سرطان مثانه چیست؟ | کانسر مثانه
مثانه کیسه‌ای تو خالی و انعطاف پذیر در لگن است که وظیفه اصلی آن ذخیره ادرار قبل از خارج شدن از بدن است. هنگامی که ادرار می‌کنیم عضلات مثانه ادرار را از طریق مجاری ادرار خارج می‌کند. وقتی سلول‌های مثانه غیر طبیعی شده و از کنترل خارج می‌شوند به سرطان مثانه تبدیل می‌شوند که با گذشت زمان تومور تشکیل می‌شود که تا غدد لنفاوی و اندام‌های دیگر گسترش می‌یابد که در موارد حاد و شدیدتر می‌تواند ریه‌ها و کبد نیز گسترش یابد.
چه عواملی باعث سرطان مثانه می‌شود؟
پزشکان دقیقا نمی‌دانند چه عواملی باعث سرطان مثانه می‌شود اما موارد مختلفی هستند که خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش می‌دهند که عبارتند از:
- ساختار و آرایش ژنتیکی، نژاد و سابقه خانوادگی: سرطان مثانه بیشتر در مردان سفید پوست بالای 55 سال دیده می‌شود. اگر شما یا افرادی از خانواده مانند والدین، خواهر یا برادر قبلا به سرطان مثانه (سرطان مجاری ادرار) مبتلا شده باشید احتمال ابتلا به آن بالا است.
- التهاب مزمن مثانه (سندرم مثانه دردناک): اگر به عفونت مثانه مبتلا هستید که برای مدتی خوب شده و مجدد برمی‌گردد و یا بیماری دیگری که باعث تحریک مثانه برای طولانی مدت می‌شود، خطر ابتلا به سرطان مثانه زیاد است.
- سیگار کشیدن: هنگامی که بوی دود سیگار را استنشاق می‌کنید انواع مواد شیمیایی مضر را به بدن وارد می‌کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که استعمال دخانیات علت حدود 50% از کل سرطان‌های مثانه است.
- کار در اطراف مواد شیمیایی مضر: افرادی که در صنایع خاصی کار می‌کنند (نقاشان، چاپگرها، آرایشگاه‌ها، رانندگان کامیون و ...) ممکن است طولانی مدت در معرض مواد شیمیایی مضر قرار بگیرند که این می‌تواند خطر ابتلا به بیماری را درآن‌ها افزایش دهد.
- مصرف داروهای خاص دیابت: اگر بیش از یک سال پیوگلیتازون (Actos) مصرف کرده‌اید احتمال ابتلا به سرطان مثانه بیشتر است. سایر داروهای دیابت حاوی پیوگلیتازون نیز می‌توانند خطر ابتلا به سرطان مثانه را افزایش دهند.
- شیمی درمانی یا پرتو درمانی در سابق: اگر در ناحیه لگن پرتو درمانی انجام داده‌اید احتمال ابتلا به سرطان مثانه بالا می‌رود. مصزف طولانی مدت داروی شیمیایی سیکلوفسفامید (سیتوکسان) نیز باعث افزایش ابتلا به سرطان مثانه می‌شود.
دیابت بی مزه چیست ؟ | علل + نشانه + مراقبت
سرطان مثانه چه علائمی دارد؟ | علائم سرطان مثانه
شایع‌ترین و غالبا اولین مورد وجود خون در ادرار است که ممکن است کم باشد و به رنگ‌های نارنجی، صورتی و قرمز تیره دیده شود. ممکن است یک روز خون ببینید اما روز دیگر نه. در بعضی موارد خون در ادرار دیده نمی‌شود که پزشک با آزمایش ادرار متوجه وجود آن می‌شود. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- بیش از حد معمول ادرار می‌کنید
- حتی هنگامی که مثانه پر نشده است احساس ادرار دارید
- ادرار شما تغییر رنگ می‌دهد
- هنگام ادرار احساس سوزش می‌کنید
- نمی‌توانید به راحتی ادرار کنید یا بسیار کم ادرار می‌کنید.
لزوما داشتن هر یک از علائم نام برده شده نشانه سرطان مثانه نیست. شاید دچار عفونت مثانه یا عفونت ادرار هستید که چنین علائمی بروز می‌یابد. هنگامی که سرطان مثانه شروع به گسترش می‌کند ممکن است متوجه موارد زیر شوید:
- نمی‌توانید ادرار کنید حتی زمانی که احساس ادرار دارید
- کمر درد دارید
- مثل همیشه گرسنه نیستید
- بدون هیچ گونه تلاشی وزن‌تان کاهش می‌یابد
- پاهایتان ورم کرده است
- استخوان درد دارید
- اغلب احساس خستگی یا ضعف شدید می‌کنید
مجددا توصیه می‌شود در صورت بروز هر یک از موارد نام برده شده به پزشک مراجعه کنید تا علت دقیق کشف شود.
پریود مردانه چیست ؟ | همه چیز درباره پریود مردانه
علائم سرطان مثانه در مردان
عموما سرطان مثانه در مردان با نشانه‌های زیر بروز می‌یابد:
- ادرار خونی
- تکرر ادرار
- سوزش ادرار
درمان زودانزالی در مردان | دلایل بروز زودانزالی در مردان چیست؟
علائم سرطان مثانه در زنان
از علائم سرطان مثانه در زنان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ادرار خونی
- دفع لخته
- کاهش فشار ادرار
- تکرر ادرار
- سوزش ادرار
- احتباس ادرار
چگونه ابتلا به سرطان مثانه را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص ابتلا به سرطان مثانه پزشک سابقه بیمار را بررسی می‌کند و درمورد افراد مبتلا در خانواده سوالاتی را می‌پرسد. سپس با معاینه بدنی که شامل معاینه لگن یا معاینه مقعد با انگشت (که معاینه دیجیتال رکتوم یا DRE نامیده می‌شود) است. اگر پزشک متوجه چیزی غیر معمول شود تقاضای آزمایش کرده و شما را به متخصص اورولوژی ارجاع می‌دهد. متخصص اورولوژی ممکن است تقاضای آزمایشات زیر را داشته باشد:
آزمایش ادرار (Urine Tests)
آزمایش ادرار تنها برای بررسی وجود خون نیست بلکه موارد دیگری نیز مورد بررسی قرار می‌گیرند که عبارتند از:
- سیتولوژی ادرار: برای بررسی سلول‌های سرطانی می‌باشد.
- کشت ادرار: در کشت ادرار بررسی می‌شود که چه نوع میکروب‌هایی در آن رشد می‌کنند.
- تومور مارکر: در تومور مارکر به دنبال موادی هستند که توسط سلول‌های سرطانی مثانه آزاد می‌شوند که ممکن است پزشک از یک یا چند مورد دیگر همراه با سیتولوژی ادرار استفاده کند تا ببیند آیا به سرطان مثانه مبتلا هستید یا خیر.
سیتوسکوپی (Cystoscopy)
سیتوسکوپ نوعی آندوسکوپی است که با دستگاه سیتوسکوپ پزشک اورولوژیست می‌تواند مثانه بیمار را از طریق مجرای خروج ادرار با بی حس کردن بررسی کند. اگر سیتوسکوپی در اتاق عمل انجام گیرد فرد بیهوش می‌شود تا چیزی را نبیند و احساس نکند.
تشخیص سرطان مثانه با سونوگرافی
معمولا پزشکان به افرادی که در ادرار خود خون مشاهده می‌کنند (هماچوری) توصیه می‌کنند تا سونوگرافی انجام دهند که در صورت دقت بالای دستگاه سونوگرافی توده مثانه دیده شده و نیاز به سیستوسکوپی می‌باشد.
مراحل سرطان مثانه کدامند؟
سرطان مثانه به صورت مرحله‌ای اندازه گیری می‌شود که هر مرحله شرح می‌دهد که سرطان چقدر گسترش یافته است که اطلاعات آن به پزشک کمک می‌کند بهترین روش درمانی را برای فرد انتخاب کند. مراحل سرطان مثانه عبارتند از:
- مرحله بالینی
- مرحله آسیب شناسی
که هر یک را در ادامه توضیح خواهیم داد.
مرحله بالینی
مرحله بالینی نظر پزشک درمورد میزان پیشرفت سرطان مثانه با توجه به نتایج حاصل از آزمایشات مانند ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن و نمونه برداری است.
مرحله آسیب شناسی یا مرحله پاتولوژیک
مرحله پاتولوژیک مرحله‌ای است که غده سرطانی توسط جراحی برداشته شده که آن را بررسی کرده و با توجه به میزان گسترش آن درمورد سرطان مثانه نظر داده خواهد شد.
مراحل مختلف سرطان مثانه به چه معناست؟
توسط کمیته مشترک سرطان آمریکا کلمه کلیدی TNM برای توصیف میزان گسترش بیماری سرطان مثانه ابداع شده است:
- T (تومور): اندازه تومور در مثانه و بافت‌های مجاور بررسی می‌شود.
- N (غدد لنفاوی): برای توصیف اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی نزدیک مثانه گسترش یافته است یا خیر استفاده می‌شود.
- M (متاستاز): برای توصیف اینکه آیا بیماری به اندام‌ها یا غدد لنفاوی دورتر از مثانه گسترش یافته است یا خیر استفاده می‌شود.
به T، N و M عدد یا حرف اختصاص می‌یابد. هر چقدر عدد بزرگتر باشد یعنی سرطان مثانه بیشتر گسترش یافته است که به 4 مرحله دسته بندی می‌شود:
- مرحله 0: یعنی سرطان فقط در مثانه رشد کرده است.
- مرحله 1: سرطان از طریق عضله دیواره مثانه رشد نکرده است بلکه از طریق پوشش داخلی مثانه رشد کرده است و هنوز به اندام‌های دور دست سرایت نکرده است.
- مرحله 2: سرطان در لایه عضلانی مثانه رشد کرده است.
- مرحله 3: سرطان در لایه‌ای از بافت چربی قرار دارد که مثانه را احاطه کرده است و ممکن است در پروستات، رحم یا واژن باشد.
هرچقدر اطلاعات شما درمورد سرطان مثانه بیشتر باشد بهتر می‌توانید با آن کنار آمده و روش درمانی مناسب خود را انتخاب کنید.
سرطان مثانه خوش خیم
سرطان مثانه می‌تواند از نوع خوش خیم باشد که خطر ساز نبوده و پس از برداشتن دوباره ظاهر نمی‌شوند. از نشانه‌های تومور خوش خیم سرطانی مثانه می‌توان به وجود خون در ادرار و سخت ادرار کردن اشاره کرد و متاستاز نمی‌شود.
سرطان مثانه بدخیم | سرطان مثانه بدخیم در مردان
معمولا سرطان مثانه در آقایان به دلیل سبک زندگی و تمایل بیشتر به سیگار کشیدن شایع‌تر است که می‌تواند از نوع بدخیم باشد. در نوع بدخیم سرطان مثانه، سلول‌های سرطانی به اطراف گسترش یافته که متاستاز می‌شود.
درمان سرطان مثانه
نوع درمان سرطان مثانه به سن، میزان گسترش سرطان و سایر شرایط سلامتی بستگی دارد. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان مثانه نیاز به جراحی دارند اما در بعضی موارد نمی‌تواند همه بیماری را ریشه کن کند بنابراین شما به درمان های دیگر همراه با یا به جای عمل نیاز خواهید داشت.
عمل جراحی
عمل جراحی که با نام TUR شناخته می‌شود رایج‌ترین درمان برای سرطان مثانه در مراحل اولیه است که نمونه‌هایی از بافت داخل مثانه برای فهمیدن اینکه آیا غده سرطانی به اطراف گسترش یافته است و بیرون آوردن تومور استفاده می‌شود. در ابتدا ممکن است به آزمایش خون و اشعه ایکس قفسه سینه نیاز باشد. بعضی از افراد همان روز جراحی مرخص می‌شوند اما اگر تومور بزرگ باشد ممکن است نیاز باشد که یک شب در بیمارستان بمانید. گاهی اوقات مردان پس از اتمام جراحی سرطان مثانه احساس درد در نوک آلت تناسلی دارند که باید پزشک یا پرستار را با خبر کرد و شاید نیاز به استفاده از ژل بی حس‌کننده باشد. بعد از جراحی باید مایعات فراوان نوشید و تا 2 – 3 هفته بعد جسم سنگینی بلند نکرد و به مدت 4 تا 6 هفته از ورزش شدید خودداری کرد.
سیستکتومی
سیستکتومی نوعی روش جراحی برای بداشتن همه یا بخشی از مثانه از طریق برش در قسمت تحتانی شکم است. اگر سرطان به لایه عضلانی مثانه گسترش یافته باشد و هنوز کوچک باشد می‌توان با سیستکتومی جزئی انجام داد اما اگر بیش از آن گسترش یافته باشد نیاز به جراحی پیچیده‌تری است که سیستکتومی رادیکال نام دارد. در صورتی که نیاز باشد ممکن است پزشک ناچار باشد اندام‌ها و ساختارهای تولید مثل در زنان یا مردان را از بین ببرد. در حین عمل بیهوش خواهید بود و تا یک هفته باید در بیمارستان بستری باشید.
درمان داخل مثانه (Intravesical Therapy)
از روش Intravesical Therapy برای درمان سرطان مثانه در مراحل ابتدایی استفاده می‌شود که از یکی از دو روش زیر انتخاب می‌شود:
- شیمی درمانی: از طریق لوله‌های مخصوص، داروهای شیمی درمانی به داخل مثانه ترزیق می‌شود که سلول‌های مضر را نابود می‌کند.
- ایمونوتراپی داخل مثانه: پزشک در روش ایمونوتراپی میکروبی به نام باسیل سل (BCG) را از طریق لوله به داخل مثانه فرستاده که باعث می‌شود سیستم ایمنی به سمت مثانه کشیده و فعال شود تا با سلول‌های سرطانی مبارزه کند.
شیمی درمانی
از طریق رگ داروی شیمی درمانی به فرد ترزیق می‌شود تا به مناطق مختلف بدن رفته و در صورتی که سرطان از مثانه فراتر رفته است را نابود کند.
پرتو درمانی
در پرتو درمانی از پرتوهای پر توان استفاده شده تا سلول‌های سرطانی را نابود کند که ممکن است 5 روز در هفته و به مدت چند هفته تابش پرتو نیاز باشد. معمولا در موارد زیر :نیاز به روش پرتو درمانی می‌باشد:
- هنگامی که در مراحل اولیه سرطان مثانه هستید
- هنگامی که در مراحل اولیه سرطان مثانه هستید اما نمی‌توانید جراحی کنید
- به عنوان روشی برای ادامه برداشتن مثانه (خارج سازی نسبی مثانه)
- جهت جلوگیری از بروز علایم یا درمان علایم سرطان پیشرفته مثانه
راهکارهای خانگی سفید کردن دندان
طول عمر بیماران سرطان مثانه
به طور دقیق نمی‌توان پاسخ داد که طول عمر بیماران مبتلا به سرطان مثانه چقدر است. افرادی که بیماری آن‌ها تشخیص داده شده و درمان را پیگیری کرده‌اند شانس بیشتری برای بقا دارند اما در افرادی که دیرتر تشخیص داده شده‌اند و درمان را جدی پیگیری نکرده‌اند بستگی به میزان دوام و مقاومت بدن در برابر سرطان دارد که فردی می‌تواند سالیان سال عمر کند اما فرد دیگری زندگی کوتاه مدت را تجربه کند.
آیا سرطان مثانه کشنده است؟
معمولا سرطان مثانه از نوع خوش خیم کشنده نیست اما سرطان مثانه از نوع بدخیم می‌تواند فرد را از پا در آورد. البته با پیشرفت روز افزون علم پزشکی و روش‌های درمانی مختلف امید به زندگی در افراد مبتلا به سرطان مثانه بالاتر رفته است.
