ماستکتومی چیست ؟ | ماستکتومی ناقص ، پیشگیرانه و رادیکال

ماستکتومی چیست؟

ماستکتومی روشی برای درمان سرطان پستان است که با برداشتن پستان و بخشی از بافت‌های مجاور آن انجام می‌شود از این رو ماستکتومی در زیر مجموعه جراحی سینه جای می‌گیرد. پس از شناخت اینکه ماستکتومی چیست باید بدانیم انواع ماستکتومی وجود دارد که به موارد مختلفی بستگی دارد. از جمله:

• سن
• سلامت عمومی
• وضعیت یائسگی
• اندازه تومور
• مرحله تومور (تومور چقدر گسترش یافته است)
• درجه تومور (تهاجمی بودن آن)
• وضعیت گیرنده‌های استروژن و پروژسترون در هورمون‌های تومور
• گره‌های لنفاوی (غدد لنفاوی)

در ادامه به انواع ماستکتومی اشاره کرده و هر یک را توضیح می‌دهیم.

انواع ماستکتومی

ماستکتومی کامل

ماستکتومی کامل چیست؟ به ماستکتومی کامل، ماستکتومی ساده نیز گفته می‌شود. در ماستکتومی کامل کل پستان به همراه پوست و نوک آن برداشته شده ولی غدد لنفاوی زیر بغل را بر نمی‌دارند. البته گاهی ممکن است بخش کوچکی از گره‌های لنفاوی از زیر بغل خارج شوند. درمان‌های کم تهاجمی دیگری برای محافظت از پستان در دسترس خانم‌ها است که در ادامه با آن‌ها آشنا خواهیم شد.

ماستکتومی پیشگیرانه | ماستکتومی پروفیلاکتیک (Prophylactic mastectomy)

ماستکتومی پیشگیرانه چیست؟ ماستکتومی پیشگیرانه یا ماستکتومی پیشگیری توسط زنانی انتخاب می‌شود که به طور قابل توجهی در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. مطالعات نشان می‌دهد که احتمال ابتلا به سرطان سینه پس از ماستکتومی پیشگیرانه تا 90% کاهش می‌یابد. هنگامی که در ماستکتومی پیشگیرانه کل پستان و نوک سینه در هر دو سینه برداشته می‌شود به آن ماستکتومی پروفیلاکتیک یا ماستکتومی مضاعف گفته می‌شود. بعضی از بانوانی که در یک سینه به سرطان پستان مبتلا شده‌اند تصمیم می‌گیرند به دلیل ریسک بالای سرطان پستان، ماستکتومی پیشگیرانه داشته باشند تا هر دو پستان برداشته شود (ماستکتومی مضاعف) که احتمال بروز مجدد سرطان سینه کاهش یابد. به بروز مجدد سرطان سینه، عود سرطان سینه گفته می شود. در ادامه خواهیم دانست انواع دیگر ماستکتومی چیست.

ماستکتومی ناقص | ماستکتومی جزئی

ماستکتومی جزئی چیست؟ ماستکتومی ناقص چیست؟ شاید بهتر باشد بپرسیم ماستکتومی پارشیال چیست؟ ماستکتومی پارشیال، ناقص، جزئی یا قطعه‌ای روشی است که زنان مبتلا به سرطان پستان در مرحله یک یا دو انجام می‌دهند. در این روش فقط در قسمتی از بافت پستان که دچار ضایعه شده است، تومور و بافت آسیب دیده و اطراف آن برداشته می‌شود اما تمام غدد لنفاوی زیر بغل برداشته نمی‌شود تنها ممکن است 1 تا 3 غده لنفاوی نزدیک به محل توده برداشته شود. عمل جراحی ماستکتومی پارشیال همراه با پرتو درمانی بافت‌های باقی مانده از پستان همراه است که بین 6 تا 8 هفته همراه است. در این پرتو درمانی، اشعه ایکس قوی بافت پستان را هدف قرار داده که به دنبال آن سلول‌های سرطانی از بین می‌رود یا یا از گسترش و بازگشت آن‌ها جلوگیری می‌شود. جراحی حفظ پستان دو نوع است:

• لامپکتومی (Lumpectomy): در روش لامپکتومی تومور و بخش کوچکی از بافت طبیعی اطراف تومور سرطانی است.
• کوادرانکتومی (quadrantectomy): در روش کوادرانکتومی تومور و بافت طبیعی تومور برداشته می‌شود که حجم بافت و تومور برداشته شده بیشتر از لامپکتومی است.

در برخی موارد ممکن است پس از جراحی ماستکتومی پارشیال یا جزئی نیاز به جراحی بیشتری باشد. گاهی اوقات سلول‌های سرطانی همچنان در بافت پستان هستند که پزشک مجبور است کل پستان را برداشته و تخلیه کند.

ماستکتومی رادیکال

ماستکتومی رادیکال چیست؟ برای مدتی، درمان استاندارد سرطان پستان؛ ماستکتومی رادیکال بود که با برداشتن کامل پستان، غدد لنفاوی زیر بغل و برخی از عضلات سینه در زیر پستان همراه بود اما پیشرفت‌های جراحی بیش از هر زمان دیگری به افراد گزینه‌هایی برای انتخاب نوع جراحی ماستکتومی داده است به همین دلیل امروزه به ندرت ماستکتومی رادیکال انجام می‌شود زیرا معمولا موثر نبوده و تنها هنگامی توصیه می‌شود که سرطان به عضله قفسه سینه گسترش یافته باشد. در ادامه خواهیم دانست انواع دیگر ماستکتومی چیست.

ماستکتومی رادیکال اصلاح شده | ماستکتومی رادیکال تعدیل شده

ماستکتومی رادیکال اصلاح شده چیست؟ اگر بپرسند ماستکتومی رادیکال اصلاح شده (MRM) یکی از انواع ماستکتومی چیست باید گفت ماستکتومی رادیکال اصلاح شده یک روش با آسیب کمتر و کم تهاجمی است که در جراحی آن پزشک پوست، بافت پستان، آرئول (ناحیه تیره اطراف نوک سینه) و نوک سینه و بیشتر غدد لنفاوی زیر بغل بر می‌دارد. دلیل اینکه تمام غدد لنفاوی برداشته نمی‌شود، پیشگیری از ورم قسمت بالای بازوهاست. همچنین پوشش اطراف عضلات سینه برداشته شده اما کاری به خود عضلات سینه ندارد بنابراین پس از عمل با ناحیه توخالی در قفسه سینه رو به رو نخواهید شد. بسته به اندازه تومور و اینکه آیا سرطان به غدد لنفاوی سرایت کرده است یا خیر، ممکن است پزشک توصیه کند که پس از جراحی پرتو درمانی را آغاز کنید.

ماستکتومی محافظ پوست

ماستکتومی محافظ پوست چیست؟ در ماستکتومی محافظ پوست بافت پستان، نوک سینه و آرئول (هاله تیره رنگ دور نوک سینه) را از بین می‌برند اما بیشتر پوست قسمت بالای پستان دست نخورده باقی می‌ماند. از ماستکتومی محافظ پوست زمانی استفاده می‌شود که بلافاصله پس از جراحی ماستکتومی، بازسازی پستان صورت گیرد. اگر تومورها بزرگ یا نزدیک سطح پوست باشد ماستکتومی محافظ پوست، روشی مناسب نخواهد بود.

ماستکتومی محافظ نوک پستان

ماستکتومی محافظ پستان چیست؟ در ماستکتومی محافظ نوک پستان فقط بافت پستان برداشته شده اما پوست نوک سینه و آرئول (هاله تیره رنگ اطراف پستان) نجات می‌یابند. روش ماستکتومی محافظ سینه اغلب برای زنانی به کار می‌رود که سرطان کوچک و در مرحله اولیه دارند.

حتما بخوانید:

راه های پیشگیری از سرطان | 13 گام برای پیشگیری از سرطان

ماستکتومی در مردان

دانستیم ماستکتومی چیست اما ماستکتومی تنها محدود به زنان نیست بلکه یکی از متداول‌ترین روش درمانی در مردان مبتلا به سرطان سینه است. از آن‌جایی که مردان بافت پستان بسیار کمی دارند معمولا پزشکان کل بافت پستان را از بین برده و ممکن است بعضی از گره‌های لنفاوی را نیز خارج کند. گاه پیشنهاد می‌شود پستان سینه دیگر برداشته شده تا از ایجاد سرطان در آن سینه جلوگیری شود. مردان عموما نیازی به جراحی‌های ترمیمی با ایمپلنت ندارند چرا که به ترمیم شکل قفسه سینه کمک نمی‌کند اما پزشک می‌تواند به نوعی پستان آسیب دیده را طبیعی جلوه داده و نوک سینه را بازسازی کند.

ماستکتومی و پروتز (ایمپلنت)

دانستیم ماستکتومی چیست اما ارتباط آن با پروتز چیست؟ طبیعی است پس از ماستکتومی به دلیل اینکه سینه تخلیه شده یا بافت پستان برداشته می‌شود زن احساس خوبی به بدن خود نداشته باشد از این رو سراغ بازسازی فرم سینه رفته که نیاز است از پروتز استفاده شود که همانند یک بادکنک عمل کرده و منجر به طبیعی به نظر رسیدن سینه‌ها می‌شود. پروتزهای به کار رفته می‌تواند از جنس:

• پر شونده یا سیلیکونی (silicone gel)
• پر شده یا سالینی (saline)

باشد که بهتر است در انتخاب نوع آن با پزشک مشورت کرد. نوعی لباس زیر (سوتین) وجود دارد که مخصوص ماستکتومی است که می‌توان پروتز را در آن جا سازی کرد. در صورت عدم تمایل به خرید آن‌ می‌توانید کمی تغییر در گوشه سوتین ایجاد کرده تا پروتز در آن جای گیرد.

مطالب پیشنهادی:

بیماری اس ام ای در کودکان و بزرگسالان چیست؟ | بیماری SMA در کودکان و بزرگسالان

اقدامات قبل و حین عمل ماستکتومی

اکنون با مطالعه متن کامل می‌دانید ماستکتومی چیست؛ از قبل روز و ساعت جراحی به شما گفته خواهد شد و نیاز است کمی زودتر به بیمارستان مراجعه کرده تا برای ورود به اتاق عمل آماده شوید. بهتر است از قبل موهای زیر بغل را بتراشید. ممکن است پرستار بالا سر شما آمده و روی سینه با نوعی ماژیک محل برش را مشخص کند. سپس بیمار بیهوش شده و اقدامات جراحی اعمال می‌شود. احتمالا 2 تا 3 ساعت جراحی طول کشیده و همان روز مرخص شوید اما در صورتی که هر دو پستان مورد جراحی قرار گیرند علاوه بر صرف زمان بیشتر در اتاق عمل نیاز به بستری شدن بیشتر از یک روز در بیمارستان خواهد بود. اگر جراحی بازسازی پستان هم صورت گیرد زمان اتاق عمل افزایش یافته و ممکن است چند روز در بیمارستان بستری شوید.

مراقبت های بعد از عمل ماستکتومی

پس از عمل در صورتی که غدد لنفاوی مشکوک باشد و یا مورد عمل قرار گرفته باشند، نمونه برداری شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا بررسی شود آیا سرطان به آن سرایت کرده است یا خیر. پس از جراحی پزشک تعدادی داروی مسکن تجویز کرده تا درد کمتری را احساس کنید و روزی برای باز کردن باندی که به دور سینه بسته شده است تعیین خواهد شد و بخیه‌ها پس از 3 هفته کشیده خواهد شد. تعدادی ورزش برای جلوگیری از سفت شدن زیر بغل و بازوها گفته خواهد شد که باید آن‌ها را جدی گرفت و به طور مستمر انجام داد.

مطلب پیشنهادی:

اختلال نقص توجه و بیش فعالی در بزرگسالان (ADHD) | نشانه ها + درمان

نکاتی برای بهبودی

1. نکاتی را پزشک به بیمار می‌گوید باید رعایت شود.
2. چند هفته پس از جراحی استراحت کنید.
3. داروها را به موقع و کامل مصرف کنید.
4. محل جراحی را خشک و به دور از رطوبت نگه دارید.
5. تمریناتی که توسط پزشک گفته شده است را انجام دهید.
6. برای هر کاری که قادر به تنهایی انجام دادن نیستید کمک بخواهید و از بیان آن خجالت نکشید.

عوارض ماستکتومی

عوارض ماستکتومی چیست؟ ماستکتومی روشی ایمن برای سلامتی است اما ممکن است با عوارض‌های زیر همراه باشد:

• خونریزی
• عفونت
• ورم بازو (ورم غدد لنفاوی)
• تشکیل سروما (تجمع مایع شفاف آب گونه)
• عوارض ناشی از بیهوشی عمومی

بعضی افراد در قسمت بالای بازو احساس بی حسی می‌کنند که ناشی از تحریک شدن عصب مربوط به خارج کردن غدد لنفاوی است که به مرور زمان بی حسی از بین می‌رود.

هزینه عمل ماستکتومی

هزینه عمل ماستکتومی بستگی به:

• تعداد سینه عمل شده
• دستمزد پزشک
• بیمارستان دولتی یا خصوصی
• بیهوشی
• پروتز
• تعداد روزهای بستری در بیمارستان
• ...

دارد. معمولا بیمه‌ها هزینه ماستکتومی را پوشش می‌دهند اما بهتر است از قبل از کارگزار بیمه خود سوال کنید.