کودکان در مسیر رشد و تجربه قرار دارند. آنها نسبت به محیط اطراف و بدن خود بسیار کنجکاوند و پیوسته به دنبال کشف هستند. به همین دلیل در بسیاری از مواقع عادت‌هایی دچار می‌شوند که خود از آن بی‌خبرند. کودکان معصوم و ساده لوح هستند از این رو آنها نسبت به توسعه عادات ناسالم بسیار آسیب پذیر هستند. در این مقاله سعی داریم شما را با عادات بد کودکان و نحوه برخورد هوشمندانه با آنها آشنا کنیم.
چکونه با عادت های بد کودکان برخورد کنیم ؟
عادت 1. مکیدن انگشتان دست و پا
به گفته روانشناسان، مکیدن انگشتان دست و پا برای کودکان، یک فعالیت آرامش‌بخش است که اضطراب ناشی از بزرگ شدن را در آنها کاهش می‌دهد. بنابراین، اگر فرزند شما در 6 سالگی هنوز این عادت بد خود را حفظ کرده، می‌توانید با برخورد هوشمندانه زیر به فرزندتان کمک کنید تا از شر آن خلاص شود:
- مدت زمانی که کودک برای مکیدن انگشت شست خود صرف می‌کند را، محدود کنید. برای عنوان مثال با هم به توافق برسید که مکیدن انگشت، برای زمان خواب و در رخت خواب است و نباید در زمان و جای دیگر انجام دهد.
- عصبانیت خود را با تذکر به او نشان ندهید، در عوض سعی کنید هر وقت انگشت خود را نمی‌خورد او را تشویق کنید.
- به جای تذکر با او گفت‌وگو کنید و از او بپرسید: «آیا میدانی که همین حالا انگشت شست خود را می‌مکیدی؟» این پرسش نه تنها خودآگاهی کودک را افزایش می‌دهد، بلکه به او کمک می‌کند چیز دیگری را جایگزین این فعالیت آرامش‌بخش کند.
- چند روش خلاقانه پیدا کنید تا به فرزندتان توضیح دهید که در حال رشد است و دیگر نیازی به مکیدن انگشت شست نیست، به عنوان مثال: می‌توانید از شخصیت‌های محبوب او استفاده کنید و بگویید «به نظرت مرد عنکبوتی هم انگشت شست خود را می‌خورد؟»
حتما بخوانید: بهترین روش تربیت کودک کدام است؟
عادت 2. درخواست طلبکارانه کودک
درخواست طلبکارانه در رفتار از کودکان بسیار متداول است. به شما چند توصیه در مورد برخورد هوشمندانه در مقابل درخواست طلبکارانه و غیر معقول کودکان داریم :
- سعی کنید تفاوت بین درخواست‌های مودبانه و غیرمودبانه را برای فرزندتان توضیح دهید.
- به او اطلاع دهید که ممکن است برخی از درخواست‌هایش را نپذیرید.
- مهمترین مسئله در مورد درخواست‌های طلبکارانه کودکان این است که: هیچ‌گاه فراموش نکنید که شما الگوی مهمی برای فرزندتان هستید. زمانی که رفتار طلبکارانه‌ای با دیگران، در مقابل کودک انجام می‌دهید، منتظر باشید مشابه آن را از طرف کودک خود مشاهده کنید.
- اگر کودک شما با رفتاری نامعقول و خشن خواستار چیزی بود می‌توانید از او بپرسید، «آیا روش دیگری وجود دارد که بتوانی آنچه را که در نظر داری از من بخواهی؟»
- گاهی می‌توانید به جای جواب منفی به فرزندتان از درخواست طلبکارانه او چشم‌پوشی کنید، اما حتما به درخواست‌های مودبانه او واکنش خوب ودرست نشان دهید.
حتما بخوانید: مهمترین مشکلات خانواده های امروزی و بهترین راه حل
عادت 3. دندان قروچه یا ساییدن دندان
دندان قروچه یا ساییدن دندان در خواب و یا بیدار اغلب در کودکان و نوجوانان منجر به عادت میشود؛ به این حالت بروکسیسم (Bruxism) گفته میشود. راه‌هایی وجود دارد که می‌توانید به فرزند خود کمک کنید تا با آن مقابله کند:
- طبق مطالعات انجام شده، بروکسیسم یا دندان قروچه بیشتر ناشی از استرس در کودکان است با فرزندتان گفت‌وگو کنید و سعی کنید متوجه دلیل استرس او بشوید، تا به او در از بین بردن استرس، کمک کنید.
- می‌توانید به کودک خود آموزش دهید که با روش‌های آرام‌بخش قبل از خواب، عادت دندان قروچه خود را کنترل کند. به کودک پیشنهاد دهید حمام برود، موسیقی گوش دهد یا کتاب بخواند. می‌توانید در برخی از این فعالیت‌ها او را همراهی کنید تا بهتر با استرس مقابله کند.
- در موارد نادر، اگر عامل استرس جدی باشد، لازم است با پزشک مشورت کنید تا با یک روش درمانی خاص، استرس کودک کنترل و درمان شود. این شرایط را نادیده نگیرید زیرا ممکن است به فرزند شما آسیب برساند.
حتما بخوانید: مهم ترین مشکلات نوجوانان + راه حل
عادت 4. جویدن ناخن
جویدن ناخن در کودکان می‌تواند دلایل زیادی مثل: سترس، کنجکاوی، کسالت، داشته باشد. بدترین قسمت آن این است که اغلب این رفتار تا بزرگسالی ادامه پیدا می‌کند. بنابراین اگر متوجه شدید که این عادت به مدت طولانی در فرزندتان ادامه می‌یابد، با برخوردهای هوشمندانه زیر به کودک خود کمک کنید تا از شر آن خلاص شود:
سعی کنید علت آن را بیابید. شاید کودک استرسی را تجربه می‌کند که ناشی از چیزی است که با کمک شما می‌تواند بر آن غلبه کند.
با کودک گفت‌وگو کنید واو را از این عادت بد آگاه کنید. شما می‌توانید با هم علامتی مثل چشمک زدن را هماهنگ کنید تا به او بفهمانید که در حال حاضر ناخن‌های خود را می‌جود.
یک جایگزین خلاقانه پیشنهاد کنید. برای مثال اگر دختربچه شما دوست دارد ناخن‌های خود را بجود، پیشنهاد دهید که آنها با لاک زیبا نگه دارد.
حتما بخوانید: سندروم سیندرلا چیست؟ (علائم، پیشگیری و درمان)
عادت 5. انگشت کردن در بینی
بچه‌های دوست‌داشتنی ما گاهی اوقات کارهای ناخوشایندی انجام می‌دهند مثل انگشت کردن در بینی و خوردن مخاط آن که از نظر والدین بسیار ناگوار و اشتباه است. با این حال برخورد خشن، تذکر و اعتراض به رفتار کودک، به از بین بردن عادت او کمکی نمی‌کند
دو نکته هوشمندانه برای رفع این عادت به شما پیشنهاد می‌کنیم:
- مانند یک بزرگسال با کودک صحبت کنید بحث جدی در مورد مسائل بهداشتی با کودک و توضیح تمام عواقب آن بسیار مهم است. بچه‌ها واقعاً دوست دارند جدی گرفته شوند.
- سعی کنید کودک خود را در برخی فعالیت‌هایی که دست‌ها را درگیر می‌کنند مانند: شنا، کاردستی، نقاشی و... تشویق کنید تا دیگر مجبور نباشید برای ترک عادت به او تذکر دهید.
عادت 6. بازی کردن با مو
بازی کردن با مو عادت ناخوشایندی است که هر از گاهی ممکن است در بسیاری از کودکان مخصوصا دختر بچه‌ها اتفاق بیفتد. اگر کودک نوپای شما در سن 3-4 سالگی بیش از حد رشد کند، می‌تواند این عادت طبیعی تلقی شود، اما اگر مدت طولانی‌تری ادامه یابد، قطعاً باید اقدام کنید. روش‌های زیر می‌تواند موثر باشد:
با فعالیت‌هایی مانند رقصیدن، ورزش کردن، بازی گروهی و... به کودکتان کمک کنید تا راه‌های دیگری برای آزاد کردن انرژی خود پیدا کند.
یافتن یک جایگزین همیشه بهترین راه است، برای مثال به کودک خود یک عروسک با موهای بلند بدهید تا بتواند به جای موهای خودش، با موهای عروسک بازی کند.
حتما بخوانید: 3 راه حل اساسی و طبیعی برای داشتن موهای پرپشت، درخشان و سالم
عادت 7. استفاده از کلمات رکیک
ممکن است کودکتان تحت تاثیر بزرگترها کلمات رکیکی به کار ببرد که شما با شنیدن آن شدیدا عصبانی شوید ولی با کنترل خشم خود سعی کنید به او بفهمانید نباید کلمات زشت را به کار ببرد.
اطمینان حاصل کنید که کودک توجه کافی را به خود جلب می‌کند. کودکی که توجه و فرصت کافی برای شنیده شدن داشته باشد، به احتمال زیاد از کلمات رکیک استفاده نخواهد کرد.
مراقب برنامه‌های تلویزیونی، موسیقی و محتوای اینترنتی که کودک شما می‌بیند و گوش می‌دهد؛ باشید. با فرزندتان صادقانه گفت‌وگو کنید و محدودیت‌هایش را مشخص کنید.
البته نقش خود را در تربیت فرزندان فراموش نکنید. همیشه با فرزندان و شریک زندگی خود به درستی صحبت کنید، زیرا بدیهی است که شما الگوی رفتاری برای فرزند خود هستید.
عادت 8. دروغ گویی
دروغ گفتن کودکان دلایل مختلفی دارد. بعضی کودکان اغلب دوست دارند چیزی را مخفی کنند، داستانی را هیجان انگیزتر جلوه دهند و جلب توجه کنند. معمولاً کودکان در حدود 3 سالگی شروع به دروغ گفتن می‌کنند، اما در سن 4-6 سالگی، دروغ‌ها پیچیدهتر می‌شوند. روانشناسان چند نکته در برخورد با کودک دروغ گو پیشنهاد می‌کنند:
کودک خود را تشویق کنید که حقیقت را بگوید مهم نیست که چه اشتباهی مرتکب شده، به او بفهمانید از کمک کردن به او خوشحال می‌شوید.
به کودک خود کمک کنید تا از موقعیت‌هایی که نیاز به دروغ گویی هست خلاص شود. به عنوان مثال، اگر وارد شدید و دیدید که کودک شیر را روی زمین ریخته، از او نپرسید که چه کسی این کار را کرده است؟! درعوض، به کودک بگویید «چه اتفاقی خنده‌داری رخ داده حالا می‌توانیم آن را با هم تمیز کنیم.»
در مورد دروغ گفتن با فرزند خود صحبت کنید؛ توضیح دهید که دروغ گفتن در هر موضوعی همیشه بد است.
عادت 9. پاک کردن دستان با لباس
کودکان و نوجوانان این عادت ناخوشایند را دارند که، دستان خود را با لباس تمیز می‌کنند. اگرچه وقتی کودک شما در خارج از منزل بازی می‌کند، نمی‌توانید این رفتار را کنترل کنید، اما می‌توانید به او یاد دهید که حداقل در خانه مراقب باشد.
همیشه هنگام غذا خوردن دستمال را به کودکتان بدهید. و به او یادآوری کنید که دهان و دستان خود را با دستمال پاک کند.
دستمال یا حوله‌ای را، برای برخی فعالیتهای کثیف، مانند نقاشی یا غذا خوردن برای آنها آماده کنید.
عادت 10. تماشای بیش از حد تلوزیون
آمار مربوط به زمان تماشای تلوزیون برای کودکان بسیار ترسناک است. به عنوان مثال: کودکان زیر 6 سال بیش از 2 ساعت را روزانه صرف تماشای تلویزیون یا بازی کردن با دستگاه الکترونیکی می‌کنند. اعتیاد به فناوری قطعا برای رشد کودک خوب نیست و همه والدین باید از این امر آگاه هستند. به شما راهکارهایی پیشنهاد می‌کنیم تا در ساعاتی که کودکان در حال بازی یا تماشای تلوزیون هستند به کار ببرید.
- برای کودک خود الگو باشید. اگر آنها شما را در حال خواندن كتاب ببینند، ناخود‌آگاه به کتاب گرایش خواهند داشت.
- به جای تماشای تلویزیون در حالی که در خانه هستید، سعی کنید با کودک خود فعالیتهای مختلفی از قبیل بازی یا نقاشی کنید.
- خاموش کردن تلویزیون به طور کامل دشوار است، اما محدود کردن آن برای مدت زمان کوتاهتر بسیار به شما و فرزندتان کمک خواهد کرد.
سخن آخر با والدین
فرزندان دلبند شما در ابتدای مسیر تجربه قرار دارند؛ به یاد داشته باشید هیچ وقت در راه آموزش و تربیت آنها عصبی و خشمگین نشوید. هیچ کودکی با فریاد و عصبانیت، اشتباهش را درک نخواهد کرد و رفتار کودکان شما در آینده آینه تمام نمای شما خواهد بود. بنابراین با عادت‌های کودکان به صبر و شکیبایی برخورد کنید و همواره آنها را به آموختن و حل مشکلات تشویق کنید. یادگیری حل مسئله و درک اشتباه، آنها را در مسیر نوآوری، خلاقیت و آموختن قرار می‌دهد.
