بیماری گاسترینوما یا سندرم زولینگر الیسون چیست؟ |سندرم زولینگر- الیسون چیست؟
سندرم زولینگر- الیسون (ZES) یک بیماری در دستگاه گوارش است که به آن بیماری گاسترینوما نیز گفته می‌شود. افرادی که مبتلا به ZES هستند تومورهایی به نام گاسترینوما در لوزالمعده و اثنی عشر (اولین بخش روده کوچک) ایجاد می‌کنند. گاسترینوم‌های ناشی از ZES هورمون گاسترین را ترشح می‌کنند. از آنجا که گاسترین باعث ایجاد بیش از حد اسید معده می‌شود، 90 درصد از بیماران مبتلا به ZES دچار زخم معده و اثنی عشر و گاهی اوقات اسهال می‌شوند. در ادامه بیشتر با بیماری گاسترینوما آشنا خواهیم شد اما بهتر است ابتدا کمی با کارایی معده، اثنی عشر و لوزالمعده آشنا شویم.
کارایی معده، اثنی عشر و لوزالمعده
معده غذاها و مایعات را ذخیره کرده و به تدریج با عصاره گوارشی مخلوط می‌کند و سپس آن‌ها را به اثنی عشر منتقل می‌کند. اثنی عشر به روده بزرگ نزدیک است غذا را به روده منتقل می‌کند. لوزالمعده پشت معده و نزدیک به اثنی عشر قرار دارد که آنزیم‌هایی را برای هضم مواد غذایی خورده شده فراهم می‌کند. تومور گاسترینوم در لوزالمعده و اثنی عشر به وجود می‌آید.
بهترین غذاهای سبک برای معده درد
عوارض سندرم زولینگر- الیسون چیست؟ | عوارض بیماری گاسترینوما
فردی که سندرم زولینگر- الیسون دارد ممکن است فقط یک یا چندین مورد تومور گاسترینوم داشته باشد. تقریباً 25 تا 30 درصد از بیماران مبتلا به ZES دارای اختلال ژنتیکی (ارثی) معروف به نئوپلازی غدد درون ریز نوع 1 (multiple endocrine neoplasia type 1) هستند که باعث ایجاد تومور در غده هیپوفیز و پاراتیروئید می‌شود. یکی دیگر از عوارض ZES این است که بیش از نیمی از گاسترینوم‌های منفرد بدخیم (سرطانی) هستند که این گاسترینوم‌های بدخیم می‌توانند در سایر قسمت‌های بدن از جمله کبد، غدد لنفاوی، طحال، استخوان‌ها یا پوست گسترش یابند که باعث بیماری گاسترینوما می‌شوند.
ماستکتومی چیست ؟ | ماستکتومی ناقص ، پیشگیرانه و رادیکال
علائم سندرم زولینگر-الیسون چیست؟ | علائم بیماری گاسترینوما یا سندرم زولینگر
افرادی که بیماری گاسترینوما (سندرم زولینگر-الیسون) دارند همیشه علائم ندارند. علائمی که ظاهر می‌شود، شامل موارد زیر است:
- درد شکم
- احساس سوزش در شکم
- حالت تهوع
- اسهال
- کاهش وزن
- استفراغ
- خونریزی از معده
- ضعف
- خستگی
سندرم زولینگر-الیسون چگونه تشخیص داده می شود؟ | تشخیص بیماری گاسترینوما
اگر پزشک مشکوک باشد که شما مبتلا به بیماری گاسترینوما هستید، آزمایش خون را برای بررسی سطوح بالای گاسترین (هورمون ترشح شده از گاسترینوما) انجام می‌دهد. همچنین ممکن است پزشک آزمایشاتی دیگر برای اندازه گیری میزان اسید معده تقاضا کند و با انجام آندوسکوپی شما را برای بیماری گاسترینوما معاینه کند. آندوسکوپی با یک لوله منعطف به نام آندوسکوپ انجام می‌شود که مری، معده و اثنی عشر را مورد بررسی قرار می‌دهد. این کار اغلب با آندوسکوپی سونوگرافی (EUS) برای مشاهده تومور گاسترینوما انجام می‌شود. آزمایش‌های دیگری که پزشک ممکن است تقاضا کند شامل سی تی اسکن (وع خاصی از اشعه ایکس) است که تصاویری از بدن را ارائه می‌دهد. از پت اسکن (برش‌نگاری با گسیل پوزیترون) برای تعیین تومورها و اسکن اکتروتید برای تشخیص تومورهای عصبی غدد درون ریز استفاده می‌شود تا سلول‌های تومور نوروآندوکرین را تشخیص دهد. تومور نوروآندوکرین تومورهای خاصی هستند که در سلول‌های عصبی و غدد دردون ریز رشد می‌کنند که در هر نقطه از بدن می‌تواند به وجود آید که عوارضی را به دنبال دارد. با وجود آزمایشات متعدد باز هم تشخیص بیماری گاسترینوما دشوار است.
12 دلیل عدم تمرکز + درمان عدم تمرکز در بزرگسالان
سندرم زولینگر-الیسون چگونه درمان می‌شود؟ | درمان بیماری گاسترینوما (سندرم زولینگر الیسون)
بیماری گاسترینوما با کاهش میزان تولید اسید معده درمان می‌شود. معمولاً داروهایی به نام مهار کننده‌های پمپ پروتون (proton pump inhibitors) که به آن PPI گفته می‌شود، تجویز می‌شود. داروها تولید اسید معده را مهار کرده و اجازه می‌دهند زخم‌ها بهبود یابند که عبارتند از:
- لانسوپرازول (Prevacid)
- امپرازول (Prilosec، Zegerid)
- پنتوپرازول (Protonix)
- دکس‌لانسوپرازول (Dexilant)
- اسومپرازول (Nexium)
- رابپرازول (Aciphex)
با توجه به اینکه گاسترینوما پراکنده است یا بخشی از سندرم نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع 1 است درمان بیمایر گاسترینوما صورت می‌گیرد. گاسترینوم‌های پراکنده با سرکوب اسید و برداشتن تومور از طریق جراحی درمان می‌شوند. اگر گاسترینوم بخشی از سندرم نئوپلازی غدد درون ریز نوع 1 باشد معمولاً فقط با سرکوب اسید درمان می‌شود. آنالوگ سوماتوستاتین (نوعی هورمون مهار کننده) مانند اکتروتید در کنترل علائم بسیار مفید هستند. در صورت وجود بیماری متاستاتیک (گسترش سلول‌های سرطانی از یک بافت به بافت دیگر) ممکن است ترکیبی از درمان‌ها از جمله جراحی، شیمی درمانی، دارو درمانی یا اشعه به بیمار پیشنهاد شود.
کلونوسکوپی چیست و چگونه انجام می‌شود؟
چشم انداز افراد مبتلا به سندرم زولینگر-الیسون چیست؟ | آینده افراد مبتلا به بیماری گاسترینوما
بیماری گاسترینوما تمایل دارد به آرامی رشد کند و همیشه بدخیم نیست. میزان بقای پنج ساله بیماری گاسترینوما بستگی به سرطانی بودن یا عدم گسترش تومورها دارد. اگر بیماری گاسترینوما به کبد سرایت نکرده باشند میزان بقای 5 ساله ممکن است به 90 برسد. اگر جراحی باعث برطرف شدن بیماری گاسترینوما شود، 20 تا 25 درصد بیماران به طور کامل درمان می‌شوند.
پیگیری درمان بیماری گاسترینوما
اگر تحت درمان بیماری گاسترینوما قرار گرفته‌اید، باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا مشخص شود آیا گاسترینوما در حال عود کردن است یا خیر و در صورتی که در حال پیشرفت باشد درمان‌ها باید جدی‌تر باشد و پیگیری منظم‌تر نیاز است.
