دل درد در نقاط مختلفی می‌تواند اتفاق بیفتد. یکی از دل دردهایی که کلافه کننده است در قسمت ناف رخ می‌دهد. درد دور ناف علت‌های مختلفی می‌تواند داشته باشد اما یکی از دلایل آن می‌توان سرطان باشد. درد دور ناف و سرطان موضوع نسبتا عجیبی است که در این بخش از سایت خوب میشی به آن پرداخته شده است.
دلایل شایع درد دور ناف
درد دور ناف می‌تواند ناشی از عوامل متعددی باشد که برخی از آن‌ها رایج و برخی دیگر جدی‌تر هستند. این نوع درد عموما به عنوان نشانه‌ای از اختلال در عملکرد سیستم گوارشی یا وجود عفونت در ناحیه شکمی شناخته می‌شود اما درد دور ناف ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد و در بیشتر موارد به مسائل جدی مربوط نیست با این حال می‌تواند یکی از علائم نادر سرطان نیز باشد.
برخی از دلایل شایع درد دور ناف عبارتند از:
1. عفونت معده و روده (گاستروانتریت): عفونت معده و روده می‌تواند باعث درد و ناراحتی در ناحیه دور ناف شود.
2. سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS): بیماری سندرم روده تحریک پذیر می‌تواند منجر به دردهای شکمی در ناحیه دور ناف شود که معمولا خوش خیم است.
3. آپاندیسیت: درد آپاندیس ابتدا ممکن است در اطراف ناف شروع شود و سپس به سمت پایین و راست شکم منتقل شود.
4. فتق ناف: فتق ناف زمانی رخ می‌دهد که بخشی از روده یا بافت چربی از طریق یک ضعف در دیواره شکم به خارج فشار می‌آورد. این وضعیت باعث ایجاد درد و تورم در ناحیه ناف می‌شود و ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
5. گاز و نفخ: جمع گاز در روده‌ها می‌تواند به طور موقت درد و فشار در ناحیه دور ناف ایجاد کند. این وضعیت با تغییرات در رژیم غذایی و فعالیت بدنی برطرف می‌شود.
6. یبوست: یبوست می‌تواند باعث درد شکمی در ناحیه دور ناف شود. این درد ناشی از فشار تجمع مواد زائد در روده‌ها است و با مصرف ملین‌ها یا تغییر رژیم غذایی بهبود می‌یابد.
7. عفونت مجاری ادراری (UTI): عفونت‌های ادراری ممکن است درد شکمی از جمله در ناحیه دور ناف، ایجاد کنند. این نوع درد با سوزش هنگام ادرار و تکرر ادرار همراه بوده و با آنتی‌بیوتیک‌ها قابل درمان است.
8. مشکلات عضلانی: کشیدگی یا آسیب‌دیدگی عضلات شکم می‌تواند باعث درد در ناحیه ناف شود که در اکثر اوقات پس از فعالیت بدنی یا بلند کردن اجسام سنگین رخ می‌دهد.
درد ناف ناشی از سرطان
در موارد نادر درد در ناحیه دور ناف می‌تواند به دلیل سرطان باشد. برخی از سرطان‌هایی که ممکن است چنین دردی ایجاد کنند عبارتند از:
1. سرطان معده
سرطان معده می‌تواند باعث درد و ناراحتی در ناحیه شکم از جمله دور ناف، شود. اگر سرطان به دیواره‌های معده نفوذ کرده یا به غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته باشد درد دور ناف بیشتر احساس می‌شود. درد در بیشتر اوقات مبهم و مداوم است و ممکن است با سایر علائمی مانند تهوع، استفراغ، کاهش وزن و احساس سیری زودرس همراه باشد.
2. سرطان روده کوچک یا بزرگ
این نوع سرطان‌ها می‌توانند درد شکمی ایجاد کنند که ممکن است در اطراف ناف احساس شود. در سرطان روده کوچک یا بزرگ اگر تومور در ناحیه میانی روده یا در نزدیکی ناف واقع شده باشد درد بیشتری را ایجاد می‌کنند. علائم دیگر سرطان روده ممکن است شامل تغییرات در عادات روده‌ای (مانند یبوست یا اسهال)، خون در مدفوع، کاهش وزن و ضعف عمومی باشد.
3. متاستاز سرطان به ناحیه ناف
در برخی موارد سرطان‌های دیگر ممکن است به ناحیه ناف گسترش یافته و باعث ایجاد درد شوند. این حالت به نام گره‌های خواهر ماری ژوزف (Sister Mary Joseph nodule) معروف است.
ندول نام برده شده یکی از علائم نادر اما مهم سرطان است. ندول خواهر ماری ژوزف یک توده سخت و دردناک بوده که در ناحیه ناف تشکیل می‌شود و نشان‌دهنده متاستاز (گسترش) سرطان‌های داخل شکمی به ناحیه ناف است. این ندول عموما با سرطان‌های دستگاه گوارش مانند سرطان معده، روده بزرگ و پانکراس یا سرطان‌های دستگاه تناسلی مانند تخمدان و رحم مرتبط است.
4. سرطان لوزالمعده (پانکراس)
سرطان پانکراس به خصوص اگر در ناحیه سر پانکراس باشد می‌تواند باعث درد در ناحیه بالای شکم و دور ناف شود. این درد ممکن است به پشت منتشر شود و اغلب به صورت درد مبهم یا احساس فشار توصیف می‌شود. علائم دیگر ممکن است شامل زردی (یرقان)، کاهش وزن و مشکلات گوارشی باشد.
5. سرطان تخمدان
سرطان تخمدان نیز به ویژه اگر تومور بزرگ شده باشد یا به بافت‌های اطراف فشار وارد کند می‌تواند باعث درد در ناحیه دور ناف شود. درد سرطان تخمدان ممکن است همراه با علائمی مانند تورم شکم، احساس سنگینی در شکم و تغییرات در عادات روده‌ای باشد.
6. سرطان مزوتلیوما
مزوتلیوما یک نوع نادر از سرطان بوده و بر پوشش داخلی حفره شکمی اثر می‌گذارد و احتمال دارد باعث درد در ناحیه دور ناف شود. این درد در بیشتر مواقع همراه با تورم و تجمع مایعات در شکم (آسیت) است.
مراجعه به پزشک برای درد دور ناف
اگر درد دور ناف مداوم باشد و با علائمی مانند کاهش وزن غیرقابل توجیه، خونریزی گوارشی، تهوع و استفراغ مکرر یا تغییرات در عادات روده‌ای همراه است باید به پزشک مراجعه شود. پزشک از طریق معاینات بالینی، تصویربرداری مانند سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن و آزمایش‌های خون علت درد را تشخیص داده و در صورت لزوم بررسی‌های بیشتری برای رد یا تأیید سرطان انجام می‌دهد. هرچند که احتمال وقوع درد دور ناف و سرطان با یکدیگر کم است اما همیشه می‌بایست از علت درد مطمئن شد.
درمان درد ناف و سرطان
درمان درد دور ناف مرتبط با سرطان بستگی به نوع و مرحله سرطان، علت دقیق درد و وضعیت کلی بیمار دارد. درمان در هر بیمار با بیمار دیگری متفاوت است که ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر با صلاحدید پزشک معالج را شامل شود:
1. جراحی
اگر سرطان قابل جراحی باشد و تومور را بتوان به طور کامل برداشت، جراحی می‌تواند درد را کاهش دهد یا از بین ببرد. برای مثال در مواردی که تومور باعث انسداد روده یا فشار بر اندام‌های دیگر می‌شود جراحی می‌تواند ضرورت داشته باشد.
اگر سرطان در مرحله پیشرفته‌ای باشد و جراحی برای درمان قطعی امکان‌پذیر نباشد ممکن است از جراحی تسکینی برای کاهش علائم و درد استفاده شود. جراحی تسکینی در درمان مراحل پیشرفته استفاده می‌شود به عبارتی دیگر این درمان برایی از بین بردن سرطان و بهبود آن موثر نیست بلکه تنها برای‌کاهش درد بیمار مانند رفع انسداد روده یا تخلیه مایعات اضافی در شکم استفاده می‌شود.
2. پرتو درمانی
پرتو درمانی می‌تواند برای کاهش درد و کوچک کردن تومورهایی که به اعصاب یا سایر ساختارهای حساس فشار می‌آورند استفاده شود. روش پرتو درمانی در مواردی مفید است که جراحی انکان پذیر نباشد یا تومورهای متاستاتیک باعث درد شده باشند.
3. شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی ممکن است برای کنترل یا کوچک کردن تومورهای سرطانی استفاده شود. این درمان می‌تواند به کاهش درد و سایر علائم مرتبط با تومور کمک کند. در برخی موارد شیمی‌درمانی به تنهایی یا در ترکیب با سایر درمان‌ها به کار می‌رود.
4. داروهای ضد درد (مسکن‌ها)
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) می‌توانند برای دردهای خفیف تا متوسط استفاده شوند. داروهای مخدر (اوپیوئیدها) مانند مورفین یا فنتانیل برای دردهای شدید از داروهای قوی‌تر استفاده شود. مسکن‌های موضعی مانند پچ‌های پوستی (چسب دارویی) حاوی لیدوکائین یا کپسایسین نیز برای کاهش درد در ناحیه خاصی از بدن مفید هستند.
5. درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی
برخی از سرطان‌ها با درمان‌های هدفمند یا ایمونوتراپی که سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کنند درمان می‌شوند. این درمان‌ها می‌توانند به کاهش اندازه تومور و کاهش درد کمک کنند.
6. مراقبت‌های تسکینی (Palliative Care)
مراقبت‌های حمایتی و تسکینی برای بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سرطان در مراحل پیشرفته طراحی شده‌اند. این مراقبت‌ها شامل مدیریت درد، مشکلات گوارشی، اضطراب و دیگر علائم می‌شود. عصب‌کشی یا بلوک عصبی در مواردی که درد بسیار شدید است و به داروها پاسخ نمی‌دهد پزشک از روش‌های پیشرفته‌تری مانند بلوک عصبی استفاده می‌کند تا سیگنال‌های درد را از اعصاب متوقف کند.
پمپ‌های درد (Intrathecal pain pumps) نوعی دستگاه بوده که داروهای ضد درد را به طور مستقیم به مایع مغزی-نخاعی تحویل می‌دهند و می‌توانند برای کنترل دردهای شدید بسیار مؤثر باشند.
بیشتر بخوانید:
- قاتل سرطان کشف شد
- درد ناف در بارداری
- اولین علائم سرطان خون در مردان
- راه های پیشگیری از سرطان | 13 گام برای پیشگیری از سرطان
نتیجه گیری
در بیشتر موارد درد دور ناف ناشی از علل غیرسرطانی است و با درمان‌های ساده قابل کنترل است اما اگر درد مداوم باشد یا با علائم دیگری مانند کاهش وزن، خونریزی یا تغییرات غیرعادی در عادات روده‌ای همراه باشد باید به پزشک مراجعه نموده تا علت دقیق آن بررسی شود.
گاهی تغییر در رژیم غذایی، مانند مصرف غذاهای سبک و کم‌چرب می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی می‌تواند به بهبود وضعیت جسمانی و کاهش درد کمک کند. مدیریت استرس در درمان درد دور ناف با استفاده از تکنیک‌های آرام‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا و تنفس عمیق نیز تا حد زیادی می‌تواند به کنترل درد و بهبود وضعیت روانی بیمار کمک کند.
درمان درد دور ناف و سرطان نیازمند یک برنامه جامع و چند بُعدی بوده که شامل ترکیبی از روش‌های مختلف درمانی و مراقبتی می‌شود. هدف اصلی این درمان‌ها نه تنها کنترل و کاهش درد بلکه بهبود کیفیت زندگی بیمار است. تیم پزشکی متشکل از متخصصان مختلف می‌تواند بهترین برنامه درمانی را براساس وضعیت خاص هر بیمار طراحی و اجرا کند.
