کتواسیدوز دیابتی چیست؟
کتواسیدوز دیابتی که به آن DKA نیز گفته میشود اختصار Diabetic Ketoacidosis می‌باشد که نشان دهنده تجمع اسیدها در خون است. کتواسیدوز دیابتی می‌تواند زمانی اتفاق بیفتد که قند خون شما برای مدت طولانی بیش از حد بالا باشد. DKA یک عارضه جدی دیابت است و می‌تواند زندگی را تهدید کند اما جدی شدن آن معمولاً ساعت‌ها طول می‌کشد بنابراین شما می‌توانید آن را درمان کرده و از آن پیشگیری کنید.
علائم کتواسیدوز دیابتی
علائم کتواسیدوز دیابتی می‌تواند به سرعت ظاهر شود و حتی ممکن است اولین علامت هشدار دهنده شما برای دیابت باشد. علائم کتواسیدوز دیابتی شامل موارد زیر است:
- دهان خشک
- پوست خشک
- احساس تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- حالت تهوع یا استفراغ
- ضعف
- خستگی
- گیجی یا هوشیاری کم
- صورت برافروخته
- سر درد
- دردهای عضلانی
- استشمام بوی میوه‌ای و شیرین مانند از دهان
- دل درد
- تنگی نفس
بیماری اوتیسم چیست ؟ | تشخیص ، علائم و درمان
هنگامی که بدن قادر نباشد از قند موجود در بدن انرژی کافی را به دست آورد مجبور است از چربی‌ها برای تامین انرژی مورد نیاز خود استفاده کند که در این حالت کتون ساخته میشود. اگر چربی‌ها بیش از حد آزاد باشند مواد کتون در کبد تولید شده و وارد جریان خون میشود که سمی و خطرناک هستند. اگر هرکدام از علائم زیر را دارید و میزان کتون در آزمایش خون یا ادرار (آزمایش کیت خانگی) متوسط یا زیاد است، در صورت داشتن بیش از یک علامت، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- بیش از 2 ساعت در حال استفراغ کردن هستید
- احساس ضعف می‌کنید یا شکمتان درد می‌کند
- نفس شما بوی میوه می‌دهد
- خسته و گیج هستید
- به سختی نفس می‌کشید.
علت کتواسیدوز دیابتی | عوامل خطر کتواسیدوز دیابتی
کتواسیدوز دیابتی معمولاً به این دلیل اتفاق می‌افتد که بدن شما انسولین کافی ندارد زیراسلول‌های بدن نمی‌توانند از قند موجود در خون برای انرژی استفاده کنند بنابراین در عوض از چربی برای سوخت استفاده می‌کنند. چربی سوزی اسیدهایی به نام کتون ایجاد می‌کند. اگر این روند برای مدتی ادامه یابد کتون‌ها می‌توانند در خون شما جمع شوند. مقدار زیاد کتون‌ها می‌تواند تعادل شیمیایی خون شما را تغییر داده و کل سیستم ایمنی بدن را از بین ببرد. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 در معرض خطر کتواسیدوز دیابتی هستند زیرا بدن آن‌ها هیچ انسولینی نمی‌سازد. همچنین میزان کتون‌ها می‌تواند افزایش یابد هنگامی که:
- یک وعده غذایی را از دست بدهید
- بیمار هستید یا استرس دارید
- به انسولین حساسیت داشته باشید
- به اندازه کافی انسولین تزریق نکرده باشید
بی اشتهایی عصبی چیست و چگون درمان میشود؟
کتواسیدوز دیابتی می‌تواند برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 اتفاق بیفتد اما نادر است. اگر دیابت نوع 2 دارید، خصوصاً در سنین بالاتر، به احتمال زیاد با برخی علائم مشابه به یک بیماری به نام HHNS (سندرم غیر کتوتیک هیپراسمولار هایپرگلایسمیک) مبتلا می‌شوید که این بیماری می‌تواند منجر به کم آبی شدید شود. عوامل خطر کتواسیدوز دیابتی عبارتند از:
- دیابت نوع 1 حتی اگر تشخیص داده نشود
- از دست دادن دوز انسولین مصرفی به طور مداوم
- مصرف نکردن انسولین طبق تجویز
- بیماری معده
- عفونت‌ها
- بیماری قلبی مانند حمله قلبی
- سکته مغزی اخیر
- لخته شدن خون در ریه‌ها
- بیماری جدی یا هر نوع ضربه‌ای دیگر
- بارداری
- عمل جراحی
- داروهایی مانند استروئیدها یا داروهای ضد روان پریشی
- استفاده از مواد مخدر غیرقانونی مانند کوکائین
تشخیص و آزمایشات کتواسیدوز دیابتی
هنگامی که قند خون شما بیش از 250 میلی گرم در دسی لیتر است یا اگر علائم بالا قند خون را دارید مانند خشکی دهان، احساس تشنگی شدید یا زیاد ادرار کردن، کتون‌های خود را آزمایش کنید. می‌توانید قند خود را با سطح یک نوار آزمایش ادرار بررسی کنید. سعی کنید قند خون خود را پایین بیاورید و در عرض 30 دقیقه دوباره کتون‌های خود را بررسی کنید. پزشک می‌تواند یک معاینه بدنی را انجام دهد، در مورد علائم شما سوال کند و در مورد سابقه پزشکی شما بحث کند و آزمایشات زیر را برای تشخیص کتواسیدوز دیابتی تجویز کند:
- آزمایش خون از جمله پنل متابولیک و میزان الکترولیت
- آزمایش ادرار
- آزمایش گاز خون یا آزمایش خون شریانی (ABG)
- فشار خون
- آزمایشات مربوط به علائم عفونت
- اشعه ایکس قفسه سینه
- الکتروکاردیوگرام
دریافت بهترین خدمات دندانپزشکی در مطب ندا حیدری
درمان کتواسیدوز دیابتی
اگر کتواسیدوز دیابتی را درمان نکنید ممکن است خواب آلود شوید، به کما بروید و یا خطر مرگ وجود داشته باشد. برای معالجه کتواسیدوز دیابتی باید به بیمارستان بروید و در آنجا درمان‌های اضطراری دریافت کنید که عبارتند از:
- انسولین از طریق IV برای پایین آوردن کتون‌ها
- مایعات برای هیدراته شدن بدن و بازگرداندن شیمی خون به تعادل
- جایگزینی الکترولیت از طریق IV برای جایگزینی مواد معدنی کلیدی مانند سدیم، پتاسیم و کلراید برای درست کار کردن قلب، عضلات و اعصاب
- در صورت داشتن هرگونه عفونت، دریافت آنتی بیوتیک
- اگر پزشک احساس کند که بیمار مشکوک به خطر حمله قلبی است، یک ارزیابی قلبی انجام خواهد شد
کتواسیدوز دیابتی و پتاسیم
میزان پتاسیم در بدن بیماران دیابتی بسیار مهم است و کمبود آن باعث هیپوکالمی و ازدیاد پتاسیم باعث هایپرکالمی میشود. اگر بیمار ادرار نداشته باشد جایگزینی پتاسیم بلافاصله انجام میشود اما اگر ادرار داشته باشد 1 تا 2 ساعت پس از ترزیق انسولین می‌توان به جایگزینی پتاسیم در کتواسیدوز دیابتی پرداخت. میزان پتاسیم سرم باید بین 3 تا 5 میلی اکی والان در هر لیتر باشد.
کتواسیدوز دیابتی در کودکان
کتواسیدوز دیابتی تنها مختص بزرگسالان نیست و در کودکان مبتلا به دیابت نوع 1 نیز می‌تواند اتفاق بیفتد که البته به صورت نادر در کودکان مبتلا به دیابت نوع 2 نیز دیده شده است. اسهال یا استفراغ متوالی، تکرر ادرار، افزایش تشنگی، کاهش وزن ناگهانی و علائم شبیه به آنفولانزا از ساده‌ترین مواردی هستند که می‌توان احتمال ابتلای کودک به DKA را حدس زد و نتیجه نهایی به کمک آزمایشات و تشخیص پزشک مشخص میشود. برخی از کودکان دل درد دارند و یا اخیرا به یک بیماری ویروسی همراه با تب مبتلا شده‌اند که باید این موارد را به پزشک اطلاع داد تا درمان هرچه سریع‌تر آغاز شود.
عوارض کتواسیدوز دیابتی
در صورت عدم درمان اضطراری مانند جایگزینی الکترولیت و انسولین، عوارض کتواسیدوز دیابتی ممکن است اتفاق بیفتد که عبارتند از:
- قند خون پایین یا افت قند خون (هیپوگلیسمی)
- پتاسیم کم یا هیپوکالمی
- اگر سطح قند خون خیلی سریع تنظیم شود التهاب مغزی یا ادم مغزی (cerebral edema) اتفاق می‌افتد
- از دست دادن هوشیاری
- مرگ
راهکارهای خانگی سفید کردن دندان
پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی
پزشک ممکن است برای جلوگیری از تکرار کتواسیدوز دیابتی دوز انسولین یا نوع انسولینی را که استفاده می‌کنید تغییر دهد. کنترل خوب قند خون به شما کمک می‌کند تا در آینده از ابتلا کتواسیدوز دیابتی جلوگیری کنید. اطمینان حاصل کنید که دیابت خود را از طریق رژیم غذایی، ورزش، داروها و مراقبت از خود کنترل می‌کنید. برای پیشگیری از کتواسیدوز دیابتی مراحل زیر را دنبال کنید:
- مقدار زیادی آب یا نوشیدنی غیر الکلی بدون قند بنوشید
- داروهای خود را طبق دستور مصرف کنید
- برنامه غذایی خود را مطابق با چیزی که پزشک تجویز کرده است دنبال کنید
- با برنامه ورزشی خود همراه باشید
- قند خون خود را به طور مرتب آزمایش کنید
- انسولین تاریخ مصرف گذشته را بررسی کنید
- اگر انسولین حالتی غیر طبیعی دارد از دوز دارو استفاده نکنید، انسولین باید کاملاً شفاف باشد.
- اگر از پمپ انسولین استفاده می‌کنید، به نشت انسولین دقت کرده و اتصالات لوله را از نظر وجود حباب هوا بررسی کنید
- اگر میزان قند خون شما غالباً در محدوده هدف قرار ندارد، با پزشک خود صحبت کنید
- با کمک پزشک یا مربی دیابت دوز انسولین خود را مدیریت کنید. تنظیمات را باید بر اساس سطح قند خون، چیزهایی که می‌خورید، میزان فعالیت‌هایی که انجام می‌دهید یا هر بیماری دیگری که دارید تنظیم کنید.
- یک طرح اضطراری کتواسیدوز دیابتی ایجاد کنید. اگر سطح قند خون شما خیلی زیاد است یا ادرار شما بیش از حد کتون دارد، هرچه سریع‌تر به بیمارستان بروید.
