کلسترول بالا چیست؟ | کلسترول بالا نشانه چیست؟
بدن برای انجام دادن فعالیتهای خود نیاز به کلسترول دارد که توسط کبد یا مواد غذایی تامین میشود اما اگر میزان کلسترول از حد معین بالاتر رود تبدیل به کلسترول بالا خواهد شد. میزان کلسترول خون کلسترول بالا یا هیپرکلسترولمی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است و با آزمایش خون سنجیده میشود. اگر کلسترول در بدن با پروتیئن ترکیب شود تبدیل به لیپوپروتئین میشود که یکی از انواع آن با LDL نشان داده میشود و به کلسترول بد معروف است. نوع دیگر لیپوپروتئین در خون HDL نامیده میشود که به کلسترول خوب معروف است. اگر کلسترول بالا باشد نیاز به درمان است در غیر این صورت عواقب جبران ناپذیری در انتظار خواهد بود. در ادامه به شما مواردی را که به عنوان قاتل کلسترول بالا شناخته میشوند و میتوانند در درمان کلسترول بالا تاثیرگذار باشند معرفی میکنیم.
علائم کلسترول بالا
کلسترول بالا همیشه علائم خاصی ندارد و معمولا زمانی که در شریانها پلاک تشکیل شده باشد عیان میشود و یا ممکن است با وقوع حمله قلبی یا سکته مغزی فرد متوجه آن شود. در صورتی که یک یا چند مورد از شرایط زیر را دارا باشید احتمال ابتلا به کلسترول بالا بیشتر میشود:
- چاقی یا اضافه وزن
- رژیم غذایی ناسالم
- مرتب ورزش نکردن
- مصرف دخانیات
- سابقه خانوادگی
- دیابت
- بیماری کلیوی
- کم کاری تیروئید
- مردان بالای 45 سال و زنان بالای 55 سال
از این رو اهمیت دارد که چکاب منظم انجام داد تا از وجود کلسترول بالا مطلع شد اما اگر کلسترول بالا جدی گرفته نشود یا به موقع تشخیص داده نشود احتمال بروز بیماریهای دیگر افزایش مییابد.
همه چیز درباره دیابت بارداری | علل +علائم + درمان
تشخیص کلسترول بالا | کلسترول بالا در آزمایش خون
برای تشخیص کلسترول بالا از آزمایش ساده خون استفاده میشود که کلسترول کل از مجموع سطح LDL، HDL و تری گلیسیرید اندازهگیری میشود. برای انجام آزمایش خون میبایست از 12 ساعت قبل چیزی نخورد. برای تفسیر آزمایش از پزشک عمومی یا متخصص داخلی میتوان کمک گرفت. اگر میزان کلسترول کل زیر 200 میلی گرم در دسی لیتر باشد نتیجه مطلوب است. کلسترول کل بین 200 تا 239 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان ریسک شناسایی شده و بالاتر از 240 میلی گرم در دسی لیتر به عنوان کلسترول بالا نام برده می شود. البته این یک تفسیر کلی است که گاه مجموع اعداد در مردان و زنان جداگانه سنجیده میشود که بهتر است پزشک نتیجه آزمایش را بررسی و بیان کند.
کلسترول بالا در جوانی
کلسترول بالا در هر سنی میتواند اتفاق بیفتد اما احتمال بروز آن از 20 سالگی به بعد بیشتر است بنابراین جوانان نیز در معرض خطر ابتلا به کلسترول بالا قرار دارند. شایعترین مشکلی که برای جوانان دارای کلسترول بالا اتفاق میافتد مشکلات قلبی عروقی به ویژه در سنین بالاتر است و حتی ممکن است منجر به مرگ زودهنگام شود. به همین دلیل باید مراقب کبد بوده و از مصرف غذاهای چرب اجتناب کرد و همچنین ورزش را در برنامه روزانه گنجاند.
عوارض کلسترول بالا
کلسترول بالا میتواند بر بدن عوارض نامطلوبی ایجاد کند. بیماریهایی که میتواند ناشی از کلسترول بالا باشد را در ادامه نام میبریم که شناسایی آنها کمک می کند تا کلسترول بالا را مدیریت کرده و خطر ابتلا به این بیماریها کاهش یابد:
- کلسترول بالا و بیماری عروق کرونر قلب: اصلیترین عارضه کلسترول بالا بیماری قلبی است که از تجمع کلسترول در دیواره عروق تشکیل میشود که باعث تصلب شرایین یا همان گرفتگی عروق میشود در نتیجه جریان خون در به سمت قلب کاهش یافته و منجر به آنژین صدری (درد قفسه سینه) یا حمله قلبی میشود.
- کلسترول بالا و سکته مغزی: گرفتگی عروق باعث تنگ شدن عروق منتهی به مغز و مسدود شدن آن میشود. اگر رگ حامل خون به مغز کاملا مسدود شود ممکن است منجر به سکته مغزی شود.
- کلسترول بالا و دیابت: دیابت می تواند سطح تعادل بین کلسترول HDL و LDL را به هم بزند. گلوکز (نوعی قند) به لیپوپروتئین متصل شده و باعث میشود قند و چربی به مدت طولانیتری در خون باقی بماند که به تشکیل پلاک کمک می کند. افراد مبتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع 2 میتوانند سطح HDL پایین و تری گلیسیرید بالا داشته باشند که هر دوی اینها خطر بیماریهای قلبی و شریانی را افزایش میدهد.
- کلسترول بالا و فشار خون: فشار خون بالا می تواند ناشی از کلسترول بالا باشد. هنگامی که عروق توسط پلاکها مسدود شده و قلب برای پمپاژ خون تحت فشار است، فشار خون به طور غیر معمول بالا می رود.
- کلسترول بالا و بیماری عروقی محیطی یا سرخرگ محیطی (PVD): بیماری عروقی محیطی به بیماری های عروق خونی خارج از قلب و مغز اشاره دارد که رسوبات چربی در امتداد دیوارههای شریان جمع شده و گردش خون را تحت تاثیر قرار میدهد که بیشتر شریانهایی که به سمت پا منتهی میشود را تحت تاثیر قرار می دهد.
- کلسترول بالا و درد پاشنه پا: هنگامی که کلسترول بالا باشد فرد در کف و پاشنه پا احساس نرمی کرده و لنگان راه میرود. سطح LDL بالا درد آشیل که بزرگترین تاندون بدن است را افزایش داده که منجر به تاندونیت آسیل شده که فرد احساس درد و تورم در پاشنه پا میکند.
برای دیابت چه بخوریم | غذاهای مفید برای دیابت
داروی کلسترول بالا
داروهایی که برای کلسترول بالا استفاده میشود لزوما خاصیت درمان بیماری را ندارند بلکه کمک میکنند تا کلسترول بالا مدیریت شود. داروهایی که برای درمان و کاهش علائم کلسترول بالا استفاده میشوند عبارتند از:
- استاتین
- مهارکننده های PCSK9
- مهار کننده های انتخابی جذب کلسترول (کلستیرامین)
- داروهای تزریقی (evolocumab)
- رزینها
- فیبراتها (مشتقات فیبریک اسید)
- نیاسین (نیکوتینیک اسید)
- اتیل استرهای اسید چرب امگا 3
درمان خانگی کلسترول بالا
برای درمان خانگی کلسترول بالا اول از هر چیزی فرد باید اراده داشته باشد تا به طور مستمر پیگیر باشد تا بتواند میزان کلسترول بالا را مدیریت کرده و به سطح پایین برساند. مواردی که در زیر پیشنهاد میشوند تاثیر بسیار زیادی در کاهش کلسترول بالا دارند و گاهی به عنوان قاتل کلسترول بالا شناسایی میشوند، اما به معنای جایگزین درمان پزشکی نیستند بلکه به صورت مکمل باید از آنها استفاده کرد:
- عدم مصرف دخانیات
- کم کردن وزن
- ورزش کردن در طول هفته
- مصرف غذاهای سالم و کم چرب
- عدم مصرف روغن با چربیهای اشباع شده
- عدم مصرف پوست طیور
- مصرف بیشتر غذاهای دریایی
- مصرف مواد غذایی فیبر دار
- کاهش مصرف نمک
درمان قطعی کلسترول بالا | قاتل کلسترول بالا
هر چند که روش قطعی برای درمان کلسترول بالا وجود ندارد اما مواردی که در ادامه معرفی میشود به طور شگفت انگیزی در کاهش کلسترول بالا نقش دارند و گاهی به عنوان قاتل کلسترول بالا معرفی میشوند :
- سرکه سیب
- چای سبز
- سیر
- ماهی بخار پز شده (قزل آلا، شاه ماهی، ساردین)
- دانه کتان
- جو دو سر
- لوبیا (قرمز، چشم بلبلی، سبز و ...)
- آووکادو
- سیب (البته با پوست)
بی اشتهایی عصبی چیست و چگون درمان میشود؟
چه چیزهایی برای کلسترول بالا ضرر دارد؟
مصرف مواد غذایی زیر برای کلسترول بالا مضر است و باید از آنها دوری کرد:
- چربی ترانس و اشباع شده (کیک، کلوچه، شیرینی، کراکر، کره، بیسکوئیت، خامه، دونات، پیتزا، فست فود و ...)
- نمک (نان، فست فود، غذاهای های آماده، کنسرو، سس و ...)
- شکر (چای شیرین، آبنبات، کیک، کلوچه، بستنی، نوشابه، آبمیوه صنعتی و ...)
به طور کل توصیه میشود برچسب مربوط به اطلاعات مواد غذایی را که اغلب در پشت جنس درج شده است مطالعه کنید چرا که میزان چربی، نمک و شکر به کار رفته مشخص شده است و بر اساس آن میتوانید نسبت به خرید یا مصرف آنها تصمیم بگیرید.