 "همه چیز درباره کم خونی (علائم و درمان)")
خستگی بیش از حد، رنگ پریدگی، میل به خواب زیاد و بی‌حالی می‌تواند زنگ خطر کم خونی شما باشد، اگر این علائم را دارید، حتما این مقاله را مطالعه کنید تا کم خونی را بیشتر بشناسید و راه های درمان را در پیش بگیرید. فراموش نکنید که در نوع حاد کم خونی شما حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا درمان مناسب، تجویز شود.
کم خونی چیست؟
کم خونی یا آنمی به معنای کمبود هموگلوبین و یا گلبول های قرمز در خون فرد می‌باشد، هموگلوبین، نقش متصل کننده اکسیژن به گلبول های قرمز را دارد که در نهایت از طریق مویرگ‌های بدن، به سلول ها می‌رسد و این یعنی مهم‌ترین عامل اکسیژن‌رسانی برای زنده نگه‌داشتن سلول‌ها، هموگلوبین است.
انواع کم خونی چیست؟
1. کم خونی به دلیل فقر آهن
همان‌طور که از نامش پیداست، این نوع کم خونی تنها به دلیل کمبود آهن در خون فرد می‌باشد. این نوع کم خونی در خانم‌ها به دلیل وجود عادت ماهیانه بیشتر اتفاق می‌افتد. بدن هر انسانی برای تولید هموگلوبین به آهن نیاز دارد، زمانی که آهن کم باشد، هموگلوبین کمتری ساخته می‌شود و فرد به کم خونی مبتلا می‌شود.
2. کم خونی مگالوبلاستیک یا فقر ویتامین
ویتامین‌های B12 و فولیک اسید باید به اندازه کافی در خون فرد وجود داشته باشند؛ این ویتامین‌ها در خون‌سازی باعث انتقال اکسیژن می‌شوند. افرادی که مبتلا به این نوع کم خونی هستند، اغلب دچار کرخت‌شدن بدن، ضعف و بی‌حسی دست و پا هستند که معمولا برایشان مکمل فولیک اسید و ویتامین B تجویز می‌شود.
3. کم خونی ارثی
این نوع کم خونی از طریق عوامل ژنتیکی به فرد منتقل شده، کم خونی داسی شکل، از نوع کم خونی های ارثی است که در آن خون‌رسانی کافی به اعضای بدن انجام نمی‌شود. همچنین تالاسمی نیز در دسته کم خونی ارثی قرار میگیرد، که در دو نوع مینور (خفیف) و ماژور (حاد) وجود دارد.
4. کم خونی در اثر بیماری‌های نهفته
نوعی از کم خونی در بدن فرد وجود دارد که عامل آن، بیماری‌های دیگری هستند؛ مثلا افرادی که دچار نارسایی کلیه هستند و دیالیز می‌شوند، کم‌کم در تولید خون با مشکل مواجه می‌شوند. ایدز، سرطان، زخم معده یا روده و التهابات مزمن نیز جزء مواردی هستند که باعث کم خونی می‌شوند.
5. کم خونی اپلاستیک
کم خونی اپلاستیک نوع نادری از کم خونی است که باعث ایجاد عفونت می‌شود چرا که ناتوانی در تولید گلبول های قرمز بر تولید گلبول های سفید نیز تاثیر می‌گذارد؛ در نتیجه سیستم ایمنی بدن فرد تضعیف شده و در مقابل بیماری‌ها، ناتوان خواهد شد.
6. کم خونی همولیتیک
کم خونی همولیتیک نوعی کم خونی است که بر اثر تخریب گلبول های قرمز اتفاق می‌افتد، علت این نوع از کم خونی می‌تواند اختلالات گلبول قرمز مثل کم خونی داسی شکل، تالاسمی، فاویسم و... باشد.
اصلی ترین نشانه ها و علائم بارداری چیست؟
چه افرادی بیشتر در معرض خطر کم خونی قرار دارند؟
- افرادی که در دوران قاعدگی خون‌ریزی شدید دارند.
- افرادی که در رژیم غذایی خود منابع آهن، ویتامین B12، ویتامین C و... را به میزان لازم دریافت نمی‌کنند.
- افرادی که از اختلالات روده‌ای که منجر به اختلال در جذب مواد‌غذایی می‌شود رنج می‌برند.
- افرادی که به‌دلیل جراحی یا بیماری، خونریزی‌های زیادی داشتند.
- افرادی که باردار هستند و از مکمل‌های مورد نیاز استفاده نمی‌کنند.
- افرادی که سن بالای 65 سال دارند.
- افرادی که سابقه خانوادگی آنمی دارند.
باید و نباید های تغذیه ای در دوران قائدگی (پریود)
علائم کم خونی چیست؟
کم خونی یا آنمی نیز مانند هر مشکل دیگری دارای نشانه‌ها و علائمی است که در این قسمت به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- خستگی زیاد
- تنگی نفس مخصوصا در خواب
- پوست سفید یا رنگ پریده
- لب‌های بی رنگ
- تمرکز نداشتن
- سرگیجه
- سردرد
- ریزش مو
- ضربان قلب نامنظم
- سرد‌بودن دست و پا
علت های کم خونی چیست؟
قبل از هر اقدام درمانی، باید به علت بروز کم خونی بپردازیم تا بتوانیم بهترین راه درمانی را در پیش بگیریم.
- بدن شما قادر نیست که به اندازه کافی گلبول قرمز تولید کند.
- خونریزی‌های شدید مثل عادت ماهانه یا مشابه آن باعث شده که خون زیادی از دست دهید و بدن فعلا قدرت جایگزینی آن را نداشته.
- بدن شما خود‌به‌خود سلول‌های خونی را نابود می‌کند.
- تغذیه شما ویتامین‌های مورد نیاز و آهن را به میزان کافی تامین نمی‌کند.
تشخیص بیماری آنمی یا کم خونی
پزشک در مرحله ابتدایی به بررسی علائم، سابقه ارثی بیماری، مصرف دارو و... می‌پردازد و سپس با معاینه دقیق تر جسمی و آزمایش و بررسی‌های کامل به بررسی شرایط جسمی شما ادامه می‌دهد و در مرحله آخر برای تشخیص نهایی گلبول های خونی شما را می‌شمارد تا از شدت کم خونی آگاه شود و در نهایت جهت انتخاب روند درمان صحیح، نوع کم خونی تشخیص داده می‌شود.
1. آزمایش CBC برای تشخیص کم خونی
یکی از آزمایش های اولیه ای که در تشخیص کم خونی کاربرد دارد، آزامایش CBC است، در این آزمایش هماتوکریت و هموگلوبین خون شما را اندازه میگیرد، مقدار نرمال هماتوکریت خون در مردان 40 تا 52 درصد و در زنان 35 تا 40 درصد است، همچنین نرمال هموگلوبین در زنان بالغ بین 12 تا 16 و در مردان باغل بین 14 تا 18 دسی لیتر است، حد پایین هموگلوبین و هماتوکریت در تشخیص و درمان به موقع کم خونی بسیار موثر است.
2. آزمایش بررسی شکل گلبول های قرمز
در بیماری هایی مثل تالاسمی، گلبول های قرمز به تعداد کافی وجود دارند اما ساختار طبیعی خود را ازدست داده اند و نمیتوانند وظیفه اکسیژن‌رسانی خود را به درستی انجام دهند، برای تشخیص این نوع کم خونی از آزمایش بررسی شکل گلبول های قرمز کمک می‌گیرند.
3. آزمایش تشخیصی ثانویه
این نوع آزمایش‌ها زمانی انجام می‌شود که آنمی تشخیص داده شده و صرفا برای تشخیص نوع آن و درمان دقیق انجام میگیرد.
علائم و درمان کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
راه های درمان کم خونی
درمان کم خونی بر اساس نوع آنمی که به آن مبتلا هستید، باید توسط پزشک تجویز شود. هرگز، خصوصا در موارد حاد، خود درمانی را انتخاب نکنید. در ادامه با برخی از راه های درمانی کم خونی آشنا خواهید شد.
1. درمان کم خونی با مصرف مکمل
مصرف مکمل‌هایی مثل فولیک اسید و یا قرص آهن تا حد زیادی در بهبود کم خونی موثر است. خصوصا برای افرادی که دچار کم خونی بسیار شدید هستند؛ قرص سیدرال، فرودین و ففول از بهترین مکمل‌های آهن موجود در بازار هستند که برای درمان کم خونی تجویز خواهند شد، فراموش نکنید که دوز بالای آهن می‌تواند شما را دچار مسمومیت کرده و خطرناک باشد، پس هرگز در مصرف قرص های آهن از دوز تجویزی پزشک خارج نشوید.
2. درمان کم خونی با تزریق ویتامین B12
در برخی افراد توصیه می‌شود که برای درمان کم خونی، از مکمل B12 استفاده کنند، همان‌طور که گفته شد، بدن برای ساخت سلول‌های خون به ویتامین B12 نیاز دارد و کمبود آن می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری در پی داشته باشد، بنابر‌این دریافت B12 تزریقی می‌تواند نقش پررنگی در درمان کم خونی داشته باشد.
3. درمان کم خونی با درمان بیماری های عامل
گاهی اوقات کم خونی شما به دلیل وجود مشکلات و بیماری‌های مزمن دیگری ایجاد می‌شوند که در این موارد، پیش از هر چیز باید به درمان بیماری‌ها پرداخت.
پیشگیری از کم خونی
1. پیشگیری از کم خونی با تغذیه صحیح
اگر تغذیه شما حاوی مقادیر کافی آهن، ویتامین ب 12، ویتامین C و... باشد، ریسک ابتلا به کم خونی در شما کاهش پیدا می‌کند، پس رژیم غذایی انتخاب کنید که آهن و ویتامین‌های مورد نیاز شما را به خوبی تامین کند.
2. پیشگیری از کم خونی با آزمایش دوره ای
در بحث درمان بیماری‌ها، هر چه تشخیص سریعتر اتفاق بیوفتد، روند درمان ساده‌تر و سریعتر خواهد بود، پس با آزمایش‌های دوره‌ای می‌توانید از کم خونی پیشگیری کنید.
3. پیشگیری از کم خونی با مشاوره ژنتیک
اگر سابقه ژنتیکی آنمی دارید، حتما برای بررسی نشانه‌های بیماری در بدن خود به پزشک مراجعه کنید، همچنین جهت پیشگیری از انتقال آنمی به نسل بعد، حتما از مشاوره ژنتیک کمک بگیرید.
درمان خانگی کم خونی
در آنمی خفیف، درمان‌های خانگی می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند؛ در ادامه بهترین درمان‌های خانگی آنمی را به شما خواهیم گفت:
انار
حتما شنیده‌اید که میوه‌های قرمز برای کم خونی مناسب هستند. انار یکی از موثرترین درمان‌های خانگی برای کم خونی است. این میوه سرشار از کلسیم، منیزیم و ویتامین c است. مصرف آن با معده خالی همراه با عسل می‌تواند در درمان کم خونی شما معجزه کند.
خرما
خرما نیز جزء مواد‌غذایی با طبع گرم است که جذب آهن را در بدن فرد بالا می‌برد. بسیاری از پزشکان توصیه می‌کنند که در صورت ابتلا به کم خونی، حتما در صبحانه خود شیره خرما را مصرف کنید.
موز
موز نیز سرشار از فیبر و آهن است و هموگلوبین را تحریک به تولید بیشتر می‌کند. افراد مبتلا به کم خونی با مصرف این میوه می‌توانند کم خونی را جبران کرده و انرژی ازدسترفته به دلیل کم خونی را دوباره به دست آورند.
اسفناج
اسفناج جزء سبزیجات برگ‌دار است که حاوی آهن، فیبر، ویتامین ب12 و فولیک اسید می‌باشد. این سبزی را می‌توانید به صورت خام و یا پخته در سوپ خود بریزید و شاهد بهبود کم خونی خود باشید.
بادام
برای بهبود آنمی می‌توانید بادام را پوست کنده در آب خیس کنید و هر روز 7 عدد از آن را میل کنید، همچنین مصرف منظم شیربادام نیز می‌تواند به کاهش علائم آنمی کمک کند.
کشمش
کشمش حاوی مقادیر بالایی از آهن است که در بهبود آنمی نقش مهمی را ایفا می‌کند، کشمش را خیس کرده و روزانه مصرف کنید.
جگر
به عنوان مورد آخر به ماده غذایی اشاره خواهیم کرد که مهم‌ترین درمان خانگی برای درمان کم خونی یا آنمی محسوب می‌شود. جگر در مدت زمان بسیار کوتاهی می‌تواند آهن ازدسترفته بدن شما را جبران کند، جگر علاوه بر آهن، حاوی ویتامین ب 12، فسفر، مس و روی نیز می‌باشد که جذب آهن را تسریع می‌کند.
