اسهال خونی به وضعیت گفته میشود که در آن مدفوع فرد به شکل اسهال و با خون همراه میشود. اسهال خونی میتواند ناشی از عفونتهای باکتریایی، ویروسی یا انگلی، التهاب روده یا سایر مشکلات گوارشی باشد. اسهال خونی ممکن است در کودکان هم اتفاق بیفتد. گاهی اوقات اسهال خونی را میتوان با روشهای خانگی درمان کرد اما اگر با علائم شدید مانند تب، درد در شکم یا کمآبی همراه باشد نیاز به پیگیری پزشکی و درمان فوری دارد.
اسهال خونی در کودکان
بعضی اوقات کودکان دچار اسهال همراه با خون در مدفوع میشوند. اسهال خونی در کودکان میتواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، از جمله:
1. عفونتهای میکروبی و باکتریایی
2. عفونتهای ویروسی
3. مشکلات گوارشی
4. حساسیت به برخی غذاها
5. بلعیدن سموم و مواد شیمیایی
اسهال خونی تنها با وجود خون همراه نیست بلکه ممکن است علائم دیگری مانند تب، درد در ناحیه شکم، بیقراری و کمآبی نیز همراه باشد. کودکان نسبت به بزرگسالان ضعیفتر هستند و شاید توان بیان مشکلات و ناراحتیها را نداشته باشند به همین دلیل رسیدگی به آنها از اهمیت خاصی برخوردار است.
اسهال خونی در کودکان چگونه است؟
شناختن علائم اسهال خونی کمک میکند تا زودتر به حالات کودک پی برده و درصدد درمان بود. از آنجاییکه اسهال خونی در کودکان با علائم و نشانههای خاصی بروز مییابد در این بخش از سایت خوب میشی به معرفی آنها پرداخته شده است:
1. مدفوع خونی: خون در مدفوع به رنگ قرمز روشن، قهوهای تیره یا به شکل لختههای خون قابل مشاهده است.
2. اسهال مکرر: کودک بیمار شاید روزانه چندین بار به طور غیر طبیعی دچار اسهال شود.
3. احساس درد در شکم: احساس درد یا ناراحتی در ناحیه شکم به شکل دل درد یا نفخ بروز مییابد.
4. تب: گاهی کودک دچار تب میشود که نشاندهنده وجود عفونت است.
5. استفراغ: اگر علت اسهال خونی عفونت باشد ممکن است به دنبال آن نیز استفراغ اتفاق بیفتد.
6. بیحالی و خستگی: در برخی مواقع کودک ممکن است احساس بیحالی یا خستگی بیشتر از حد معمول داشته باشد.
7. کمآبی: یکی دیگر نشانههای کمآبی شامل خشکی دهان، کاهش ادرار و لبهای ترک خورده است که باید جدی گرفته شود.
درمان خانگی معمولا اولین راهکاری است که به ذهن سرپرست کودک میرسد. معمولا با روشهای درمان خانگی حال عمومی کودک بهتر میشود که برای اطمینان از وضعیت بهتر است در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کرد.
درمان اسهال خونی کودکان در خانه
روشهای مختلف درمان خانگی اسهال خونی کودکان عبارتند از:
1. آب و مایعات فراوان
اسهال به دلیل خروج بیش از حد فضولات از بدن میتواند منجر به کمآبی بدن شود بنابراین تأمین مایعات مورد نیاز بدن بسیار مهم است. باید مطمئن شد کودک به اندازه کافی آب، سوپ یا هر نوع دیگری از مایعات طبیعی و مفید مصرف کند.
برای این کار باید جرعه جرعه به کودک آب فراوان داده و اگر نمیتواند آب بنوشد، از قطرهچکان استفاده شود. محلولهای الکترولیتی مانند برای کمک به جبران الکترولیتهای از دست رفته بسیار مفید هستند. این محلولها در داروخانهها و برخی فروشگاهها در دسترس هستند.
2. غذاهای ساده و ملایم
بعد از شروع علائم تغذیه کودک باید ساده باشد. غذاهای ساده میتوانند به هضم راحتتر کمک کنند، از جمله:
• برنج، سیبزمینی پخته و نان تست: برنج، سیبزمینی پخته و نان تست حاوی نشاسته هستند که به کاهش اسهال کمک میکنند.
• پوره سیب و موز: سیب و موز سرشار از نوعی فیبر طبیعی به نام پکتین هستند که میتواند به بند آوردن مدفوع کمک کنند.
• سوپهای رقیق: سوپهای کمچرب مانند سوپ مرغ میتوانند به تغذیه کودک و تأمین مایعات کمک کنند.
برخی غذاها میتوانند باعث تشدید علائم شوند و باید از رژیم غذایی کودک حذف شوند، مانند:
• غذاهای پرچرب: چیپس و فستفودها زیرا هضم آنها دشوار است.
• لبنیات: در برخی کودکان ممکن است باعث تشدید علائم شود.
• مواد قندی و شیرین: آبمیوههای شیرین و نوشیدنیهای گازدار اصلا مفید نیستند.
3. استراحت کافی
استراحت برای بهبودی بسیار مهم است. هنگام مواجه شدن با اسهال خونی بدن کودک به انرژی بیشتری برای مبارزه با عفونت یا التهاب نیاز دارد. با فراهم کردن محیطی آرام برای کودک میتوان شرایطی را به وجود آورد تا او به راحتی استراحت کند. جهت کمک به خواب از روشهای مانند خواندن داستان یا پخش موسیقی آرام (بیکلام) استفاده کنید.
4. استفاده از پروبیوتیکها
پروبیوتیکها میتوانند به تعادل فلور روده کمک کرده و روند بهبودی را بهبود بخشند. ماست پروبیوتیک حاوی باکتریهای مفید بوده که میتواند به هضم و کاهش اسهال کمک کند.
درمان اسهال خونی کودکان
اگر با روشهای خانگی اسهال خونی کودک برطرف نشد یعنی مشکل جدیتری وجود دارد که کودک نیازمند مراقبتهای پزشکی است. خونریزی شدید در مدفوع، تب بالا (بیش از ۳۸ درجه سانتیگراد)، درد شدید در شکم یا حالت تهوع مزمن، تغییرات جدی در رفتار یا هوشیاری و نشانههای شدید کمآبی (خشکی دهان، کم شدن ادرار، خوابآلودگی یا بیحالی) جزو علائمی هستند که نباید از کنار آنها ساده گذشت.
در چنین شرایطی میبایست به پزشک عمومی یا متخصص کودکان مراجعه کرد. دادن اطلاعات دقیق مانند تب، درد شکم، یا استفراغ، نوع و مقدار غذاها و مایعاتی که کودک مصرف کرده، هر نوع دارویی که کودک مصرف کرده است و ... به پزشک کمک میکند تصمیم بهتری برای درمان بگیرد.
اگر متخصص کودکان یا پزشک عمومی صلاح بداند کودک را به متخصص گوارش ارجاع خواهد داد. پزشک ممکن است برای تشخیص دقیقتر آزمایشهایی مانند آزمایش خون، آزمایش مدفوع، کولونوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی یا گاهی اوقات آزمایش خون تجویز کند. با مشخص شدن جواب آزمایش معمولا درمان با داروهای زیر انجام خواهد شد:
• آنتیبیوتیکها: اگر علت عفونت باکتریایی باشد.
• مکمل الکترولیت: برای جبران کمآبی و الکترولیتهای از دست رفته
• داروهای ضدالتهاب: در صورت وجود التهاب
در این حال پزشک توصیه خواهد کرد که علائم کمآبی کودک شامل تشنگی زیاد، خشکی دهان و عدم ادرار کافی جدی گرفته شده و در تغذیه دقت لازم را داشت.
عوارض عدم درمان اسهال خونی کودکان
اگر اسهال خونی در کودکان جدی گرفته نشود میتواند عواقب وخیمی به دنبال داشته باشد که برخی از آن عبارتند از:
1. کمآبی شدید: اسهال خونی میتواند منجر به از دست دادن سریع مایعات و الکترولیتها شود. کمآبی شدید در کودکان، میتواند به بروز مشکلات جدیتری نظیر خشکی دهان و پوست، کاهش ادرار (در نوزادان تشخیص از طریق تعداد پوشکهای مرطوب)، افت فشار خون، سرگیجه و بیهوشی شود.
2. کاهش الکترولیتها: از دست دادن الکترولیتهای سدیم، پتاسیم و کلر موجب ایجاد مشکلات قلبی و عروقی، اختلال در عملکرد عضلات و حتی تشنج میشود.
3. بروز عفونتهای ثانویه: تاخیر در درمان اسهال خونی به گسترش عفونت به سایر قسمتهای بدن یا بروز عفونتهای ثانویه منجر خواهد شد که به شدت خطرناک است.
4. عوارض گوارشی و التهاب: برخی از عفونتهایی که موجب اسهال خونی میشوند باعث ایجاد التهاب در رودهها خواهند شد. این احتمال وجود دارد که عفونتهای گوارشی و التهاب منجر به بیماریهای مزمن مانند کولیت اولسراتیو یا کرون شوند.
5. مدت زمان طولانیتر برای بهبودی: عدم درمان مناسب و به موقع مدت زمان بهبودی را طولانیتر نموده و کودک دچار عود مجدد علائم شود.
6. خطرات جدی زندگی: برخی از علل اسهال خونی میتوانند به عفونتهای سیستماتیک منجر شوند که در صورت عدم درمان تهدیدی برای زندگی خواهند بود.
نتیجه گیری
درمانهای خانگی معمولا ساده بوده و با پیگیری منجر به بهبود حال بیمار میشوند. درمانهای خانگی نام برده شده جهت برطرف کردن اسهال خونی کودکان جزو روشهایی هستند که معمولا به نتایج مثبت منجر میشوند. عدم بهبودی کودک با روشهای خانگی نشاندهنده نیاز به مراقبت پزشکی است.