کم خونی و اسید فولیک
کم خونی نوعی هنگامی اتفاق می‌افتد که خون سلول‌های قرمز کافی برای حمل اکسیژن به بافت‌های بدن نداشته باشید. یک دلیل می‌تواند این باشد که هموگلوبین کافی برای تولید گلبول‌های قرمز خون وجود ندارد. هموگلوبین یک پروتئین در سلول‌های قرمز خون است که به حمل اکسیژن در بدن کمک می‌کند. همچنین با کمبود فولات (ویتامین B9) یا همان فولیک اسید طبیعی موجود در غذاها می‌توانید به کم خونی دچار شوید. فولیک اسید نقش موثری در ساخت سلول‌های خونی قرمز دارد و کمک می‌کند آهن در بدن عملکرد درست و صحیح داشته باشد. در ادامه بیشتر با کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک آشنا خواهیم شد.
چه عواملی باعث کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک می‌شود؟ | عوامل موثر بر کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
به چند روش مختلف می‌توانید به کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک مبتلا شوید. در اینجا چند نمونه آورده شده است:
- شما به حد کافی غذاهای حاوی اسید فولیک نمی‌خورید؛ بیشتر مردم ممکن است به مقدار کافی غذاهایی مانند سبزیجات برگ سبز، لوبیا، مرکبات یا غلات کامل نخورند.
- زیاد الکل می‌نوشید؛ با گذشت زمان این مسئله باعث می‌شود که روده شما نتواند فولات را جذب کند.
- مشکلات معده دارید؛ وقتی روده کوچک شما آن‌طور که باید کار نمی‌کند، بدن شما به سختی می‌تواند به اندازه کافی فولات مورد نیاز را جذب کند. به عنوان مثال افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا افراد مبتلا به سرطان در معرض خطر ابتلا به این نوع کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک هستند.
- باردار هستید؛ جنین در حال رشد اسید فولیک زیادی را از مادر جذب می‌کند که باعث کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک می‌شود.
- دارویی که مصرف می‌کنید مانع از جذب فولات می‌شود؛ این مورد در مورد بسیاری از داروها وجود دارد:
- فنی توئین یا دیلانتین (phenytoin)
- متوتروکسات(methotrexate)
- سولفاسالازین (sulfasalazine)
- تریامترن (triamterene)
- پیریمتامین (Pyrimethamine)
- تری متوپریم و سولفامتوکسازول
- باربیتورات‌ها (Barbiturates)
- مادرزادی به کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید مبتلا هستید؛ مشکلات جذب اسید فولیک کافی در بعضی از افراد خانواده وجود دارد. نوزادان مبتلا به این مشکل برای جلوگیری از مشکلات جدی‌تر به درمان فوری نیاز دارند.
تریکومونیازیس چیست؟ | همه چیز درباره تریکومونیازیس
علائم کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
هر نوع کم خونی می تواند مشکلاتی مانند موارد زیر ایجاد کند:
- خستگی
- کمبود انرژی
- احساس تنگی نفس
- سردرد
- پوست رنگ پریده
- ضربان تند قلب
- کاهش وزن یا احساس گرسنگی نداشتن
- زنگ زدن گوش‌ها
اگر کم خونی شما به دلیل نداشتن فولات کافی در بدن باشد، علائم کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید مشاهده می‌شود:
- کاهش حس چشایی
- اسهال
- احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاها
- ضعف عضلانی
- افسردگی
چگونه کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید تشخیص داده می‌شود؟ | تشخیص کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید
برای بررسی کم خونی ناشی از کمبود فولات، پزشک از شما در مورد علائم سوال می‌کند و تقاضای آزمایش شمارش کامل خون (CBC) برای اندازه گیری سلول‌های در گردش خون و تعداد گلبول‌های قرمز خون خواهد کرد. در صورت کمبود فولات، گلبول های قرمز خون بزرگ، تقسیم نشده و نابالغ به نظر می‌رسند.
بیماری پلورزی چیست؟| علائم + درمان
درمان کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید | درمان کم خونی با فولیک اسید | قرص فولیک‌اسید برای کم خونی
با داشتن رژیم غذایی سالم، کم خونی ناشی از کمبود فولیک اسید پیشگیری و درمان می‌شود. رژیم غذایی سالم شامل غذاهای غنی از اسید فولیک مانند آجیل، سبزیجات برگ سبز، میوه‌ها، نان و غلات غنی شده است. پزشک همچنین احتمالاً یک مکمل اسید فولیک روزانه برای شما تجویز می‌کند. اگر سطح فولات شما به حالت عادی برگردد ممکن است بتوانید مصرف آن را متوقف کنید اما برخی از افراد همچنان برای جبران کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک به مکمل نیاز دارند. قرص اسید فولیک در دو نوع موجود است که پزشک تعیین خواهد کرد کدام یک از آنها را مصرف کنید:
- یک میلی گرمی
- پنج میلی گرمی
معمولا بهترین زمان مصرف اسیدفولیک با فاصله‌ای حداقل یک الی دو ساعت قبل یا بعد از غذا، چای و لبنیات می‌باشد.
فولیک اسید برای کم خونی مینور
تالاسمی بیماری‌ای است که ژنتیکی بوده و یکی از انواع رایج آن مینور می‌باشد. بیماران مبتلا به تالاسمی مینور در واقع کم خونی خفیفی داشته که بر خلاف تصور رایج نباید قرص آهن مصرف کنند چرا که در کبد تجمع یافته و به سلامتی آسیب می‌رساند. اسید فولیک با آهن متفاوت بوده و در واقع اسید فولیک بیشتر از ویتامین B9 تشکیل شده و در جذب آهن (Fe) نقش دارد. در افراد مبتلا به تالاسمی كمبود اسیدفولیك به وفور دیده می‌شود، از این رو به همه افراد مبتلا به تالاسمی مینور مصرف مواد سرشار از اسید فولیك و مكمل اسیدفولیك توصیه می‌شود و در کنار آن باید مصرف آنتی‌اكسیدان‌ها مورد تاكید قرار گیرد.
تاثیر شگفت انگیز بازی درمانی با کودکان بیش فعال
کمبود فولیک اسید در مردان
عموما تصور می‌شود که فقط زنان به دلیل خونریزی ماهانه نیاز به اسید فولیک دارند در حالیکه تحقیقات نشان می‌دهد مردان نیز به اسید فولیک نیاز دارند. برخی از ناهنجاری‌های موجود در اسپرم مردان به کمبود اسید فولیک برمی‌دد که با مصرف آن در رژیم غذایی و به صورت قرص می‌توان ناهنجاری پیش آمده را برطرف کرد و کیفیت اسپرم و توانایی باروری را بالا برد. به پسران بالای 15 سال توصیه می‌شود در رژیم غذایی خود روزانه حدود 400 میکروگرم اسید فولیک مصرف کنند.
عوارض کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک
در بیشتر موارد کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک به راحتی قابل درمان است اما با این حال اثرات شدید آن نادر است. اما اگر مدت طولانی بدون فولات بوده‌اید (کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک داشته‌اید)، خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان و بیماری‌های قلبی افزایش می‌یابد. همچنین ممکن است باردار شدن برای شما دشوار باشد. هنگامی که دوباره فولات کافی دریافت کنید، باروری شما به حالت طبیعی باز می‌گردد.
اگر باردار هستید و فولات کافی دریافت نمی‌کنید، در معرض خطر بیشتری برای جدا شدن زودرس جفت قرار دارید. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که جفت از دیواره رحم دور شده و جریان خون در جنین مختل شود که می‌تواند باعث درد و افزایش خونریزی شود و در نهایت جنین بمیرد یا نوزاد از نظر سلامتی دچار مشکل باشد مثلا ممکن است وزن آنها هنگام تولد کم باشد یا قبل از موعد به دنیا بیایند. همچنین به احتمال زیاد به اسپینا بیفیدا یا مهره شکاف (Spina bifida) مبتلا هستند، بیماری که باعث آسیب به نخاع و ستون فقرات نوزاد می‌شود.
