دهانه رحم یا گردنه رحم که به آن سرویسیت نیز گفته می‌شود به شکل استوانه‌ای – مخروطی در قسمت پایین رحم است که به انتهای بالایی واژن وصل است. زخم دهانه رحم یکی از مشکلات شایع و رایج در میان بانوان است. هنگامی که خانمی متوجه وجود زخم دهانه رحم می‌شود باید به دنبال درمان برود. در سایت خوب میشی همراه ما بمانید تا اطلاعات کلی درمورد درمان زخم دهانه رحم، دارو و روش‌های درمان زخم دهانه رحم را با شما در میان بگذاریم.
زخم دهانه رحم چیست؟
به طور طبیعی داخل دهانه رحم از سلول‌ها پوشیده شده است. زخم دهانه رحم هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌های داخلی دهانه رحم در قسمت خارجی دهانه رحم رشد می‌کنند. این سلول‌ها نسبت به سایر سلول‌ها حساس‌تر و قرمزتر بوده که می‌تواند باعث خونریزی و ترشحات شود. گاهی اوقات به زخم دهانه رحم، فرسایش دهانه رحمی گفته که ناشی از التهاب سلول‌های دهانه رحم است که بیشتر در زنانی که در سنین باروری (25 تا 40 سالگی) هستند دیده می‌شود.
زخم دهانه رحم چگونه به وجود می‌آید؟
به طور کلی زخم و التهاب دهانه رحم ممکن است در اثر عواملی همچون:
- عفونت
- تحریکات فیزیکی یا شیمیایی: استفاده از تامپون‌ها، شیاف واژنی (شیاف مهبلی)، دستگاه‌های پیشگیری از بارداری مانند دیافراگم ضد بارداری
- آلرژی (حساسیت): حساسیت به اسپرم کش‌ها (به صورت ژل، لایه، قرص، شیاف و فوم)، کاندوم‌های لاتکسی، لباس زیر نایلونی
- بیماری: سوزاک، کلامیدیا، زگیل تناسلی، تریکومونیازیس (بیماری مقاربتی)، میاکوپلاسما و اوره پلاسما
- تغییرات هورمونی، استروژن کم و پروژسترون بالا
- تغییر در میزان باکتری‌های سالم یا ناسالم واژن
- سرطان یا درمان‌های مبارزه با سرطان
ایجاد شود که در هر حال نتیجه آسیب به سلول‌های پوشاننده دهانه رحم هستند. تعیین علت ورم و زخم دهانه رحم مهم است زیرا اگر زخم و عفونت گسترش یابد می‌تواند به رحم، لوله‌های رحم، داخل لگن و حفره شکم آسیب جدی وارد کرده و عامل تهدید سلامت به شمار رود و حتی روی باروری و یا جنین تاثیر بگذارد از آن‌جایی که زخم دهانه رحم شایع است با شناخت علائم زخم دهانه رحم در صورت پیگیری جدی و درمان زخم دهانه رحم با دارو و روش‌های مختلف درمانی جایی برای نگرانی نخواهد بود.
عوامل خطرناک ابتلا به زخم دهانه رحم
از مواردی که ریسک ابتلا به زخم دهانه رحم را بالا می‌برند می‌توان به:
- رابطه جنسی بدون استفاده از کاندوم
- داشتن چندین شریک جنسی
- سابقه ابتلا به زخم دهانه رحم
تحقیقات نشان می‌دهد که در 8 تا 25% زنانی که به زخم دهانه رحم مبتلا می‌شوند حتی با پیگیری درمان زخم دهانه رحم مجددا به آن مبتلا می‌شوند.
علائم زخم دهانه رحم
بسیاری از زنانی که به زخم دهانه رحم مبتلا می‌شوند هیچ گونه علائمی ندارند که پس از معاینه یا آزمایش وجود زخم آشکار می‌شود. علائم و نشانه‌های زخم دهانه رحم شامل موارد زیر می‌باشد:
- ترشحات واژن به رنگ خاکستری یا زرد کم رنگ
- خونریزی غیر طبیعی از واژن مانند خونریزی بعد از رابطه جنسی (لکه بینی) یا فاصله بین پاکی تا پریودی
- درد در هنگام رابطه جنسی
- احتباس ادرار، دردناک بودن ادرار، ادرارهای مکرر
- در موارد خاص: درد، بیقراری در ناحیه شکم و لگن یا تب
تشخیص زخم دهانه رحم
اگر پزشک به وجود زخم در دهانه رحم مشکوک شده باشد معاینات لگنی را انجام می‌دهد تا بتواند از نزدیک دهانه رحم را بررسی کند. ممکن است پزشک بخواهد برای جمع آوری مایعات و ترشحات دهانه رحم از سوآپ (وسیله‌ای شبیه به گوش پاک کن برای نمونه برداری یا کشت) استفاده کند تا میزان حساسیت، تورم و تعداد باکتری‌ها را بررسی کند. همچنین سوالاتی نظیر:
- تعداد شرکای جنسی (به عنوان مثال به دلیل داشتن سابقه چندین ازدواج)
- برقراری رابطه با کاندوم یا بدون کاندوم
- نوع پیشگیری از بارداری
را می‌پرسد. حتی اگر علائمی هم نداشته باشید پزشک با انجام معاینات و آزمایش‌ها:
- بارداری
- خطر ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
را بررسی خواهد کرد تا درمان زخم دهانه رحم را آغاز کند.
داروی درمان زخم دهانه رحم
پزشک با توجه به نوع و میزان زخم و التهاب درمان زخم دهانه رحم را آغاز خواهد کرد. داروی درمان زخم دهانه رحم شامل:
- آنتی بیوتیک‌ها
- داروهای ضد قارچ
- داروهای ضد ویروس
می‌باشد. همچنین ممکن است پزشک برای جلوگیری از ابتلا مجدد به زخم دهانه رحم از شما بخواهد همسرتان مورد معاینه و آزمایش قرار گیرد و تا زمانی که درمان شما و همسرتان تمام نشده است از برقراری رابطه جنسی خودداری کنید. درمان زخم دهانه رحم در صورت ابتلا به HIV مثبت (ایدز) بسیار مهم است چرا که زخم موجود در دهانه رحم باعث زیادتر شدن ویروس‌های بدن و در نتیجه تضعیف سیستم ایمنی می‌شود. ممکن است بعد از ناموفق بودن درمان زخم دهانه رحم با دارو، اقدام بعدی همراه با روش‌های درمان زخم دهانه رحم باشد.
روش‌های درمان زخم دهانه رحم
بعضی از زنان احتیاجی به دارو برای درمان زخم دهانه رحم ندارند و تنها با رعایت نکاتی خاص توسط پزشک درمان می‌شوند. اگر هم در دوران بارداری با زخم دهانه رحم رو به رو شده باشید انتظار می‌رود بین 3 تا 6 ماه پس از زایمان از بین برود. ممکن است قرص‌های جلوگیری از بارداری باهث به وجود آمدن زخم شده باشد، پیشنهاد می‌شود به روش‌های دیگری از بارداری پیشگیری کنید تا احتمال از بین رفتن زخم دهانه رحم بررسی شود. اما اگر علائم دنباله دار و آزار دهنده باشد پزشک با روش‌های درمان زخم دهانه رحم روند درمان را ادامه می‌دهد. در ادامه چندین روش درمانی را معرفی خواهیم کرد:
1. دیاترمی دهانه رحم (Diathermy)
دیاترمی برای درمان زخم دهانه رحم همراه با ایجاد حرارت است که به سلول‌های ایجاد کننده زخم جریان الکتریکی – گرمایی وارد می‌شود تا از ریشه سلول‌های ایجاد کننده زخم سوخته و ریشه کن شود. قبل از شروع درمان به روش دیاترمی از داروی بی حس کننده در ناحیه موضعی استفاده می‌شود.
2. کرایوتراپی دهانه رحم (Cryosurgery)
کرایوتراپی یا کرایوسرجری که یه آن سرما درمانی هم گفته می‌شود نوعی سوزاندن سلول‌های غیر طبیعی مضر و آسیب دیده توسط گاز نیتروژن مایع که سرد است با دستگاه روی زخم پاشیده می‌شود. به دلیل دمای پایین ماده، تخریب سلولی اتفاق می‌افتد و زخم را درمان می‌کند. پس از کرایوتراپی یا سرما درمانی ترشحات واژینال و خونابه‌ای بین 24 ساعت تا 2 هفته طبیعی است. معمولا توصیه می‌شود 3 تا 6 ماه بعد فرد برای اطمینان از درمان زخم دهانه رحم برای تست پاپ اسمیر مراجعه کند.
3. فریز زخم دهانه رحم
هنگامی که نتایج غیر طبیعی پاپ اسمیر تایید شود روش فریز زخم دهانه رحم پیشنهاد می‌شود. نام دیگر فریز، انجماد دهانه رحم است. فریز کردن زخم دهانه رحم همان روش کرایوتراپی است که سلول‌های ناسالم به کمک گاز فریز شده نیترون مایع تخریب شده تا سلول‌های جدید و سالم جایگزین شوندتا بافت دهانه رحم ترمیم شود. در روش فریز احتیاجی به بیهوش کردن بیمار نخواهد بود و توصیه می‌شود یک نفر به عنوان همراه داشته باشید. در دوران بارداری و قاعدگی (پریودی) انجام فریز ممنوع است.
4. سوزاندن با نیترات نقره
نیترات نقره نوعی ماده شمیایی است که توسط قلمی مخصوص به داخل رهانه رحم زده می‌شود تا خونریزی رخ دهد که به منظور از بین بردن سلول‌های غیر عادی جهت درمان زخم دهانه رحم استفاده می‌شود.
5. درمان زخم دهانه رحم با لیزر
درمان زخم دهانه رحم با لیزر به روش کوتر نوعی سوزاندن بافت‌های غیر طبیعی است که زخم دهانه رحم را درمان می‌کند. روش لیزر – کوپر یرای کسانی که در اقدام به بارداری هستند یا تاکنون زایمان نکرده‌اند، پیشنهاد نمی‌شود. در صورت تمایل به بارداری تا 6 ماه پس از انجام لیزر – کوتر از اقدام به بارداری پرهیز کنید. همچنین کولپوسکوپی روشی برای تشخیص سرطان دهانه رحم است که باید قبل از اقدام به لیزر – کوپر انجام شود چرا که لیزر می‌تواند عاملی تحریک کننده برای بروز سرطان نهفته باشد. سرطان نهفته با کولپوسکوپی تشخیص داده می‌شود و در صورت مثبت یا مشکوک بودن از انجام لیزر خودداری کنید.
پس از انجام هر یک از روش‌های درمان زخم دهانه رحم طبیعی است تا مدتی کوتاه کمی احساس درد، گرفتگی، خونریزی یا ترشح داشته باشید. در صورت شدید بودن علائم با پزشک خود در ارتباط باشید. ممکن است نیاز باشد همزمان زیر نظر پزشک زنان و پزشک پوست، مو و زیبایی برای درمان زخم دهانه رحم باشید.
پیشگیری از زخم دهانه رحم
هرچند که وقوع زخم دهانه رحم قابل پیشگویی نیست اما با انجام یا عدم انجام موارد زیر تا حدودی می‌توان از زخم دهانه رحم پیشگیری کرد:
- نداشتن شرکای جنسی متعدد
- عدم برقراری رابطه با شریکی که در دستگاه تناسلی خود دچار زخم یا ترشحات غیر طبیعی است
- عدم استفاده از تامپون، پد یا نوار بهداشتی معطر
- احتیاط در نحوه استفاده از تامپون و کاپ قاعدگی
- کم کردن استفاده از محلول شستشوی بانوان
- پرهیز از دوش واژینال غیر ضروری
- استفاده از کاندوم مناسب
- درمان دیابت و کنترل قند خون
مطالب پیشنهادی:
آیا من باردار هستم؟ | علائم بارداری بعد از چند روز ظاهر می‌شود؟
