بیماری لثه چیست؟
پریودنتیت که معمولاً بیماری لثه یا بیماری پریودنتال نیز نامیده می‌شود، با رشد باکتریایی در دهان شروع می‌شود و ممکن است در صورت عدم درمان صحیح با از دست دادن دندان به دلیل تخریب بافت اطراف دندان پایان یابد. در ادامه بیشتر با بیماری لثه، علت وقوع آن، درمان و پیشگیری آشنا خواهیم شد. با ما در سایت خوب میشی همراه بمانید.
تفاوت بین التهاب لثه و پریودنتیت چیست؟
التهاب لثه معمولاً قبل از پریودنتیت (بیماری لثه) اتفاق می‌افتد اما همه بیماری‌های لثه منجر به پریودنتیت نمی‌شود. اکثر مردم در مقطعی از زندگی خود به التهاب لثه مبتلا میشوند و علائم خفیف آن باعث می‌شود نادیده گرفته شود اما بدون درمان می‌تواند به مشکلات بزرگتری برای دهان تبدیل شود. می‌توانید با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و تمیز کردن و چکاپ‌های منظم دندان‌ها از بروز بیماری لثه جلوگیری کنید. در مراحل اولیه التهاب لثه، باکتری‌ها در پلاک تجمع می‌یابند و باعث ملتهب شدن لثه‌ها و خونریزی هنگام مسواک زدن میشوند. اگرچه ممکن است لثه‌ها تحریک شوند اما دندان‌ها هنوز محکم در حفره‌های خود کاشته شده‌اند. در این مرحله هیچ گونه آسیب غیرقابل برگشتی به استخوان یا بافت دیگر رخ نداده است.
هنگامی که مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و شستشو با دهان را فراموش می‌کنید ، یک فیلم چسبناک از باکتری‌ها و مواد غذایی به نام پلاک در اطراف دندان ایجاد می‌شود که اسیدهایی را آزاد می‌کند که به پوسته بیرونی دندان یعنی مینای دندان حمله کرده و باعث پوسیدگی می‌شود. بعد از 72 ساعت، پلاک به صورت تارتار در می‌آید که در امتداد خط لثه ایجاد می‌شود و تمیز کردن کامل دندان‌ها و لثه‌ها را سخت می‌کند. با گذشت زمان این تجمع باعث تحریک و ملتهب شدن لثه‌ها می‌شود. در فرد مبتلا به پریودنتیت، لایه داخلی لثه و استخوان از دندان‌ها خارج شده و حفره خالی ایجاد می‌کند که این فضای کوچک بین دندان‌ها و لثه‌ها زباله‌ها و مواد زائد را جمع آوری کرده و ممکن است عفونی شوند. سیستم دفاعی بدن با گسترش و رشد پلاک در زیر خط لثه با باکتری‌ها مبارزه می‌کند. سموم توسط باکتری‌های موجود در پلاک و همچنین آنزیم‌های خوب بدن که در مبارزه با عفونت‌ها دخیل هستند شروع به تجزیه استخوان و بافت همبند می‌کنند که دندان‌ها را در جای خود نگه می‌دارد. با پیشرفت بیماری، حفره‌ها عمیق میشوند و بافت و استخوان لثه بیشتر از بین می‌رود. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، دندان‌ها دیگر در جای خود لنگر نمی‌اندازند، شل میشوند و از دست رفتن دندان‌ها رخ می‌دهد. بیماری لثه علت اصلی از دست دادن دندان در بزرگسالان است.
سن مناسب بارداری زنان چه سنی است؟
چه چیزی باعث بیماری لثه می‌شود؟
پلاک عامل اصلی بیماری لثه است. با این حال عوامل دیگری می‌توانند در ایجاد بیماری لثه نقش داشته باشند از جمله:
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی مانند تغییرات در دوران بارداری، بلوغ ، یائسگی و قاعدگی ماهانه، حساسیت لثه‌ها را افزایش می‌دهد که باعث می‌شود بیماری لثه راحت‌تر ایجاد شود.
- بیماری‌ها: بیماری‌ها ممکن است وضعیت لثه را تحت تأثیر قرار دهند که شامل بیماری‌هایی مانند سرطان یا HIV می‌شود که سیستم ایمنی را مختل می‌کند. از آنجا که دیابت بر توانایی بدن در استفاده از قند خون تأثیر می‌گذارد، بیماران مبتلا به دیابت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌ها از جمله بیماری لثه هستند.
- داروها: داروها می‌توانند بر سلامت دهان و دندان تأثیر بگذارند زیرا برخی از آنها جریان بزاق را کاهش می‌دهند که بر دندان‌ها و لثه‌ها اثر محافظتی دارد. برخی از داروها مانند داروی ضد تشنج دیلانتین (Dilantin) و داروی ضد آنژین پروکاردیا می‌توانند باعث رشد غیرطبیعی بافت لثه شوند.
- عادت‌های مخرب: عادت‌های بد مانند سیگار کشیدن باعث عدم ترمیم بافت لثه می‌شود.
- عدم رعایت بهداشت دهان و دندان: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان مانند مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه، توسعه بیماری لثه را آسان‌تر می‌کند.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی بیماری‌های دندانی می تواند عامل موثر در ایجاد التهاب لثه باشد.
علائم بیماری لثه چیست؟
بیماری لثه ممکن است بدون درد پیشرفت کند و علائم واضحی را حتی در مراحل پایانی بیماری ایجاد نکند. اگرچه علائم بیماری پریودنتال اغلب نامحسوس هستند اما این بیماری همیشه هم کاملاً بدون علائم هشداردهنده نیست. علائم خاصی ممکن است به نوعی از بیماری اشاره کنند. علائم بیماری لثه عبارتند از:
- لثه‌هایی که هنگام مسواک زدن و بعد از آن خونریزی می‌کنند
- لثه‌های قرمز و متورم. لثه‌های سالم باید صورتی و سفت باشند
- بوی بد دهان مداوم
- عقب نشینی لثه‌ها
- ایجاد حفره‌های عمیق بین دندان‌ها و لثه‌ها
- شل شدن دندان‌ها یا جا به جایی آنها
- تغییراتی در نحوه قرار گرفتن دندان‌ها در هنگام گاز گرفتن یا در تناسب پروتزهای جزئی
حتی اگر هیچ علائمی را متوجه نشوید ممکن است درجاتی از بیماری لثه داشته باشید. در برخی افراد، بیماری لثه ممکن است فقط دندان‌های خاصی مانند دندان‌های آسیاب را درگیر کند. فقط یک دندانپزشک یا یک متخصص پریودنتولوژی (متخصص لثه) می‌تواند پیشرفت بیماری لثه را تشخیص داده و تعیین کند.
دندانپزشک من چگونه بیماری لثه را تشخیص می‌دهد؟
در طول معاینه دندانپزشکی، دندانپزشک معمولاً موارد زیر را بررسی می‌کند:
- خونریزی لثه، تورم، سفت شدن و عمق حفره (فاصله بین لثه و دندان؛ هرچه حفره بزرگتر و عمیق‌تر باشد، بیماری شدیدتر است)
- حرکت و حساسیت دندان‌ها و هم ترازی مناسب دندان‌ها
- استخوان فک، برای تشخیص شکستگی استخوان اطراف دندان‌ها
درمان بیماری لثه پریودنتال | بیماری لثه و درمان آن
اهداف درمان بیماری لثه ترویج اتصال مجدد لثه‌های سالم به دندان، کاهش ورم، عمق حفره‌ها و خطر عفونت و جلوگیری از پیشرفت بیماری است. گزینه‌های درمانی بستگی به مرحله بیماری، نحوه واکنش فرد به درمان‌های قبلی و سلامت کلی دارد. گزینه‌ها شامل درمان‌های غیرجراحی است که رشد باکتری‌ها را کنترل می‌کند. جراحی روشی دیگر برای بازسازی بافت‌های حمایتی است.
چگونه می‌توان از بیماری لثه پیشگیری کرد؟
هنگامی که کنترل پلاک مناسب انجام می‌شود، بیماری لثه می‌تواند معکوس شود. کنترل صحیح پلاک شامل تمیز کردن حرفه‌ای حداقل دو بار در سال و مسواک زدن و استفاده از نخ دندان روزانه است.
- دوبار در روز مسواک بزنید. مسواک زدن باعث از بین رفتن پلاک تشکیل شده روی سطوح دندان‌ها می‌شود.
- از یک برس نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
- مسواک خود را هر 3 ماه یا زودتر یکبار تعویض کنید.
- نخ دندان ذرات و پلاک غذا را از بین دندان‌ها و زیر خط لثه بر می‌دارد. هر روز نخ دندان بکشید. منتظر نمانید تا چیزی بین دندان‌ها گیر کند. استفاده از نخ دندان پلاک را از جاهایی خارج می‌کند که مسواک نمی‌تواند به آن برسد. همچنین می‌توانید از تمیزکننده‌های بین دندانی یا برس‌های کوچکی که بین دندان‌ها قرار می‌گیرند استفاده کنید.
- دهان خود را با دهان شویه بشویید. دهانشویه ضد باکتریایی نه تنها از التهاب لثه جلوگیری می‌کند بلکه با بوی بد دهان و پلاک نیز مبارزه می‌کند و می تواند باکتری‌های ایجاد کننده پلاک و بیماری‌های لثه را کاهش دهد.
- سیگار کشیدن نه تنها برای قلب و ریه‌ها مضر است بلکه می‌تواند به دندان‌ها و لثه‌ها نیز آسیب برساند. افراد سیگاری هفت برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری به بیماری لثه مبتلا میشوند.
- استرس را کاهش دهید. استرس ممکن است سیستم ایمنی بدن را در مقابله با عفونت سخت کند.
- رژیم متعادل را رعایت کنید. باکتری‌های موجود در دهان از قندها و نشاسته‌های غذایی تغذیه می‌کنند و باعث ترشح اسیدهایی میشوند که به مینای دندان حمله می‌کنند. غذاهای ناخواسته و آب نبات دارای مقدار زیادی شکر و نشاسته اضافی هستند. برای حفظ سلامت دندان و لثه از آنها اجتناب کنید. خوردن غذاهای حاوی آنتی اکسیدان حاوی ویتامین E (روغن‌های گیاهی، آجیل، سبزیجات برگ سبز) و ویتامین C (مرکبات، کلم بروکلی، سیب زمینی) می‌تواند به بدن در ترمیم بافت آسیب دیده کمک کند.
- از فشار دادن و ساییدن دندان‌ها خودداری کنید زیرا نیروی اضافی به بافت‌های نگهدارنده دندان وارد می‌کند و می‌تواند سرعت تخریب بافت‌ها را افزایش دهد.
کتواسیدوز دیابتی چیست ؟ | علت کتواسیدوز دیابتی
آیا بیماری لثه با سایر مشکلات سلامتی مرتبط است؟
در افرادی که سیستم ایمنی سالم دارند، باکتری‌های موجود در دهان که وارد جریان خون میشوند معمولاً بی ضرر هستند. اما در شرایط خاص این میکروارگانیسم‌ها با مشکلات سلامتی مانند سکته مغزی و بیماری‌های قلبی مرتبط هستند. دیابت نه تنها یک عامل خطر برای بیماری لثه است بلکه بیماری لثه ممکن است دیابت را بدتر کند.
بیماری های چشم در افراد دیابتی
درمان بیماری لثه پیوره
پیوره نوعی بیماری شدید از بیماری لثه است که که رباط‌ها و استخوان‌های حمایت کننده دندان ملتهب و آلوده شده و با بیمار شدن لثه به تدریج دندان‌ها دچار مشکلات بیشتر شده و در نهایت ممکن است بیفتد. علائم و درمان همانند بیماری لثه بوده و باید به دندانپزشک مراجعه کرد. عموما از پیوره با همان عنوان بیماری لثه یاد می‌شود.
بیماری لثه در بارداری
لثه‌ها در دوران بارداری به علت تغییرات هورمونی فراوان ممکن است ملتهب و بیمار شوند. اگر می‌خواهید به باردار شدن اقدام کنید، از قبل به دندانپزشک مراجعه کنید تا از نظر سلامت لثه و دندان مورد معاینه قرار گیرید. معمولا در دوران بارداری دندانپزشکان از ویزیت زن باردار خودداری می‌کنند مگر اینکه شرایط حاد باشد و ناچار به اقدامات درمانی باشد. رعایت بهداشت دهان و دندان بهترین راهکار برای جلوگیری از پیشرفت بیماری لثه است و همچنین سعی کنید از شرایط استرس زا دور باشید زیرا استرس منجر به بدتر شدن بیماری لثه می‌شود.
دیابت در کودکان چیست | علائم و درمان دیابت کودکان
بیماری لثه در کودکان
متاسفانه کودکان نیز مانند بزرگسالان به بیماری لثه مبتلا میشوند که علت عمده آن تشکیل و انباشته شدن پلاک روی دندان‌ها است. کودکانی که دارای شرایط زیر هستند بیشتر مستعد ابتلا به بیماری لثه هستند:
- استفاده از داروهای خاص
- دندان قروچه
- دیابت
- تغییرات هورمونی ناشی از بلوغ
- بیماری‌های خود ایمنی
- رژیم غذایی ضعیف
- قلیان و سیگار کشیدن
- تنفس از راه دهان
- بهداشت دهان و دندان ضعیف
- ژنتیک
پس از معاینه و انجام رادیوگرافی اقدامات درمانی توسط پریودنتیست انجام خواهد شد که شامل پاکسازی و دارو درمانی یا جراحی است.
