علائم مسمومیت غذایی چیست؟
مسمومیت غذایی اصطلاحی گسترده است که در واقع می‌تواند بسیاری از عفونت‌ها را پوشش دهد. علائم مسمومیت غذایی به نوع باکتری، ویروس یا انگلی که شما را آلوده کرده است و میزان سیستم ایمنی بدن شما بستگی خواهد داشت. با وجود طیف گسترده‌ای از مسمومیت غذایی از خفیف تا شدید باعث ایجاد یک یا چند مورد از موارد زیر می شود:
- اسهال
- حالت تهوع
- استفراغ
- نفخ
- تب
- دردهای عضلانی
- ضعف
- دل درد
اگر یک مورد از موارد نام برده شده را با درجه خفیف دارید، ممکن است فکر کنید که آنفولانزای معده (گاستروانتریت ویروسی) یا ویروس دارید که گاه بدون هیچ درمانی بهتر می‌شوید اما برخی از افراد چنان علائم بدی دارند که ممکن است لازم باشد به بیمارستان بروند. علائم مسمومیت غذایی مانند ایجاد درد در معده و روده، اسهال و استفراغ ممکن است از 1 ساعت پس از خوردن غذای آلوده و تا 10 روز یا بیشتر شروع شود که بستگی به علت ایجاد عفونت دارد. برخی از علائم مسمومیت غذایی که می‌تواند زندگی را تهدید کند و باید اقدامات درمانی را آغاز کنید عبارتند از:
- استفراغ مکرر
- علائم کمبود آب بدن مانند خشکی دهان، ادرار کم یا ادرار نکردن تا ساعات طولانی، سرگیجه یا گود افتادن چشم‌ها
- اسهال در نوزاد یا نوباوه (صفر تا سه سال)
- اسهالی که بیش از 2 روز طول بکشد (در کودک 1 روز) و یا شدید باشد
- درد شدید روده
- تب 38 درجه سانتی گراد یا بالاتر یا درجه حرارت مقعدی 37 درجه سانتی گراد در نوزاد کمتر از 3 ماه
- مدفوع سیاه یا خونین
- ضعف عضلانی
- احساس سوزن سوزن شدن در بازوها
- تاری در دید
- گیجی
- اسهال یا بیماری کلیوی در زنان باردار
- زردی (پوست زرد) که می‌تواند نشانه هپاتیت A باشد
12 راهکار برای درمان ترش کردن معده
دلایل مسمومیت غذایی
احتمالاً در مورد برخی از بیماری‌ها که می‌توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند، شنیده باشید که عبارتند از:
- کمپیلوباکتر (Campylobacter): یک بیماری باکتریایی روده
- اشرشیاکلی یا ای کولی (E. coli): نوعی باسیل (باکتری‌هایی با ظاهر میله‌ای یا رشته‌ای) گرم منفی از خانواده انتروباکتریاسه موجود در روده
- لیستریا (Listeria): نوعی باکتری مشابه آنفولانزا
- سالمونلا (Salmonella): نوعی باکتری باسیل گرم منفی موجود در در جوجه‌ها و تخم‌مرغ‌ها
- شیگلا (Shigella): نوعی باکتری ایجاد کننده اسهال خونی
بوتولیسم
بوتولیسم نوعی مسمومیت غذایی باکتریایی نادر اما شدید است. کلستریدیوم بوتولینوم باکتری است که باعث بوتولیسم می‌شود که روی غذایی که پخته نشده است یا غذایی که به خوبی حرارت داده نشده است (غذاهای کنسروی) یافت می‌شود. نوزادان می‌توانند باکتری کلستریدیوم بوتولینوم را از غذاهایی که مستعد باکتری هستند دریافت کنند، زیرا آن‌ها دفاع طبیعی بدن که کودکان بزرگتر و بزرگترها دارا هستند را ندارند. عسل رایج‌ترین غذایی است که می‌تواند نوزاد را به بوتولیسم آلوده کند از این رو هرگز به کودک زیر 1 سال عسل - چه طبیعی و چه صنعتی - ندهید. علائم بوتولیسم شامل موارد زیر است:
- اختلال گفتار یا تاری دید
- ضعف عضلانی
- بلع سخت
- دهان خشک
- فلج عضلات از سر به پایین
- استفراغ
در صورت مشاهده علائم بوتولیسم در خود یا یکی از عزیزان خود با اورژانس تماس بگیرید.
عوامل ایجاد خطر مسمومیت غذایی
هرکسی که غذای آلوده بخورد می‌تواند به خاطر مسمومیت غذایی بیمار شود اما اینکه چقدر بیمار می‌شوید بستگی به این موارد دارد:
- منشا عفونت چیست
- چه مقدار در معرض عفونت و مسمومیت غذایی هستید
- سن
- میزان سلامتی
گروه‌های خاصی از افراد شانس بیشتری برای بیماری جدی ناشی از مسمومیت غذایی دارند:
- بزرگسالان 65 سال به بالا: با افزایش سن سیستم ایمنی بدن به خوبی قادر به مقابله با عفونت نمی‌باشد.
- نوزادان و کودکان خردسال: نوزادان وکودکان که سن کمی دارند سیستم ایمنی کاملی ندارند.
- زنان باردار: تغییراتی در بدن هنگام بارداری باعث می‌شود که میکروب‌ها و باکتری‌ها بتوانند مادر را به شدت بیمار کنند که علاوه بر مادر برای جنین نیز خطرناک است.
- افراد مبتلا به بیماری های طولانی مدت: شرایطی مانند دیابت، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، اچ آی وی، ایدز یا درمان سرطان می تواند سیستم ایمنی بدن را ضعیف کند.
تشخیص مسمومیت غذایی
برای تشخیص مسمومیت غذایی پزشک سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کند از جمله:
- علائم
- مدت زمانی که علائم را داشته‌اید
- غذاهایی را که خورده‌اید
- آیا شما به سفر رفته اید یا خیر
- آیا شخص دیگری در خانه این علائم را دارد یا خیر
پزشک ممکن است تقاضای آزمایش ادرار داشته باشد تا ببینند آیا بدن شما دچار کم آبی شده است یا خیر. همچنین ممکن است تقاضای آزمایش خون و مدفوع کرده و ارگانیسم عامل بیماری را ردیابی کنند. اگر علت بیماری مشکوک باشد بخش بهداشت محلی در ارتباط خواهند بود تا ببینند آیا بیماری است که اخیرا شیوع یافته است یا علت آن از جایی دیگر است. همیشه یافتن علت دقیق عامل ایجاد کننده مسمومیت غذایی امکان پذیر نیست.
گاستروانتریت ویروسی (آنفولانزای معده) | Viral Gastroenteritis
ورم معده و روده ویروسی شده یا آنفلوانزای معده چندین علائم مشابه با مسمومیت غذایی دارد از جمله:
- درد و گرفتگی معده
- اسهال آبکی
- تهوع و استفراغ
دقیقاً مانند مسمومیت غذایی ممکن است تب داشته باشید. اما یک درجه کمتر (کمتر از 38 درجه سانتی گراد) خواهد بود. سر و عضلات نیز ممکن است صدمه ببینند. این علائم اغلب در طی 1 تا 3 روز از ابتلا به عفونت شروع می‌شود و معمولاً فقط یک یا 2 روز دوام می‌آورند اما می‌تواند تا 10 روز هم ادامه داشته باشند.
غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 1 ، گرید 2 و گرید 3
مسمومیت غذایی در بارداری
بعضی از مادران در دوران بارداری دچار مسمومیت غذایی می‌شوند که پس از تماس با پزشک خود، باید به پزشک عمومی مراجعه کرده و ضمن در جریان قرار دادن پزشک، مسمومیت غذایی را درمان کنند. بسته به نظر پزشک ممکن است با مصرف چند دارو و صرف غذای ساده و سبک مسمومیت غذایی برطرف شود اما گاهی نیاز است که سرم ترزیق شود تا کم آبی بدن مادر که ناشی از مسمومیت غذایی است برطرف شود. ممکن است نیاز باشد از جنین نوار nst گرفته شود تا از سلامتی او مطمئن شد. برای جایگزین کردن آب از دست رفته بدن بر اثر استفراغ یا اسهال باید مصرف آب را از مقادیر کم شروع کرده و به تدریج میزان آن را افزایش داد.
مسمومیت غذایی در کودکان
همچون بزرگسالان مسمومیت غذایی در کودکان نیز اتفاق می‌افتد. دلیل آن می‌تواند موارد زیر باشد:
- استفاده از میوه و سبزیجاتی که خوب شسته نشده‌اند یا اصلا شسته نشده‌اند
- استفاده از آب شهر یا کشوری دیگر (به علت تفاوت در سنگینی آب هر شهر یا کشوری با یکدیگر)
- مصرف غذاهایی که در دمای نادرست نگهداری شده‌اند
- داشتن سیستم ایمنی ضعیف‌تر نسبت به هم سن و سالان
از این رو مراجعه به پزشک و مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک مانند آنتی بیوتیک ضروری است. ممکن است نیاز باشد که کودک مایعات داخل وریدی (IV) را ترزیق کند. استراحت کافی، مصرف غذاهای آبکی و پرهیز از مصرف لبنیات راهکارهای دیگری برای درمان کودک دچار مسمومیت غذایی هستند.
لاغری با زنجبیل | چربی سوزی شکم و پهلو با زنجبیل
درمان مسمومیت غذایی | درمان خانگی مسمومیت غذایی
اولین اصل در درمان مسمومیت غذایی توجه به آب بدن است. بدن باید همیشه هیدراته باقی بماند. اگر مسمومیت غذایی حاد باشد حتما باید زیر نظر پزشک باشید و حتی ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد در غیر این صورت علاوه بر مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک رعایت و پیگیری موارد زیر به درمان مسمومیت غذایی کمک شایانی می‌‌نماید:
- آب بنوشید. مصرف آب را از جرعه‌های کم و کوتاه آغاز کرده و به تدریج آن را افزایش دهید. (آب خوراکی، نوشیدنی‌های ورزشی، آب نارگیل، آبمیوه تازه)
- از مواد غذایی سرشار از سدیم، پتاسیم و کلسیم استفاده کنید.
- از مصرف شیر، کره، چای، قهوه و نسکافه خودداری کنید.
- از سیزیجات آبپز شده، بلغور جو دو سر، کته با ماست و سیب زمینی آب پز شده استفاده کنید.
- چای زنجبیل بنوشید. می‌توانید از کمی عسل برای شیرین کردن آن استفاده کنید.
- 2 قاشق غذاخوری سرکه سیب را به آب ولرم اضافه کرده و بنوشید.
- کمی آبلیمو تازه به آب ولرم اضافه کرده و بنوشید.
- موز بخورید.
- یک حبه سیر را بجوید و سپس کمی آب ولرم بنوشید.
- یک قاشق مربا خوری عرق زنیان، یک قاشق مرباخوری عرق آویشن و یک لیوان آب را با یکدیگر ترکیب کرده و 20 دقیقه اجازه دهید تا دم بکشد و با نبات میل کنید.
به خاطر داشته باشید که همیشه قبل از درست کردن غذا، دست‌های خود را بشورید. آلودگی دست‌ها و میکروب‌های زیر ناخن بهترین منبع برای انتقال انواع آلودگی‌ها و بیماری‌ها به غذا هستند. یک مورد خفیف مسمومیت غذایی معمولاً خود به خود و فقط با استراحت و مایعات زیاد منتقل می‌شود. اما اگر شما یا یکی از عزیزانتان علائمی از بوتولیسم یا بیماری تهدید کننده زندگی دارید بلافاصله با شماره 115 (اورژانس) تماس بگیرید.
