زردی نوزاد به وضعیتی گفته می شود که پوست نوزاد و قسمت های سفید چشم او، زرد به نظر می رسند. این وضعیت معمولا به دلیل تجمع ماده ای در خون به نام بیلی روبین (bilirubin) است. زردی نوزاد بسیار شایع است و تقریبا از هر 5 نوزاد 3 نفر (60 درصد) زردی دارند. زردی معمولا چند روز پس از تولد اتفاق می افتد و در بیشتر اوقات، خفیف است و به نوزاد آسیبی نمی رساند و بدون درمان از بین می رود. اما اگر نوزادی زردی شدید داشته باشد و سریع درمان نشود، می تواند منجر به آسیب مغزی شود.
برای اینکه اطلاعات بیشتری در رابطه با زردی نوزاد کسب کنید و با هرآنچه كه درباره زردی نوزاد باید بدانید اشنا شوید، حتما در ادامه با خوب میشی همراه بمانید.
زردی نوزاد چیست؟
نوزادان مبتلا به زردی، معمولا رنگ پوست و قسمت سفیدی چشم هایشان به رنگ زرد است. این مشکل زمانی اتفاق می افتد که بیلی روبین بیش از حد در خون نوزاد وجود داشته باشد. بیلی روبین، یک ماده زرد رنگ است که از تجزیه طبیعی گلبول های قرمز خون ناشی می شود. کبد، بیلی روبین را از خون خارج می کند و به روده ها می رساند تا بتواند از بدن خارج شود. اما از آنجایی که کبد نوزاد تازه متولد شده نمی تواند بیلی روبین را به خوبی و مانند کبد بزرگسالان حذف کند، در نتیجه زردی ایجاد می شود.
به طور کلی، اکثر انواع زردی به خودی خود از بین می روند. اما برخی از انواع زردی نوزاد، برای کاهش سطح بیلی روبین نیاز به درمان دارند.
پیشنهاد مطالعه: آنژیوگرافی قلب چیست؟ | آنژیوگرافی قلب کودکان و نوزادان
علائم و نشانه های زردی نوزاد چیست؟
همانطور که از نام آن مشخص است، پوست نوزادان مبتلا به زردی، شبیه به رنگ زرد به نظر می رسد. این رنگ زرد از صورت شروع می شود، سپس از سینه و شکم و سپس در پاها ایجاد می شود. در این شرایط، سفیدی چشم نوزاد نیز زرد به نظر می رسد. نوزادانی که سطح بیلی روبین بسیار بالایی دارند ممکن است خواب آلود، بی حوصله، سست بوده و یا در تغذیه مشکل داشته باشند.
گاهی اوقات ممکن است زردی نوزاد به سختی دیده شود، به خصوص در نوزادانی که پوست تیره دارند. اگر مطمئن نیستید، به آرامی پوست بینی یا پیشانی کودک را فشار دهید. اگر زردی وجود داشته باشد، وقتی انگشت خود را بلند می کنید، پوست زرد به نظر می رسد.
به طور کلی، اگر نوزاد دارای شرایط زیر است، یعنی زردی دارد:
- حالت هایی شبیه به مریض بودن دارد
- خوب تغذیه نمی کند
- خواب آلودتر از حد معمول است
- زردی دارد که بدتر می شود
پیشنهاد مطالعه: همه چیز درباره درمان سریع سرماخوردگی نوزاد
چه چیزی باعث زردی در نوزادان می شود؟
بسیاری از نوزادان سالم دارای زردی فیزیولوژیکی یا طبیعی هستند. این موضوع به این دلیل اتفاق می افتد که نوزادان دارای سلول های خونی بیشتری نسبت به بزرگسالان هستند. این سلول‌های خونی عمر طولانی ندارند، بنابراین با تجزیه شدن، بیلی روبین بیشتری تولید می شود. این نوع زردی 2 تا 4 روز پس از تولد نوزاد ظاهر می شود و تا 2 هفتگی نوزاد از بین می رود.
به طور کلی، نوزادان ممکن است دچار زردی شوند اگر:
- زود به دنیا بیایند: نوزادان نارس معمولا آمادگی بسیار کمتری برای حذف یا دفع بیلی روبین دارند. آنها همچنین می توانند با وجود سطوح پایین بیلی روبین، باز هم مشکلاتی نسبت به نوزادانی که دیرتر به دنیا می آیند، داشته باشند. در این شرایط، پزشکان بهترین درمان را برای برطرف کردن زردی نوزاد، در نظر می گیرند.
- به اندازه کافی شیر مادر دریافت نکنند: این موضوع اغلب در چند هفته اول زندگی نوزاد اتفاق می افتد، زیرا شیر مادر هنوز وارد نشده است یا در شیردهی به نوزاد مشکل وجود دارد. اگر نوزادی به این نوع زردی (به نام زردی شیردهی) مبتلا باشد، بهتر است دفعات بیشتری شیر بخورد زیرا می تواند خطر زردی را کاهش دهد. در این شرایط، مشاور شیردهی می تواند کمک کننده باشد.
- با شیر مادر تغذیه می شوند: در برخی از نوزادان، شیر مادر از دفع سریع بیلی روبین توسط کبد جلوگیری می کند. به این بیماری، زردی شیر مادر می گویند و بعد از هفته اول تولد اتفاق می افتد. معمولا سطح بیلی روبین به آرامی طی 3 تا 12 هفته بهبود می یابد. اگرچه کارشناسان نمی دانند که چرا این اتفاق در برخی از نوزادان رخ می‌دهد، اما این موضوع می تواند به دلیل پروتئینی باشد که اجازه نمی دهد بیلی روبین از بدن پاک شود یا ممکن است به ژنتیک مرتبط باشد. در هر صورت، این نوع از زردی نوزاد موقتی است.
- نوزاد گروه خونی متفاوتی با مادر دارد: اگر مادر و نوزاد دارای گروه‌های خونی متفاوتی باشند، بدن مادر آنتی بادی هایی می سازد که به گلبول های قرمز نوزاد حمله می کنند. این موضوع اتفاق می بیفتد اگر:
- گروه خونی مادر O و گروه خونی نوزاد A یا B است (به نام ناسازگاری ABO)
- فاکتور Rh مادر (پروتئین موجود در گلبول های قرمز) منفی و نوزاد Rh مثبت است
-
نوزاد دارای مشکل ژنتیکی است که گلبول های قرمز را شکننده تر می کند: گلبول های قرمز در مشکلات سلامتی مانند اسفروسیتوز ارثی و کمبود G6PD راحت تر تجزیه می شوند.
-
اگر نوزاد با تعداد گلبول های قرمز خون بالا (پلی سیتمی) یا کبودی بزرگ روی سر (سفالوهماتوما) متولد شود نیز احتمال ایجاد زردی در او بیشتر خواهد بود.
زردی نوزاد چگونه تشخیص داده می شود؟
پزشکان بر اساس زرد شدن پوست و سفیدی چشم نوزاد، می توانند تشخیص دهند که آیا نوزاد زردی دارد یا خیر. همه نوزادان قبل از خروج از بیمارستان یا مرکز زایمان از نظر زردی بررسی می شوند.
معمولا از نوزادان مبتلا به زردی، برای بررسی سطح بیلی روبین آزمایش خون می گیرند. گاهی از دستگاه سبکی که بیلی روبین پوست را اندازه گیری می کند نیز استفاده می شود و اگر سطح آن بالا باشد، آزمایش خون باید نتیجه را تایید کند.
سطوح بالای بیلی روبین می تواند منجر به مشکلات جدی شود. بنابراین پزشکان با دقت نوزادان مبتلا به زردی را تحت نظر دارند.
پیشنهاد مطالعه: بیماری گالاکتوزمی چیست ؟ | گالاکتوزمی در نوزادان و بزرگسالان
زردی نوزاد چگونه درمان می شود؟
درمان زردی نوزاد، معمولا به علت زردی، سطح بیلی روبین و سن نوزاد بستگی دارد. زردی خفیف معمولا پس از 1 یا 2 هفته از بین می رود زیرا بدن نوزاد خود به خود از شر بیلی روبین اضافی خلاص می شود. برای نوزادان مبتلا به زردی شیردهی، مادران باید بیشتر به نوزاد شیر بدهند. اگر نوزاد به اندازه کافی شیر مادر دریافت نمی کند، پزشک ممکن است مکمل با شیر خشک را پیشنهاد کند.
برای موارد جدی‌تر، درمان زردی نوزاد، باید در اسرع وقت شروع شود. این درمان ها ممکن است برای درمان زردی نوزاد تجویز شود:
- مایعات: از دست دادن مایعات (کم آبی) باعث افزایش سطح بیلی روبین می شود.
- فتوتراپی: در این روش درمانی، نوزادان با لباس های کم زیر نور دراز می کشند تا پوست آنها در معرض تابش نور قرار گیرد. نور، بیلی روبین را به شکلی تغییر می دهد که به راحتی می تواند از بدن خارج شود. ممکن است از پتوهای نور درمانی نیز استفاده شود.
- تبادل خون: این روش اورژانسی در صورتی انجام می شود که سطوح بسیار بالای بیلی روبین با درمان به روشفتوتراپی کاهش نیابد. در این شرایط، خون نوزاد با خون اهداکننده جایگزین می شود تا سطح بیلی روبین به سرعت کاهش یابد.
- ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg): نوزادانی که دارای ناسازگاری گروه خونی هستند، این درمان را از طریق IV (در ورید) دریافت می کنند. IVIg آنتی بادی هایی را که به گلبول های قرمز حمله می کنند را مسدود می کند و نیاز به انتقال خون را کاهش می دهد.
زردی نوزاد، یکی از مشکلات رایجی است که بعد از تولد نوزاد ایجاد می شود. اگر نوزادتان زردی دارد که از بین نمی رود، حتما با پزشک تماس بگیرید. اگر زردی نوزاد بیش از 2 هفته طول بکشد، به آزمایش بیشتری برای بررسی سایر مواردی که باعث زردی می شوند نیاز دارند که معمولا شامل بررسی عفونت ها و مشکلات مربوط به کبد یا سیستم صفراوی، متابولیسم یا ژن ها می شود.
