اندومتریوز چیست ؟ | علل + علائم و درمان اندومتریوز

اندومتریوز چیست؟ (Endometriosis)

اندومتریوز یا آندومتریوز هنگامی اتفاق می‌افتد که آندومتر، بافتی که معمولاً درون رحم زن را می‌پوشاند، در خارج از آن رشد می‌کند. اندومنریوز رحم مانند بافت منظم رحم در دوره قاعدگی عمل می‌کند که در پایان چرخه از هم می‌پاشد و خونریزی می‌کند اما این خون جایی برای رفتن ندارد به همین دلیل نواحی اطراف ممکن است ملتهب یا متورم شوند که ممکن است بافت ضخیم تبدیل شده به اسکار و ضایعات داشته باشید. آندومتریوز رحم بیشتر در تخمدان‌ها دیده می‌شود.

انواع اندومتریوز

بر اساس محل قرارگیری سه نوع اصلی آندومتریوز وجود دارد:

عمل لامینکتومی چیست؟ + مراقبت‌ها و ورزش‌های بعد از عمل با تصویر

ضایعه صفاقی سطحی

اندومتریوز از نوع ضایعه صفاقی سطحی رایج‌ترین نوع اندومتریوز است که ضایعاتی در قسمت صفاق (لایه‌ای که حفره شکم و لگن را پوشانده و در بر گیرنده اندام‌های داخل شکم است) وجود دارد و همانند یک فیلم نازک است که حفره لگن را می پوشاند.

آندومتریوما (کیست تخمدان) | کیست اندومتریوز رحم

اگر بافت اندیوتریوز رحم به تخمدان برسد، کیست (توده) تشکیل می‌شود که یک کیست آندومتر است که به عنوان آندومتریوما نیز شناخته می‌شود. آندومتریوما کیست‌های تیره و پر از مایعات است که کیست‌های شکلاتی نیز نامیده می‌شوند. این نوعی کیست است که می تواند روی تخمدان ها ایجاد شود. ممکن است فقط یک کیست داشته باشید یا روی هر یک از تخمدان‌های خود کیست‌های مختلفی داشته باشید. معمولا کیست‌ها کوچک هستند (حدود 5 سانتیمتر) اما این کیست‌ها می‌توانند به اندازه 20 سانتیمتر رشد کنند. کیست‌ها در اعماق تخمدان تشکیل شده که به خوبی به درمان پاسخ نمی‌دهند و می‌توانند به بافت سالم آسیب برسانند.

اندومتریوز نفوذ عمیق

اندومتریوز نفوذ عمیق در زیر صفاق شما رشد می‌کند و می‌تواند اندام‌های نزدیک رحم مانند روده یا مثانه را درگیر کند. حدود 1٪ تا 5٪ زنان مبتلا به آندومتریوز  رحم به نوع نفوذ عمیق آن مبتلا هستند.

علائم آندومتریوز | علائم اندومتریوز رحم

دانستیم آندومتریوز رحم نوعی بیماری است که در آن بافتی مشابه بافت تشکیل دهنده پوشش داخلی رحم، در خارج از محیط داخلی رحم رشد می‌کند که به پوشش داخلی رحم آندومتر گفته می‌شود. ممکن است هیچ علائمی مشاهده نشود و یا هنگامی که به اندومتریوز رحم مبتلا باشید علائم زیر را مشاهده کنید:

• کمر درد در دوران قاعدگی
• قاعدگی دردناک (دیسمنوره)
• درد هنگام مدفوع یا ادرار کردن به خصوص در دوره قاعدگی
• خونریزی غیرمعمول یا شدید در طول دوره‌ها (خونریزی واژینال بین پریود)
• نفخ
• خون در مدفوع یا ادرار
• اسهال یا یبوست
• رابطه جنسی دردناک (درد در حین رابطه جنسی یا حتی تا 2 روز بعد آن)
• خستگی که از بین نخواهد رفت
• مشکل در باردار شدن (کاهش باروری یا نازایی)

آندومتریوز رحم می‌تواند باعث درد در بیش از یک ناحیه از بدن شود، از جمله:

• درد لگن: ممکن است درد لگن قبل از پریود شروع شود و چند روز طول بکشد که فرد می‌تواند احساس تیز و خنجر زدن کند و دارو معمولاً کمکی نمی‌کند. برخی از زنان ادعا می‌کنند درد لگن به گونه‌ای است که انگار غده‌ای در درون آن‌ها در حال پایین رفتن است. به نظر می‌رسد هیچ رابطه مستقیمی بین اندازه ضایعات و شدت درد لگن وجود ندارد. برخی از زنان با ضایعات کوچک درد وحشتناکی دارند در حالیکه برخی دیگر با ضایعات بزرگ هیچ علامتی ندارند. احتمالاً درد در اثر زخم و تحریک ناشی از خونریزی یا رشد بافت آندومتر روی عصب ناشی می‌شود.
• کمر درد: رحم و تخمدان‌ها نزدیک به یکدیگر قرار دارند. درد در شکم باعث می‌شود که فرد قوز کرده و باعث ایجاد درد در کمر شود.
• پا درد: اندومتریوز رحم می‌تواند عصب متصل به کشاله ران، باسن و پاها را تحت تاثیر قرار دهد و راه رفتن را سخت کند که منجر به لنگیدن یا نیاز به استراحت بیش از حد باشد.

سرطان مثانه چیست ؟ | علائم ، تشخیص و درمان سرطان مثانه

آندومتریوز و ناباروری | اندومتریوز و بارداری طبیعی

آندومتریوز رحم می‌تواند بارداری را سخت کند. اگر بافت در حال رشد در خارج از رحم باعث ایجاد زخم شود، می‌تواند روی لوله‌های رحمی تأثیر بگذارد و لقاح تخمک و اسپرم را مهار می‌کند. همچنین می تواند تخمک بارور شده را در پوشش رحم متوقف کند. جراحی می‌تواند بافت اضافی را از بین ببرد که ممکن است بارداری را آسان کند یا ممکن است برای کمک به بارداری، نیاز باشد فناوری کمک باروری را امتحان کنید مانند:

• لقاح آزمایشگاهی (IVF)
• تلقیح داخل رحمی اسپرم (IUI)

امکان بارداری طبیعی با اندومتریوز رحم وجود دارد. اغلب متخصصان زنان و زایمان به خانم‌های مبتلا به اندومتریوز رحم توصیه می‌کنند تا باردار شدن خود را به تاخیر نیندازند زیرا که همچنان احتمال تشدید اندومتریوز وجود دارد. امکان بارداری با اندومتریوز رحم وجود دارد اما کمی فرایند باردار شدن را دشوار است چرا که لوله‌های رحم مسدود شده یا تخمدان‌ها پوشیده شده است. در مواردی که اندومتریوز رحم خفیف تا متوسط باشد با درمان امکان بارداری با اندومتریوز ممکن است. آندومتریوز 3٪ -10٪ زنان در سن باروری و 25٪ -50٪ زنان نابارور را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بیشتر خانم ها در 20 سالگی علائم اندومتریوز تشخیص داده می‌شوند. علائم معمولاً بعد از یائسگی بهتر می‌شوند.

علل اندومتریوز

پزشکان دقیقاً نمی‌دانند چه عواملی باعث آندومتریوز رحم می‌شود. برخی از کارشناسان فکر می‌کنند خون قاعدگی که حاوی سلول‌های آندومتر است ممکن است از طریق لوله‌های رحمی به داخل حفره لگن بازگردد که به مرور زمان این خون منجر به تغییرات التهابی در ناحیه لگن، چسبندگی و سلول‌های التهابی می‌شود که در نهایت باعث ایجاد دردهای سیکل قاعدگی می‌شود که به آن قاعدگی عقب گرد گفته می‌شود. ژن‌ها نیز می‌توانند نقش موثری در اندومتریوز رحم داشته باشند. اگر مادر یا خواهر شما آندومتریوز دارند، احتمال ابتلا به آن بیشتر است. برخی از زنان مبتلا به آندومتریوز نیز دارای اختلالات سیستم ایمنی هستند.

مزوتراپی غبغب | مزایا، معایب و عوارض

چه عواملی باعث آندومتریوز می شود؟

محققان نمی‌دانند که چرا و چگونه بافت آندومتریوز رحم به سایر قسمت های بدن می‌رسد. اما احتمالاتی وجود دارد از جمله اینکه:

• آندومتریوز رحم در خانواده‌ها ایجاد می‌شود (ارث و ژنتیک)
• آندومتریوز رحم بیشتر در زنانی رخ می‌دهد که دوره‌های قاعدگی آنها کوتاه است یا جریان خونریزی بیش از حد معمول است (زنانی که کمتر از 25 روز در دوره قاعدگی دارند یا بیش از هفت روز قاعدگی دارند، دو برابر بیشتر در معرض آندومتریوز هستند)
• Dioxins (دیوکسین، دی اکسین)، یک ماده شیمیایی صنعتی است که ممکن است باعث اندومتریوز رحم شود.

تشخیص وجود اندومتریوز رحم

متخصص زنان و زایمان پس از بررسی علائم و معاینات بالینی ممکن است از روش‌های زیر برای تشخیص اندومتریوز رحم استفاده کند:

• معاینه لگن
• سونوگرافی
• ام آر آی (MRI)
• جراحی لاپاراسکوپی

ورزش های هوازی چیست ؟

درمان اندومتریوز چیست؟

اندومتریوز رحم یک بیماری مزمن است که به راحتی قابل درمان نیست اما گزینه مختلفی از داروها وجود دارند که درد ناشی از اندومتریوز رحم را کاهش داده و تحمل آن را آسان‌تر کند.

داروهای ضد درد

اگر علائم اندومتریوز رحم خفیف باشد پزشک پیشنهاد می‌کند از داروی مسکن استفاده کنید که ممکن است شامل NSAID ها (داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن باشد. گاهی اوقات درد آندومتریوز می‌تواند شدید باشد. بنابراین داروهای ضد درد قوی‌تری نیاز است.

پیشگیری از بارداری هورمونی | روش‌های هورمونی جلوگیری از بارداری

مصرف هورمون‌های مخصوص پیشگیری از بارداری می‌تواند خونریزی شدید قاعدگی را که به طور کلی همراه با آندومتریوز رحم است متوقف کند. پزشک ممکن است به شما توصیه کند که به مدت سه ماه یا بیشتر جلوگیری بارداری هورمونی را انجام دهید تا از پریود نشدن شما جلوگیری کند. شایع‌ترین هورمون‌هایی که پزشکان برای آندومتریوز تجویز می‌کنند عبارتند از:

• قرص‌های ضد بارداری، پچ‌های پوستی (چسب پچ) و حلقه واژینال (حلقه واژن)
• آی یو دی، قرص جلوگیری از بارداری فقط حاوی پروژسترون
• هورمون آزادکننده گنادوتروپین (Gonadotropin-releasing hormone‎) یا به اختصار GnRH

جراحی اندومتریوز

جراحی اندومتریوز رحم به روش لاپاروسکوپی (لاپاراسکوپی) انجام می‌گیرد. جراحی لاپاراسکوپی نوعی بیهوشی عمومی و سرپایی است که با استفاده از لوله لاپاروسکوپی به نام لاپاراسکوپ که چراغ و دوربین دارد که از برش کوچکی که روی شکم ایجاد شده به داخل شکم راه می‌یابد و اندومتریوز رحم را خارج می‌کند و بریدگی‌ها را می‌بندد.

ورزش و اندومتریوز رحم

ورزش و تمرین برای سلامت کل بدن عالی است که اگر حداقل شامل 30 دقیقه ورزش هوازی چهار تا پنج بار در هفته باشد می‌تواند احتمال ابتلا به آندومتریوز رحم را کاهش دهد. ورزش به شما کمک می‌کند تا وزن بدن خود را پایین نگه دارید و چربی بدن را کاهش دهید. ورزش منظم به کاهش درد ناشی از اندومتریوز رحم کمک می‌کند. پیاده روی، کشش و تمرینات تنفسی بسیار مفید هستند. همچنین تمرینات کف لگن موجب تقویت این عضلات شده و درد را کاهش می‌دهد. ورزش همچنین می‌تواند سطح متابولیت‌های استروژن خوب (ترکیباتی که هنگام تجزیه استروژن ساخته می‌شوند) را افزایش داده و سطح بد متابولیت را کاهش دهد. در کنار ورزش از مصرف الکل خودداری کرده و مصرف کافئین را کاهش دهید.