ژنیکوماستی چیست؟ | بزرگ شدن سینه در مردان چیست؟
ژنیکوماستی شرایطی است که باعث می‌شود بافت سینه در پسران و مردان بزرگ شود و زمانی می‌تواند رخ دهد که تعادل هورمون‌های استروژن و پروژسترون در بدن از بین برود. اگر سینه‌ها به دلیل رسوب چربی بزرگ شده‌اند، شرایط متفاوتی به نام pseudogynecomastiaوجود دارد. اگرچه سینه در مردان مانند زنان رشد نمی‌کند اما همه پسران با مقدار کمی بافت سینه متولد می‌شوند. بدن پسران هورمونی به نام تستوسترون تولید می‌کند که رشد جنسی آنها را در دوران بلوغ هدایت می‌کند.
همچنین بدن مردان نیز مقداری استروژن تولید می‌کند. استروژن هورمونی است که رشد جنسی را در دختران هدایت می‌کند. هنگامی که یک پسر در سن بلوغ قرار می‌گیرد یا وقتی بدن یک مرد مسن تستوسترون کمتری تولید می‌کند، تعادل هورمون‌های استروژن و پروژسترون نیز تغییر می‌کند. گاهی اوقات با تغییر در هورمون‌ها، درصد بیشتری استروژن باعث تورم بافت سینه مردان می‌شود. تقریباً نیمی از پسران نوجوان و دو سوم مردان بالای 50 سال تا حدی این مشکل را دارند که به آن ژنیکوماستی گفته می‌شود.
علائم ژنیکوماستی
اولین علامت ژنیکوماستی ممکن است وجود توده‌ای از بافت چربی در زیر نوک سینه باشد. گاهی اوقات این توده حساس یا زخم است که فرد را نگران سرطان سینه می‌کند که در تعداد کمی از مردان رخ می‌دهد. ژنیکوماستی لزوماً نشانه سرطان نیست اما پزشک آزمایش‌هایی را برای رد آن انجام می‌دهد. تورم سینه‌ها ممکن است به طور ناهموار اتفاق بیفتد و یکی بزرگتر از دیگری شود. همچنین ممکن است سینه‌های حساسی داشته باشید. در صورت مشاهده ورم، درد، حساسیت سینه یا ترشح از نوک سینه یک یا هر دو سینه به پزشک مراجعه کنید.
علل ژنیکوماستی
بسیاری از عوامل می‌توانند باعث عدم تعادل هورمونی شوند که در نتیجه باعث رشد سینه مردان می‌شود و در بسیاری از موارد علت دقیق آن مشخص نیست. علاوه بر تغییرات بدن مانند بلوغ و پیری برخی از مواردی که می‌توانند باعث ژنیکوماستی شوند عبارتند از:
- جراحت یا بیماری‌هایی که بیضه‌ها را تحت تاثیر قرار داده و باعث تولید تستوسترون می‌شوند
- مشکلات تیروئید زیرا هورمون‌های غده تیروئید رشد جنسی را کنترل می‌کنند
- برخی از سرطان‌ها از جمله تومورهای ریه، غده هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی
- چاقی که می تواند منجر به تولید استروژن بیشتر شود
- مواد مخدر غیرقانونی از جمله استروئیدهای آنابولیک، ماری جوآنا و هروئین
- نارسایی کلیه (هنگامی که کلیه‌ها دیگر نمی‌توانند خون شما را تمیز و تصفیه کنند)
- بیماری کبد
برخی از پسران نوزاد ممکن است به مدت کوتاهی به ژنیکوماستی مبتلا شوند. برخی از انواع داروها می‌توانند منجر به ژنیکوماستی شوند که عبارتند از:
- آنتی آندروژن‌ها: آنتی آندروژن‌ها داروهایی هستند که بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات را درمان می‌کنند.
- استروئیدهای آنابولیک و آندروژن‌ها: ورزشکاران گاهی اوقات برای بهبود عملکرد ورزشی خود از داروهای استروئیدهای آنابولیک و آندروژن‌ها به طور غیرقانونی استفاده می‌کنند. استروئیدهای آنابولیک و آندروژن‌ها همچنین برای شرایط خاصی مصارف قانونی دارند.
- داروهای HIV: گاهی اوقات ژنیکوماستی می‌تواند عارضه جانبی درمان HIV به نام درمان ضد رتروویروسی خیلی فعال (HAART) باشد.
- داروهای ضد اضطراب: داروهایی مانند دیازپام (با نام تجاری والیوم) گاهی اوقات می‌توانند باعث ژنیکوماستی شوند.
- داروهای قلبی: داروهایی مانند دیژیدوکسین (لانوکسین) و مسدود کننده‌های کانال کلسیم گاهی می‌توانند منجر به ژنیکوماستی شوند.
- داروهایی که برای تخلیه معده استفاده می‌شوند: به عنوان مثال داروی تخلیه کننده معده متوکلوپرامید می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی ژنیکوماستی را به دنبال داشته باشد.
- داروهای زخم: برخی از داروهایی که برای زخم مصرف می‌شوند مانند سایمتیدین می‌توانند منجر به ژنیکوماستی شوند.
همین‌طور برخی از آنتی بیوتیک‌ها، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای (TCA) و برخی درمان‌های سرطانی نیز می‌توانند باعث ژنیکوماستی شوند.
تشخیص ژنیکوماستی
اگر پزشک مشکوک به ژنیکوماستی باشد پس از معاینه مطمئن خواهد شد که هیچ توده سفت، مایعات ترشح کننده یا مشکلات پوستی وجود ندارد که می‌توانند جزو نشانه‌های سرطان باشند. همچنین سوالاتی را در مورد سابقه پزشکی خواهد پرسید که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- آیا بیماری‌هایی مانند اوریون، ناراحتی‌های کلیوی یا بیماری کبد داشته‌اید؟
- چه داروهایی مصرف کرده‌اید (قانونی یا غیرقانونی)؟
آزمایش‌هایی تجویز می‌شود که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- آزمایش خون یا نمونه ادرار
- ماموگرافی
- بیوپسی
- سی تی اسکن
- اسکن MRI
- سونوگرافی بیضه
درمان ژنیکوماستی
اغلب موارد به ژنیکوماستی خود به خود بدون درمان بهبود می‌یابد. هنگامی که مبتلا به ژنیکوماستی هستید، پزشک شاید شما را به متخصص غدد درون ریز ارجاع دهد که مشکلات مربوط به هورمون‌ها و تأثیر آنها بر بدن را درمان می‌کند. نحوه درمان بیماری به موارد زیر بستگی دارد:
- سن
- سلامتی
- مدت زمانی که ژنیکوماستی ممکن است دوام بیاورد
- میزان واکنش به داروهای خاص
اگر ژنیکوماستی در دوران بلوغ اتفاق بیفتد معمولاً خود به خود از بین می‌رود که ممکن است از 6 ماه تا 3 سال طول بکشد. اگر به نظر می‌رسد هورمون‌های بدن به دلیل مشکلات دیگر در بدن تعادل ندارند، باید بیماری زمینه‌ای را درمان کنید. احتمالا به شما دارویی داده می‌شود تا عدم تعادل هورمونی را که باعث رشد سینه می‌شود برطرف کند. در برخی موارد شاید به جراحی نیاز داشته باشید. جراح پلاستیک یا جراح عمومی ممکن است تکنیک‌هایی مانند موارد زیر را به عنوان جراحی ژنیکوماستی انجام دهد:
- لیپوساکشن (حذف چربی اضافی سینه)
- ماستکتومی (برداشتن بافت غدد پستان)
ماستکتومی چیست ؟ | ماستکتومی ناقص ، پیشگیرانه و رادیکال
درمان ژنیکوماستی با لیزر
در درمان ژنیکوماستی با لیزر، سلولیت حاصل شده از ژنیکوماستی از بین می‌رود اما اگر خواهان برطرف کردن بزرگ سینه‌ها هستید می‌توانید با صلاحدید پزشک از روش‌های لیزر درمانی استفاده کنید که سلول‌های چربی بافت سینه را منجمد کرده که باعث می‌شوند تا حدودی سینه‌ها کوچک شوند و ژنیکوماستی برطرف می‌شود. اگر بزرگ شدن سینه‌ها ناشی از انباشت چربی باشد اثربخشی لیزر کاهش می‌یابد.
درمان ژنیکوماستی با ورزش
زمانی می‌توان گفت که ورزش برای از بین بردن ژنیکوماستی موثر است که بزرگ شدن سینه ناشی از انباشت چربی بوده و یا ژنیکوماستی در نوع خفیف می‌باشد که هنوز پیشرفت چندانی نداشته است. به طور کلی ورزش‌های هوازی برای درمان ژنیکوماستی پیشنهاد می‌شوند. ورزش‌های دیگر برای درمان ژنیکوماستی عبارتند از:
- حرکت شنا
- حرکت پرس سینه
- استفاده از دستگاه قایقی
در هر حال باید دقت داشت که ورزش انجام شده از چه نوعی می‌باشد زیرا برخی از ورزش‌ها باعث قوی‌تر و بزرگتر شدن ماهیچه‌ها و بافت سینه‌ها شده و بافت غده‌ای را به وجود می‌آورند. قبل از انجام هرگونه ورزش با پزشک و مربی ورزش مشورت کنید.
ژنیکوماستی کاذب
تشخیص ژنیکوماستی کاذب به عهده پزشک معالج است که سینه‌های مردان بدون افزایش بافت غدد و فقط به خاطر انباشت چربی دچار ژنیکوماستی کاذب می‌شود که باعث می‌شود سینه‌های مردان همچون بانوان برجسته به نظر برسد از این رو بر ظاهر فیزیکی و حالات روحی روانی فرد تاثیر می‌گذارد. گاهی به قدری سینه‌ها حساس می‌شوند که لمس آنها دردناک به نظر می‌رسد. درمان ژنیکوماستی کاذب به روش‌های زیر امکان پذیر است:
- جراحی (لیپوساکشن)
- ورزش
- تغذیه
انواع ژنیکوماستی
ژنیکوماستی نوع یک | ژنیکوماستی خفیف
نوع یک ژنیکوماستی در سن 20 سالگی در میان پسران شایع است که بیشتر نوک پستان‌ها بزرگ می‌شود و سینه تا حدودی به سمت برون متمایل می‌شود. بیشتر ورزشکاران که به طور جدی ورزش را دنبال می‌کنند به ژنیکوماستی خفیف دچار می‌شوند. در برخی موارد پس از تغییرات فرم بدن بزرگ شدن سینه‌ها و پستان طبیعی‌تر به نظر می‌رسد اما در سایر موارد به کمک رژیم غذایی، دارو و یا جراحی می‌توان ژنیکوماستی نوع یک و خفیف را از بین برد.
ژنیکوماستی نوع دو
ژنیکوماستی نوع دو در میان پسران 20 تا 30 سال دیده می‌شود که گاه بزرگ شدن سینه‌ها به قدری زیاد است که پیدا کردن لباس اندازه بدن سخت به نظر می‌رسد اما با با ورزش کردن تا حدودی می‌توان فرم بدنی را متعادل کرد و اگر با ورزش جبران پذیر نباشد عمل جراحی به عنوان آخرین گزینه پیشنهاد می‌شود.
ژنیکوماستی نوع سه
در ژنیکوماستی نوع سه پستان‌ها بزرگ شده و کمی حالت آویزان به خود می‌گیرند و از آنجایی که پوست و بافت سینه حالت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد به همین دلیل عمل جراحی همیشه جوابگو نخواهد بود. عموما ژنیکوماستی نوع سه برای مردان بالای 30 سال مشکلات متعددی به وجود می‌آورد که حتی می‌تواند در روابط جنسی آنها نیز تاثیرگذار باشد.
ژنیکوماستی نوع چهار
با پیشرفت ژنیکوماستی نوع 3، به ژنیکوماستی نوع چهار خواهیم رسید که پستان بیشتر آویزان خواهد بود و باید با برش پوست بافت درون سینه را تخلیه کرد.
ژنیکوماستی نوع پنج
مردانی که کاهش وزن زیاد یا افزایش وزن زیاد (عموما ناگهانی) را تجربه کرده‌اند بیشتر دچار ژنیکوماستی نوع پنجم می‌شوند که عمل جراحی آنها پیچیده‌تر بوده و باید در انتخاب جراح دقت کافی داشت.
ژنیکوماستی نوع شش
ژنیکوماستی نوع ششم حادترین نوع ژنیکوماستی شناخته می‌شود که که عموما به خاطر اضافه وزن بیش از حد یا کاهش وزن شدید اتفاق می‌افتد. افرادی که مبتلا به ژنیکوماستی نوع شش می‌شوند به این دلیل است که قبل از حاد شدن ژنیکوماستی این عارضه را پیگیری نکرده‌اند.
بهترین زمان ورزش برای لاغری و چربی سوزی | تمرینات هوازی و کاردیو
هزینه عمل ژنیکوماستی
دستمزد جراحان در هزینه درمان ژنیکوماستی تاثیر گذار است اما به طور کل هزینه عمل ژنیکوماستی از 6 میلیون تا 40 میلیون تومان متغییر است. بهتر است پس از ویزیت توسط پزشک قیمت نهایی را بپرسید تا با توجه به آن بتوانید تصمیم بگیرید. متاسفانه بیمه‌ها هزینه عمل ژنیکوماستی را تحت پوشش قرار نمی‌دهند اما بهتر از قبل از جراحی از کارگزار بیمه درمورد آن سوال کنید.
عوارض جراحی ژنیکوماستی در مردان
جراحی ژنیکوماستی به هر روشی که باشد ممکن است عوارضی داشته باشد که لزوما در همه مردان اتفاق نمی‌افتد بلکه ممکن است در فردی با شدت بیشتر و در فرد دیگر با شدت کمتری اتفاق بیفتو یا هیچ گونه عارضه‌ای را به جا نگذارد که عبارتند از:
- آلرژی
- عفونت
- از بین رفتن بافت چربی پستان‌ها
- عدم تقارن پستان‌ها
- خطرات قلبی
- خطرات ریوی
- از بین رفتن حس لامسه سینه‌ها
- خونریزی
- لخته شدن خون
- نکروز چربی
پیشگیری از ژنیکوماستی
برای کاهش احتمال ابتلا به ژنیکوماستی اقداماتی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید مانند:
- از داروهای غیرقانونی یا تفریحی مانند استروئیدهای آنابولیک، آندروژن‌ها، آمفتامین‌ها، ماری جوآنا یا هروئین استفاده نکنید.
- الکل ننوشید.
- با پزشک خود لیست داروهای خود را مرور کنید. اگر هر کدام از داروها می‌تواند باعث ژنیکوماستی شود، از جایگزین‌های دیگری با مشورت پزشک استفاده کنید.
لاغری با زنجبیل | چربی سوزی شکم و پهلو با زنجبیل
عوارض ژنیکوماستی
ژنیکوماستی می‌تواند بر سلامت روان مردان تأثیر بگذارد. ممکن است به عنوان یک مرد به خاطر ژنیکوماستی احساس خجالت کنید، احساس اضطراب یا افسردگی داشته باشید و حتی در روابط زناشویی خود دچار مشکلات متعددی شوید. با پزشک در مورد احساساسات ناشی از ژنیکوماستی صحبت کنید. پزشک می‌تواند متخصص بهداشت روانی (روانشناس) را پیشنهاد کند که در مدیریت مشکلات روانی به شما کمک می‌کند. همچنین با خانواده و دوستان نزدیک خود صحبت کنید. آنها شما را بهتر می‌شناسند و می‌توانند پشتیبان احساسی مورد نیاز شما باشند. با گفتگو فرصتی برای ابراز احساسات با دیگران خواهید داشت که درک می‌کنند در چه شرایطی هستید. در صورت دلخواه در یافتن گروه‌هایی که می‌توانید با آنها در مورد ژنیکوماستی ارتباط برقرار کنید، از پزشک خود کمک بخواهید.
ژنیکوماستی و معافیت سربازی
ژنیکوماستی درجات مختلفی دارد اما اگر به گونه‌ای باشد که مانع از فعالیت شود طوری که فرد توانایی انجام فعالیت سنگین را نداشته باشد با نظر مثبت کمیسیون می‌تواند از سربازی معاف شود. کمیسیون هنگامی رای مثبت می‌دهد که اختلال در غدد درون ریز شدید بوده و نتایج حاصل از انجام آزمایشات گواهی بر این مدعا باشد.
