آیا التهاب و عفونت کیسه صفرا خطرناک است ؟-علائم و درمان | خوب میشی

کیسه صفرا اندام کوچک زیر کبد است که وظایف متعددی را بر عهده دارد. گاهی کیسه صفرا دچار التهاب می‌شود که آن را کولسیستیت (کُله‌سیستیت) می‌نامند. التهاب کیسه صفرا به دلیل گیر افتادن سنگ کیسه صفرا در مجاری انتقال صفرا از کیسه به روده اتفاق میفتد که علاوه بر درد می‌تواند همراه با حالت تهوع و استفراغ همراه باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما در سایت خوب میشی همراه بمانید. 

التهاب کیسه صفرا | کولسیستیت

آیا التهاب کیسه صفرا خطرناک است ؟ کیسه صفرا اندام کوچک در سمت راست شکم در نزدیکی کبد و روده است. وظیفه اصلی کیسه صفرا نگه داشتن شیره گوارشی به نام صفرا است. کوله‌سیستیت یا کولسیستیت در واقع ورم و تحریک کیسه صفرا بوده که به آن التهاب کیسه صفرا گفته می‌شود. بدن برای تجزیه چربی‌ها به شیره گوارشی نیاز دارد که برای این کار صفرا را در روده کوچک آزاد می‌کند اما اگر مسیر روده کوچک مسدود شود، صفرا به دام افتاده که می‌تواند کیسه صفرا را تحریک کند. 

تهوع و استفراغ از شاخص‌ترین علائم التهاب کیسه صفرا هستند و اغلب پس از خوردن وعده غذایی بزرگ یا چرب ظاهر می‌شوند. یکی دیگر از علائم بارز کولسیستیت درد شدید در شکم، کمر یا زیر تیغه شانه راست (کتف) است. اگر فرد در اسرع وقت به پزشک مراجعه ننماید و تحت درمان قرار نگیرد می‌تواند منجر به عفونت‌های خطرناک یا تبدیل به یک وضعیت طولانی مدت عذاب‌آور شوند. رایج‌ترین راه حل، جراحی برداشتن کیسه صفرا بوده که این روزها به لطف پیشرفت تکنولوژی تبدیل به یک عمل ساده و کم دردسر شده است.  

 عفونت کیسه صفرا چه علائمی دارد | التهاب کیسه صفرا چه علائمی دارد؟ 

علائم و درمان التهاب کیسه صفرا چیست؟ التهاب کیسه صفرا پدیده‌ای نسبتا عجیب است زیرا برخی افراد تا مدت‌های طولانی دردی را احساس نمی‌کنند و به طور اتفاقی در معالجات متوجه وجود آن می‌شوند. گاهی اوقات در اثر التهاب کیسه صفرا این احتمال وجود دارد که فرد درد شدید و ناگهانی را در سمت راست بالای شکم احساس نموده و یا ممکن است در کمر یا در کتف راست خود احساس درد داشته باشد. حتی ممکن است نفس عمیق وضعیت را بدتر کند. 

به جز حالت تهوع و استفراغ که از اصلی‌ترین نشانه‌های کولسیستیت هستند، برخی از علائم دیگر عفونت کیسه صفرا که فرد باید آن‌ها را جدی بگیرد عبارتند از:

• تب
• نفخ
• پوست یا چشم زرد (زردی)
• مدفوع شل و به رنگ روشن

هر یک از علائم التهاب کیسه صفرا می‌تواند بعد از یک وعده غذایی پر چرب بدتر شود. اگر فردی به دلیل درد شدید نمی‌تواند راحت به فعالیت روزمره ادامه دهد یا بی حرکت بنشینید حتما باید با اورژانس تماس گرفته شود.

 علت التهاب کیسه صفرا بدون سنگ

دلیل به وجود آمدن التهاب کیسه صفرا این است که توده‌های صفرا به صورت جامد درآمده است که راه روده باریک را مسدود می‌کند. سنگ کیسه صفرا که یکی از بیماری‌های شایع است از طریق مجاری انتقال صفرا از کیسه صفرا به سمت روده حرکت می‌کنند اما گاهی ممکن است سنگ در این ناحیه گیر افتاده که منجر به التهاب خواهد شد. 

حدود نیمی از افراد مبتلا به سنگ کیسه صفرا به کوله سیستیت یا همان التهاب مبتلا می‌شوند اما سنگ کیسه صفرا تنها مشکلی نیست که باعث التهاب کیسه صفرا شود بلکه موارد دیگری هم وجود دارند که می‌توانند در این اتفاق نقش داشته باشند، از جمله:

1. لجن صفراوی: وقتی صفرا طولانی مدت در کیسه صفرا باقی بماند لجن کیسه صفرا رخ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. لجن صفراوی مایع غلیظی است که در کیسه تجمع می‌یابد که می‌تواند هنگام بارداری یا کاهش سریع وزن زیاد به وجود آید.
2. تومور: تومورها مسیر صفرا را مسدود می‌کنند که با رشد پانکراس یا کبد می‌تواند تخلیه مسیر صفرا را متوقف کنند.
3. دیابت: دیابت نیز همچون سایر عوامل می‌تواند علت التهاب کیسه صفرا باشد.

عفونت کیسه صفرا را تحت تاثیر قرار می‌دهد زیرا باکتری‌ها می‌توانند به سیستم تخلیه صفرا آسیب برسانند. التهاب کیسه صفرا گاهی به صورت به طور ناگهانی ظاهر می‌شود طوریکه پزشک آن را حاد می‌نامد یا حتی می‌تواند مشکل طولانی مدت باشد که این موارد مزمن نامیده می‌شود. بنابراین عفونت کیسه صفرا دو نوع است:

• التهاب حاد کیسه صفرا
• التهاب مزمن کیسه صفرا

عوامل خطرناک موثر در التهاب کیسه صفرا

اگر فردی دارای شرایط زیر باشد احتمال ابتلا به التهاب کیسه صفرا افزایش می‌یابد:

• زنانی که بالای 50 سال سن دارند
• مردانی که بالای 60 سال سن دارند
• اضافه وزن
• دیابت
• باردار بودن
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی مرحله نهایی
• چربی خون بالا
• سریع لاغر شدن (کاهش وزن غیر اصولی)
• داشتن  رژیم غذایی دارای چربی و کلسترول بالا

تشخیص التهاب کیسه صفرا

هرچقدر التهاب کیسه صفرا سریع‌تر تشخیص داده شود بهتر است زیرا از به وجود آمدن عواقب بعدی جلوگیری خواهد شد. برای تشخیص التهاب کیسه صفرا ابتدا پزشک فرد را معاینه کرده، سوالاتی درباره علائم می‌پرسد، از جمله:

1. زمان شروع علائم خود را دقیق توضیح دهید و اینکه آیا قبلاً چنین احساسی داشتید؟
2. توصیف کنید که درد شما چقدر شدید است.
3. در مورد هر چیزی که درد شما را بهتر یا بدتر می‌کند صحبت کنید.

پزشک برای تشخیص دقیق‌تر برخی از آزمایش‌ها را تجویز می‌کند که یکی از آن‌ها آزمایش خون است. آزمایش خون تعیین می‌کند که آیا فرد عفونت دارد و اینکه آیا کبد آنطور که باید کار می‌کند یا خیر. آزمایشات تصویربرداری گزینه‌های دیگری هستند که پزشک آن را درخواست خواهد کرد:

• اشعه ایکس: اشعه ایکس از شکم تصویری از اندام‌های داخلی، استخوان‌ها و بافت‌ها را نشان می‌دهد.
• سونوگرافی: سونوگرافی کیسه صفرا و کبد را نشان می‌دهد و به پزشکان اجازه می‌دهد تا جریان خون را بررسی کنند.
• سی تی اسکن: سی تی اسکن نسبت به اشعه ایکس امکان مشاهده دقیق‌تر به اندام‌ها، ماهیچه‌ها و استخوان‌ها را فراهم می‌سازد.
• اسکن کبد و مجاری صفراوی یا اسکن HIDA: اسکن HIDA نحوه حرکت کیسه صفرا را بررسی نموده و نشان می‌دهد که آیا صفرا مسدود شده است یا خیر. 
• کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی(ERCP) :  در این روش از یک لوله بلند و انعطاف پذیر استفاده می‌شود که از طریق گلو در معده و روده کوچک قرار گرفته و دارای دوربین در انتها و نور است و از یک رنگ برای بررسی نحوه عبور صفرا در سیستم گوارشی استفاده می‌شود.

درمان التهاب کیسه صفرا

فردیکه مبتلا به التهاب کیسه صفرا است، در موارد حاد مجبور است مدتی را در بیمارستان بگذراند. در این مدت باید معده را خالی نگه داشته تا کیسه صفرا استراحت کند. مایعات از طریق لوله‌ای که داخل ورید قرار گرفته است به صورت ترزیقی دریافت خواهد شد. اگر التهاب دردناک باشد مسکن به فرد ترزیق خواهد شد و اگر پزشک نگران عفونت باشد نیاز است بیمار آنتی بیوتیک مانند سفوتاکسیم، سیپروفلوکساسین، مترونیدازول، تازوباکتام و ... مصرف کند. 

هنگامی که درمان شروع می‌شود، فرد باید به تدریج احساس بهتری داشته باشد. اگر سنگ کیسه صفرا باعث التهاب شده است پزشک از دارو برای حل کردن سنگ موجود در کیسه صفرا استفاده می‌کند و دارویی برای جلوگیری از تشکیل مجدد سنگ کیسه صفرا به فرد می‌دهد. رژیم غذایی بسیار کم چرب نیز مانع از بازگشت سنگ کیسه صفرا می‌شود که رعایت آن برای همه عمر ضروری است. 

آیا ممکن است به خاطر التهاب کیسه صفرا نیاز به جراحی باشد؟

تاکنون متداول‌ترین روش درمان جهت برطرف کردن التهاب کیسه صفرا برداشتن کیسه صفرا بوده است. این پزشک است که تصمیم می‌گیرد آیا بلافاصله عمل جراحی را انجام دهد یا اگر فرد بیمار بسیار مریض و بی حال است منتظر بماند تا کمی اوضاع عمومی بهتری پیدا کند. 

جراحی برداشتن کیسه صفرا که کوله سیستکتومی (Cholecystectomy) نامیده می‌شود معمولا حدود یک ساعت طول می‌کشد و خطرناک نیست. جراح برش کوچک در شکم در نواحی ناف ایجاد می‌کند سپس کیسه صفرا را خارج می‌کند. هر فردی بدون کیسه صفرا هم می‌تواند زندگی سالمی داشته باشد بنابراین نبود آن اختلالی در زندگی فرد ایجاد نخواهد کرد. 

عفونت کیسه صفرا خطرناک است؟

عفونت کیسه صفرا اگر درمان نشود می‌تواند خطرناک باشد زیرا منجر به مشکلات جدی و تهدیدکننده حیات خواهد شد. پاره شدن کیسه صفرا، سپسیس (عفونت شدید منجر به مرگ) و نکروز می‌توانند عوارض ناشی از عفونت کیسه صفرا باشند.
اگر فرد تحت درمان قرار نگیرد، کیسه صفرا می‌تواند عفونی شود و برخی از بافت‌ها ممکن است از بین بروند. همچنین عفونت می‌تواند به سایر قسمت های بدن از جمله لوزالمعده (پانکراتیت) و پوشش داخلی شکم (پریتونیت) سرایت کند. اگر لوله‌های حامل صفرا بیش از حد آسیب ببینند، التهاب کیسه صفرا نیز می‌تواند به کبد آسیب برساند. اگر کیسه صفرا کوچک ‌شود و درست کار نکند در نهایت به یک مشکل طولانی مدت یا مزمن تبدیل خواهد شد.

التهاب کیسه صفرا در بارداری

زنان باردار به دلیل اینکه در دوران بارداری پروژسترون بیشتری دریافت می‌کنند عملکرد بافت عضلانی بدن‌ آن‌ها کاهش می‌یابد از این رو بیشتر در معرض سنگ کیسه صفرا و به دنبال آن انسداد جریان خروجی صفرا دچار التهاب کیسه صفرا می‌شوند. التهاب کیسه صفرا در دوران بارداری باید جدی گرفته شود. معمولا تغییر در رژیم غذایی و استفاده از دارو جزو اصلی‌ترین گزینه‌های درمانی هستند ولی جراحی در اغلب موارد به بعد از زایمان موکول می‌شود مگر اینکه عارضه بسیار شدید و حاد باشد. 

 التهاب کیسه صفرا در طب سنتی

یکی از قدیمی‌ترین راهکارهایی که طب سنتی برای درمان التهاب کیسه صفرا ارائه داده است که فقط و فقط باید در کنار درمان دارویی – پزشکی استفاده شود استفاده از عناب خیس کرده به صورت ناشتا است. دمنوش‌های زنجبیل و بابونه به دلیل خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهنده‌ می‌تواند علائم را کاهش داده و عملکرد کبد و کیسه صفرا را بهبود ‌بخشند. بهترین راه درمان التهاب کیسه صفرا به روش غیر شیمیایی مراجعه به پزشک طب سنتی است تا با توجه به مزاج، سن، جنسیت و سایر بیماری‌ها بهترین دارو را تجویز کند.

پیشگیری از التهاب کیسه صفرا

• پیشگیری از التهاب کیسه صفرا به صورت 100% امکان پذیر نیست با این حال برای کاهش احتمال ابتلا به سنگ کیسه صفرا و التهاب کیسه صفرا می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
• کلسترول را کاهش داد.
• به طور منظم ورزش کرد.
• از رژیم غذایی غنی از میوه، سبزیجات و چربی‌های سالم استفاده شود. تخم مرغ، سویا و بادام زمینی انتخاب‌های فوق العاده‌ای هستند.
• چاقی یک عامل خطر اصلی برای ابتلا به سنگ کیسه صفرا است. کاهش وزن می‌تواند شانس ابتلا را کاهش دهد اما این کار باید به شیوه‌ای سالم انجام شده و ناگهانی وزن کم نشود. اگر شخصی در حال برنامه ریزی برای کاهش وزن سریع مانند جراحی کاهش وزن هستید، پزشک باید فرد را تحت نظر داشته باشد که قرص‌های صفراوی را برای جلوگیری از سنگ کیسه صفرا در هنگام کاهش وزن را تجویز می‌کند تا احتمال التهاب کیسه صفرا به حداقل برسد.