کلسترول بالا نشانه چیست ؟ | عوارض و درمان کلسترول بالا در جوانی

کلسترول بالا چیست؟ | کلسترول بالا نشانه چیست؟

اگر میزان کلسترول از حد معین بالاتر رود تبدیل به کلسترول بالا خواهد شد. میزان کلسترول خون کلسترول بالا یا هیپرکلسترولمی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است و با آزمایش خون سنجیده می‌شود.

اگر کلسترول در بدن با پروتئین ترکیب شود تبدیل به لیپوپروتئین می‌شود که یکی از انواع آن با LDL نشان داده می‌شود و به کلسترول بد معروف است. نوع دیگر لیپوپروتئین در خون HDL نامیده می‌شود که به کلسترول خوب معروف است. اگر کلسترول بالا باشد نیاز به درمان است در غیر این صورت عواقب جبران ناپذیری در انتظار خواهد بود. در ادامه به شما مواردی را که به عنوان قاتل کلسترول بالا شناخته میشوند و می‌توانند در درمان کلسترول بالا تاثیرگذار باشند معرفی می‌کنیم. 

علائم کلسترول بالا

کلسترول بالا همیشه علائم خاصی ندارد و معمولا زمانی که در شریان‌ها پلاک تشکیل شده باشد عیان می‌شود و یا ممکن است با وقوع حمله قلبی یا سکته مغزی فرد متوجه آن شود. در صورتی که یک یا چند مورد از شرایط زیر را دارا باشید احتمال ابتلا به کلسترول بالا بیشتر می‌شود:

• چاقی یا اضافه وزن
• رژیم غذایی ناسالم
• مرتب ورزش نکردن
• مصرف دخانیات
• سابقه خانوادگی
• دیابت
• بیماری کلیوی
• کم کاری تیروئید
• مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال

از این رو اهمیت دارد که چکاب منظم انجام داد تا از وجود کلسترول بالا مطلع شد اما اگر کلسترول بالا جدی گرفته نشود یا به موقع تشخیص داده نشود احتمال بروز بیماری‌های دیگر افزایش می‌یابد.

همه چیز درباره دیابت بارداری | علل +علائم + درمان

تشخیص کلسترول بالا | کلسترول بالا در آزمایش خون

برای تشخیص کلسترول بالا از آزمایش ساده خون استفاده می‌شود که کلسترول کل از مجموع سطح LDL، HDL و تری گلیسیرید اندازه‌گیری می‌شود. برای انجام آزمایش خون می‌بایست از 12 ساعت قبل چیزی نخورد. برای تفسیر آزمایش از پزشک عمومی یا متخصص داخلی می‌توان کمک گرفت. اگر میزان کلسترول کل زیر 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد نتیجه مطلوب است. کلسترول کل بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان ریسک شناسایی شده و بالاتر از 240 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان کلسترول بالا نام برده می شود. البته این یک تفسیر کلی است که گاه مجموع اعداد در مردان و زنان جداگانه سنجیده می‌شود که بهتر است پزشک نتیجه آزمایش را بررسی و بیان کند.

کلسترول بالا در جوانی

کلسترول بالا در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد اما احتمال بروز آن از 20 سالگی به بعد بیشتر است بنابراین جوانان نیز در معرض خطر ابتلا به کلسترول بالا قرار دارند. شایع‌ترین مشکلی که برای جوانان دارای کلسترول بالا اتفاق می‌افتد مشکلات قلبی عروقی به ویژه در سنین بالاتر است و حتی ممکن است منجر به مرگ زودهنگام شود. به همین دلیل باید مراقب کبد بوده و از مصرف غذاهای چرب اجتناب کرد و همچنین ورزش را در برنامه روزانه گنجاند.

به طور کلی کلسترول بالا در جوانی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و مشکلات جدی برای سلامت فرد ایجاد می‌کند. دلایل و عوامل اصلی کلسترول بالا در جوانان و سایر سنین عبارتند از:

1. ژنتیک: عوامل وراثتی می‌توانند نقش مهمی در کلسترول بالا داشته باشند. برخی از افراد به دلیل سابقه خانوادگی ممکن است مستعد به کلسترول بالا باشند.

2. رژیم غذایی ناسالم: مصرف زیاد غذاهای چرب، فرآوری‌شده و فست‌فودها می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسترول شود.

3. کمبود فعالیت بدنی: سبک زندگی کم‌تحرک و عدم فعالیت بدنی منظم می‌تواند سطح کلسترول بد (LDL) را افزایش و کلسترول خوب (HDL) را کاهش دهد.

4. چاقی: اضافه وزن و چاقی می‌تواند با افزایش سطح کلسترول همراه باشد.

5. سیگار کشیدن: مصرف دخانیات می‌تواند سطح کلسترول HDL (کلسترول خوب) را کاهش دهد و به سلامت قلب و عروق آسیب برساند.

6. مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل نیز می‌تواند منجر به افزایش سطح کلسترول و تری‌گلیسرید‌ها شود.

عوارض کلسترول بالا

کلسترول بالا می‌تواند بر بدن عوارض نامطلوبی ایجاد کند. بیماری‌هایی که می‌تواند ناشی از کلسترول بالا باشد را در ادامه نام می‌بریم که شناسایی آن‌ها کمک می کند تا کلسترول بالا را مدیریت کرده و خطر ابتلا به این بیماری‌ها کاهش یابد:

1. کلسترول بالا و  بیماری عروق کرونر قلب: اصلی‌ترین عارضه کلسترول بالا بیماری قلبی است که از تجمع کلسترول در دیواره عروق تشکیل می‌شود که باعث تصلب شرایین یا همان گرفتگی عروق می‌شود در نتیجه جریان خون در به سمت قلب کاهش یافته و منجر به آنژین صدری (درد قفسه سینه) یا حمله قلبی می‌شود.
2. کلسترول بالا و سکته مغزی: گرفتگی عروق باعث تنگ شدن عروق منتهی به مغز و مسدود شدن آن می‌شود. اگر رگ حامل خون به مغز کاملا مسدود شود ممکن است منجر به سکته مغزی شود.
3. کلسترول بالا و دیابت: دیابت می تواند سطح تعادل بین کلسترول HDL و LDL را به هم بزند. گلوکز (نوعی قند) به لیپوپروتئین متصل شده و باعث می‌شود قند و چربی به مدت طولانی‌تری در خون باقی بماند که به تشکیل پلاک کمک می کند. افراد مبتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع 2 می‌توانند سطح HDL پایین و تری گلیسیرید بالا داشته باشند که هر دوی اینها خطر بیماری‌های قلبی و شریانی را افزایش می‌دهد.
4. کلسترول بالا و فشار خون: فشار خون بالا می تواند ناشی از کلسترول بالا باشد. هنگامی که عروق توسط پلاک‌ها مسدود شده و قلب برای پمپاژ خون تحت فشار است، فشار خون به طور غیر معمول بالا می رود.
5. کلسترول بالا و بیماری عروقی محیطی یا سرخرگ محیطی (PVD): بیماری عروقی محیطی به بیماری های عروق خونی خارج از قلب و مغز اشاره دارد که رسوبات چربی در امتداد دیواره‌های شریان جمع شده و گردش خون را تحت تاثیر قرار می‌دهد که بیشتر شریان‌هایی که به سمت پا منتهی می‌شود را تحت تاثیر قرار می دهد.
6. کلسترول بالا و درد پاشنه پا: هنگامی که کلسترول بالا باشد فرد در کف و پاشنه پا احساس نرمی کرده و لنگان راه می‌رود. سطح LDL بالا درد آشیل که بزرگترین تاندون بدن است را افزایش داده که منجر به تاندونیت آسیل شده که فرد احساس درد و تورم در پاشنه پا می‌کند.

برای دیابت چه بخوریم | غذاهای مفید برای دیابت

داروی کلسترول بالا

داروهایی که برای کلسترول بالا استفاده می‌شود لزوما خاصیت درمان بیماری را ندارند بلکه کمک می‌کنند تا کلسترول بالا مدیریت شود. داروهایی که برای درمان و کاهش علائم کلسترول بالا استفاده می‌شوند عبارتند از:

استاتین

• آتورواستاتین  (Atorvastatin): یکی از رایج‌ترین استاتین‌ها که با کاهش تولید کلسترول در کبد کار می‌کند.
• روزوواستاتین (Rosuvastatin): استاتین قوی‌تر که برای کاهش بیشتر کلسترول LDL استفاده می‌شود.
• سیمواستاتین (Simvastatin): مشابه آتورواستاتین اما ممکن است عوارض جانبی کمتری داشته باشد.

مهارکننده‌های PCSK9

• آلیروکوماب (Alirocumab) و اوولوکوماب (Evolocumab): این داروهای تزریقی با کاهش تخریب گیرنده‌های LDL در کبد، سطح کلسترول LDL را به طور مؤثری کاهش می‌دهند.

مهار کننده‌های انتخابی جذب کلسترول (کلستیرامین)

• ازتیمایب (Ezetimibe): این دارو با جلوگیری از جذب کلسترول در روده کوچک عمل می‌کند و معمولا به همراه استاتین‌ها تجویز می‌شود.

داروهای تزریقی (evolocumab)

رزین‌ها

• کولستیپول (Colestipol) و کولسیولام (Colesevelam): این داروها با اتصال به اسیدهای صفراوی در روده، جذب کلسترول را کاهش می‌دهند.

فیبرات‌ها (مشتقات فیبریک اسید)

• فنوفیبرات (Fenofibrate): برای کاهش تری‌گلیسریدها و افزایش سطح کلسترول HDL استفاده می‌شود.
• جمفیبروزیل (Gemfibrozil): مشابه فنوفیبرات عمل می‌کند و برای بیمارانی که سطح تری‌گلیسرید بالایی دارند مفید است.

نیاسین (نیکوتینیک اسید)

• نیاسین یا ویتامین B3 به افزایش سطح کلسترول HDL و کاهش سطح کلسترول LDL و تری‌گلیسرید‌ها کمک می‌کند. با این حال، به دلیل عوارض جانبی استفاده از آن کمتر رایج است.

اتیل استرهای اسید چرب امگا 3

• مکمل‌های امگا-3 می‌توانند به کاهش سطح تری‌گلیسرید‌ها کمک کنند.

درمان خانگی کلسترول بالا

درمان خانگی کلسترول بالا معمولا شامل تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی است. این تغییرات می‌توانند به کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش سطح کلسترول خوب (HDL) کمک کنند. برای درمان خانگی کلسترول بالا اول از هر چیزی فرد باید اراده داشته باشد تا به طور مستمر پیگیر باشد تا بتواند میزان کلسترول بالا را مدیریت کرده و به سطح پایین برساند.

مواردی که در زیر پیشنهاد می‌شوند تاثیر بسیار زیادی در کاهش کلسترول بالا دارند و گاهی به عنوان قاتل کلسترول بالا شناسایی می‌شوند اما به معنای جایگزین درمان پزشکی نیستند بلکه رعایت آن‌ها بسیار مفید و مثمر ثمر است:

1. رژیم غذایی مناسب

• مصرف فیبر محلول: فیبر محلول در غذاهایی مانند جو دوسر، سیب، لوبیا و جو یافت می‌شود که می‌تواند به کاهش جذب کلسترول در روده کمک کند.
• مصرف چربی‌های سالم: جایگزینی چربی‌های اشباع و ترانس با چربی‌های غیر اشباع موجود در روغن‌های زیتون، کانولا و آووکادو می‌تواند سطح کلسترول LDL را کاهش دهد.
• مصرف میوه‌ها و سبزیجات: این غذاها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند که به کاهش کلسترول کمک می‌کنند.
• ماهی و اسیدهای چرب امگا 3: ماهی‌های چرب مانند سالمون و ساردین حاوی اسیدهای چرب امگا-3 هستند که می‌توانند سطح کلسترول را بهبود ببخشند.

2. فعالیت بدنی منظم

• انجام ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا و دوچرخه‌سواری حداقل 30 دقیقه در روز و پنج روز در هفته می‌تواند به بهبود سطح کلسترول کمک کند.

3. کاهش وزن

• کاهش وزن اضافی می‌تواند به کاهش سطح کلسترول LDL و تری‌گلیسریدها و افزایش سطح کلسترول HDL کمک کند.

4. مصرف آجیل‌ها

• آجیل‌هایی مانند بادام، گردو و بادام‌زمینی حاوی چربی‌های غیر اشباع هستند و می‌توانند به بهبود سطح کلسترول کمک کنند.

5. استفاده از گیاهان و مکمل‌های طبیعی

• سیر: مصرف سیر می‌تواند به کاهش سطح کلسترول کمک کند.
• استرول‌ها و استانول‌های گیاهی: این مواد در غذاهای غنی‌شده مانند برخی مارگارین‌ها و آب پرتقال یافت می‌شوند و می‌توانند جذب کلسترول را کاهش دهند.
• چای سبز: مصرف چای سبز به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به کاهش کلسترول کمک کند.

6. ترک سیگار و کاهش مصرف الکل

• ترک سیگار می‌تواند سطح کلسترول HDL را افزایش دهد و سلامت قلب و عروق را بهبود بخشد.
• مصرف الکل را به مقدار کم و متعادل نگه دارید.

7. مدیریت استرس

• استرس می‌تواند بر سطح کلسترول تأثیر بگذارد. روش‌های مدیریت استرس مانند یوگا، مدیتیشن و تکنیک‌های تنفس عمیق می‌توانند مفید باشند.

8. خوردن صبحانه

صبحانه از مهم‌ترین وعده‌های غذایی بوده که نباید دست کم گرفته شود. برخلاف تصور همگان گزینه‌های بسیار متنوعی برای صبحانه وجود دارد که افراد دارای کلسترول بالا می‌توانند آن را مصرف کنند. بدین منظور لینک معرفی بهترین صبحانه برای کلسترول بالا را مطالعه نمایید.

** به جز مواردی که در قسمت قبل به آن‌ها اشاره شد می‌توان روش‌های دیگری را هم در درمان خانگی به کار برد که بسیار تاثیرگذار و کمک کننده بوده و اثرات شگفت انگیز آن در کنار درمان دارویی معلوم خواهد شد، از جمله:

• عدم مصرف پوست طیور
• مصرف بیشتر غذاهای دریایی
• مصرف مواد غذایی فیبر دار
• کاهش مصرف نمک

درمان قطعی کلسترول بالا | قاتل کلسترول بالا

هر چند که روش قطعی برای درمان کلسترول بالا وجود ندارد اما مواردی که در ادامه معرفی می‌شود به طور شگفت انگیزی در کاهش کلسترول بالا نقش دارند و گاهی به عنوان قاتل کلسترول بالا معرفی میشوند :

• سرکه سیب
• چای سبز
• سیر
• ماهی بخار پز شده (قزل آلا، شاه ماهی، ساردین)
• دانه کتان
• جو دو سر
• لوبیا (قرمز، چشم بلبلی، سبز و ...)
• آووکادو
• سیب (البته با پوست)

بی اشتهایی عصبی چیست و چگون درمان میشود؟

چه چیزهایی برای کلسترول بالا ضرر دارد؟

مصرف مواد غذایی زیر برای کلسترول بالا مضر است و باید از آن‌ها دوری کرد:

• چربی ترانس و اشباع شده (کیک، کلوچه، شیرینی، کراکر، کره، بیسکوئیت، خامه، دونات، پیتزا، فست فود و ...)
• نمک (نان، فست فود، غذاهای های آماده، کنسرو، سس و ...)
• شکر (چای شیرین، آبنبات، کیک، کلوچه، بستنی، نوشابه، آبمیوه صنعتی و ...)

به طور کل توصیه می‌شود برچسب مربوط به اطلاعات مواد غذایی را که اغلب در پشت جنس درج شده است مطالعه کنید چرا که میزان چربی، نمک و شکر به کار رفته مشخص شده است و بر اساس آن می‌توانید نسبت به خرید یا مصرف آن‌ها تصمیم بگیرید.

کلام آخر

بیماران مبتلا به کلسترول بالا باید به طور منظم با پزشک خود در ارتباط باشند و سطح کلسترول خود را چک کنند. هر دارویی ممکن است عوارض جانبی داشته باشد، بنابراین مشورت با پزشک در مورد مزایا و معایب هر دارو ضروری است. گاهی ترکیبی از چند دارو برای کنترل بهتر کلسترول استفاده می‌شود. همیشه قبل از شروع یا تغییر داروی خود، با پزشک مشورت نمایید تا بهترین گزینه را برای شرایط خاص خود پیدا کنید.