ماموگرافی چیست؟
با استفاده از دستگاه اشعه ایکس دیجیتال که مخصوص بافت سینه ساخته شده است. تکنسین رادیولوژی حداقل از دو زاویه از سینهها عکس میگیرد تا مجموعهای از تصاویر را برای هر یک از سینهها ایجاد کند. این مجموعه از تصاویر را ماموگرافی مینامند. در ماموگرافی از تصاویر اشعه ایکس ویژه برای ردیابی رشد یا تغییرات غیر طبیعی در بافت سینه استفاده میشود. بافت طبیعی سینه سفید و مات به نظر میرسد اما بافت چربی تیره و شفاف است.
چرا به ماموگرافی نیاز است؟
ماموگرافی به عنوان بخشی از یک معاینه بدنی منظم برای ارائه مرجع اولیه یا بررسی هرگونه تغییر غیرمعمول در سینه (پستان) انجام میشود که بهترین آزمایش غربالگری برای کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان سینه است. ماموگرافی میتواند به پزشک کمک کند تا در صورت وجود توده، رشد یا تغییر در پستان آزمایشهای بیشتری انجام شود. همچنین ماموگرافی به دنبال تودههایی است که در حین معاینه فیزیکی خیلی کوچک هستند و احساس نمیشوند اما در ماموگرافی به وضوح مشخص هستند. ماموگرافی میتواند بهترین دفاع فرد در برابر سرطان پستان و سینه باشد زیرا اغلب قبل از اینکه در هنگام معاینه سینه چیزی غیر طبیعی احساس شود، بیماری را در مراحل اولیه تشخیص میدهد.
ماموگرافی چگونه انجام میشود؟
ماموگرافی برای افرادی که باردار هستند یا شیرده هستند خطرناک است از این رو قبل از انجام ماموگرافی پزشک معالج یا تکنسین رادیولوژی را در جریان این امر قرار دهید. روز آزمایش از پودر بدن، کرم، دئودورانت یا لوسیون روی سینه خود استفاده نکنید چرا که ممکن است با اشعه X تداخل داشته باشند. از شما خواسته میشود که لباس بالا تنه و تمام طلا و بدلیجات را در آورید. بیشتر افرادی که در قسمت ماموگرافی مشغول هستند، خانم میباشند از این جهت کمتر معذب خواهید شد. سپس در مقابل دستگاه اشعه ایکس خواهید ایستاد. دستگاه اشعه ایکس، سینه را بین دو تکیه گاه رادیوگرافی سینه به نام پلیت قرار میدهد. پلیتها به هم فشرده میشوند و سینه را به آرامی صاف میکنند. هرچه سینه صافتر باشد تصویر بهتری به دست میآید. صاف کردن سینهها برای به دست آوردن واضحترین تصویر ممکن با کمترین میزان تابش لازم است. ممکن است کمی احساس ناراحتی یا درد جزئی داشته باشید، اما در طول عکسبرداری با اشعه ایکس فقط چند ثانیه ادامه خواهد داشت. اگر احساس میکنید فشار زیادی روی پستان شما وارد شده است، تکنسین رادیولوژی را در جریان قرار دهید. پزشک متخصص مطالعات تصویربرداری (رادیولوژیست) نتایج حاصل از اشعه ایکس سینه را تفسیر میکند. اگر به مرکز ماموگرافی دیگری مراجعه کردید فیلم (ماموگرافی) مرکز قبلی را با خود همراه داشته باشید.
بازسازی سینه بعد از سرطان سینه | همه چیز درباره بازسازی پستان
ماموگرافی غربالگری چیست؟ | غربالگری ماموگرافی چیست؟
معمولا ماموگرافی از نوع غربالگری برای زنانی که علائم خاصی از بیماری را ندارند انجام میشود. در ماموگرافی غربالگری، پستانها و سینه از بالا به پایین و از یک طرف به طرف دیگر اشعه ایکس میشود. تشخیص زودهنگام سرطان سینه شانس زیادی برای بهبودی و درمان ایجاد میکند از این رو ماموگرافی غربالگری یک تا دو بار در سال به بانوان 40 سال به بالا توصیه میشود البته ممکن است قبل از 40 سالگی نیز نیاز باشد که ماموگرافی غربالگری انجام شود.
ماموگرافی تشخیصی چیست؟
ماموگرافی تشخیصی بر خلاف ماموگرافی غربالگری بر روی توده یا ناحیه خاصی از بافت غیر طبیعی متمرکز است. ممکن است پس از مشاهده مورد غیرمعمولی در غربالگری ماموگرافی، انجام ماموگرافی تشخیصی ضروری باشد یا اگر علائمی وجود دارد که میخواهید بیشتر بررسی کنید، پزشک ماموگرافی تشخیصی را توصیه کند. از این رو ماموگرافی تشخیصی در زنانی که علائم بیماری را دارند ضروری است.
ماموگرافی دیجیتال
ماموگرافی دیجیتال نوع جدید و پیشرفتهای از ماموگرافی است که تصاویر در یک فایل کامپیوتری ذخیره شده که قابلیت بزرگنمایی را دارد. علاوه بر کارایی بالا و کیفیت ماموگرافی دیجیتال، دوز کمتری از اشعه ایکس روی سینه و پستانها تابش میشود در نتیجه میزان خطر برای فرد کاهش مییابد. برای عکس برداری از سینهها تابش اشعه ایکس به صورت عمودی و افقی انجام میشود.
ماموگرافی سه بعدی | ماموگرافی 3 بعدی
ماموگرافی 3D که به آن ترموسنتز پستان نیز گفته میشود نوع پیشرفتهای از تصویربرداری با کمک اشعه ایکس است که چندین تصویر از سینهها از زوایای مختلف ثبت میشود که تصاویر را به صورت سه بعدی به صورت اسلایدهای کوچک در کنار یکدیگر نشان میدهد. میزان دوز اشعه ایکس به کار رفته در روش ماموگرافی سه بعدی کمی بیشتر از دوز مورد استفاده در ماموگرافیهای استاندارد است اما هیچ خطری فرد را تهدید نمیکند.
ماموگرافی در پستان های دارای پروتز
در جراحی ترمیم سینه یا ماستکتومی ممکن است نیاز باشد تا در سینه ایمپلنت یا پروتز قرار گیرد. پروتز نوعی بافت مخصوص از جنس سیلیکون یا سالین دارد که مانع از جریان اشعه ایکس از درون آن میشود از این رو نیاز است تصاویر بیشتری ثبت شود. در این روش پروتز به سمت عقب (قفسه سینه) کنار زده شده و بافت سینه و پستان به سمت جلو کشیده میشود تا تصاویر بهتری از بخش جلویی سینه ثبت شود. حتما در صورتی که در سینههای خود پروتز یا ایمپلنت دارید پزشک و تکنسین رادیولوژی را در جریان این امر قرار دهید.
5 علت خارش سینه زنان + درمان خارش پستان
منطقه مشکوک در ماموگرافی چگونه به نظر می رسد؟
- توده با مرز صاف و کاملاً مشخص معمولاً سرطانی نیست. سونوگرافی میتواند به داخل تودهها نگاه کند. اگر پر از مایع باشد به آن کیست گفته میشود که معمولاً سرطانی نیست اما ممکن است پزشک شما بیوپسی (بافت برداری یا نمونه برداری) را توصیه کند. بیوپسی نمونه برداری از بافت است که به منظور بررسی دقیقتر از بخشی از بدن گرفته میشود.
- توده ای که دارای حاشیه نامنظم یا ظاهر ستارهای باشد نگرانی بیشتری ایجاد میکند که معمولاً نمونه برداری توصیه میشود.
- رسوبات کلسیم در بافت پستانی (کلسیفیکاسیون) می تواند زیاد یا کم باشد و ممکن است سرطانی باشد یا نباشد. اگر رسوبات بسیار اندک باشد احتمالا به آزمایشات بیشتر و نمونه برداری نیاز داشته باشید.
تفسیر جواب ماموگرافی
تفسیر نتایج ماموگرافی به عهده پزشک زنان است که از سیستم طبقه بندی شده ارزیابی نتایج ماموگرافی که از سیستم استاندارد BI-RADS پیروی میکند، استفاده میکند که از 0 تا 6 طبقه بندی شدهاند:
- طبقه صفر: مقایسه با ماموگرافیهای قبلی و بررسی تصویربرداریهای اضافی نیاز است.
- طبقه 1: تعریف طبقه یک منفی است یعنی ناهنجاری مشاهد نشده است.
- طبقه 2: رسوبات کلسیمی یافت شده خوش خیم اما غیر سرطانی هستند.
- طبقه 3: ضایعه (توده) خوش خیم است و پیگیری مجدد در یک بازه زمانی کوتاه توصیه میشود.
- طبقه 4: ناهنجاری مشکوک مشاهده شده است که انجام بیوپسی توصیه میشود.
- طبقه 5: احتمالا توده بدخیم است و باید نمونه برداری انجام شود.
- طبقه 6: بدخیمی با یافتههای ماموگرافی و نمونه برداری تایید شده است و فرد مبتلا به سرطان سینه میباشد.
چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است؟ | ماموگرافی چقدر زمان میبرد؟
بهتر است وقت ماموگرافی خود را 7 تا 10 روز پس از شروع پریود تنظیم کنید زیرا در این بازه زمانی سینهها کمتر حساس بوده و درد کمتری را احساس خواهید کرد. از سینهها در چندین موقعیت تصویربرداری میشود بنابراین رادیولوژیست میتواند همه بافت ها را ببیند. برای غربالگری معمولی سینه از هر پستان دو عکس گرفته میشود که حدود 20 دقیقه طول میکشد. بسیاری از مراکز نیز ماموگرافی سه بعدی را انجام میدهند که شامل تصاویر بیشتری از سینه است که از زوایای مختلف گرفته شده تا یک تصویر سه بعدی ایجاد شود. پس از مشاهده تصاویر دیجیتال، رادیولوژیست/ پزشک ممکن است تصاویر بیشتری یا سونوگرافی سینه را برای تشخیص دقیقتر درخواست کند.
ماموگرافی درد دارد؟ | آیا ماموگرافی پروسه دردناکی است؟
در انجام ماموگرافی سینه بین دستگاهی قرار داده میشود وجهت وضوح تصویر نیاز است سینه صاف و متراکم شود که برای این کار باید به سینهها فشار وارد شود. آستانه تحمل درد در افراد متفاوت است از این رو برخی درد بیشتر و برخی دیگر درد کمتری را متحمل میشوند. اما تحمل درد برای چند لحظه ضروری است و شدت آن طوری نیست که فرد را از کار و زندگی بیندازد. تحمل درد برای چند لحظه بهتر از پیدایش بیماری و پیشرفت آن است. اگر درد پس از گذشت یک روز همچنان ادامه داشت به پزشک خود اطلاع دهید.
پس از ماموگرافی | عوارض ماموگرافی
به دلیل فشرده سازی سینهها برای تهیه ماموگرافی ممکن است تغییراتی موقت در رنگ پوست یا درد خفیف داشته باشید. برای تسکین ناراحتی میتوانید از آسپرین یا ایبوپروفن استفاده کنید. به طور کلی میتوانید پس از انجام ماموگرافی بلافاصله به فعالیتهای منظم خود برگردید. چند روز بعد نتیجه ماموگرافی اعلام میشود که پزشک متخصص آن را تفسیر خواهد کرد. اشعه ایکسی که در ماموگرافی استفاده میشود کنترل شده و کم ضرر است و خطر چندانی متوجه فرد نخواهد بود.
ماستکتومی چیست ؟ | ماستکتومی ناقص ، پیشگیرانه و رادیکال
ماموگرافی چقدر در تشخیص و پیشگیری موثر است؟
تصویربرداری به پزشکان کمک میکند تا حدود 75٪ تا 85٪ سرطانهای سینه را تشخیص دهند. میزان تشخیص سرطان سینه با افزایش سن زن بهتر و بالاتر است زیرا سینهها با افزایش سن کم متراکم میشوند که این باعث میشود که دقت و وضوح دید بافت از طریق ماموگرافی راحتتر شود (زنان جوانتر بافت سینه متراکمتری دارند). استفاده از ماموگرافی سه بعدی به همراه ماموگرافی دیجیتال میزان تشخیص را بهبود میبخشد و تعداد مراجعه زنانی را که به دلیل یافتن مورد مشکوک مجبور به بازگشت برای آزمایشهای بیشتر بودند را کاهش میدهد.
ماموگرافی از چه سنی باید انجام شود؟
خطر ابتلا به سرطان سینه با بالا رفتن سن افزایش مییابد. معمولا توصیه میشود زنان 40 تا 44 ساله ماموگرافی انجام دهند. زنان 45 تا 54 ساله باید هر سال ماموگرافی انجام دهند و از 55 سال به بالا باید هر 1 تا 2 سال ماموگرافی انجام دهند. اگر پزشک به شما بگوید که در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستید یا اعضای نزدیک خانواده در سنین پایین به سرطان مبتلا شدهاند ممکن است لازم باشد زودتر معاینه شوید. ماموگرافی قسمت مهمی از تاریخچه سلامتی شماست.
ماموگرافی بهتر است یا سونوگرافی | تفاوت ماموگرافی و سونوگرافی
در سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا استفاده میشود اما در ماموگرافی از اشعه ایکس برای تصویر برداری استفاده میشود. سونوگرافی برای سینههایی با بافت متراکم و ماموگرافی برای سینههایی با بافت غیر متراکم (با تراکم کم) مناسب است. از آنجایی که ماموگرافی برای تشخیص ناهنجاری سینه و شناخت زود هنگام غدد سرطانی است چیزی از اهمیت سونوگرافی سینه کاسته نمیشود از این رو هیچ یک برتری نسبت به یکدیگر ندارند و بهتر است به صورت مکمل انجام شود. در صورتی که نتایج حاصل از ماموگرافی و سونوگرافی سینه کافی نباشد ممکن است پزشک تقاضای ام آر آی داشته باشد. عموما زنانی که باردار یا شیرده هستند از انجام ماموگرافی معاف بوده و باید سونوگرافی سینه انجام دهند.