PSA پروتئینی است که فقط توسط غده پروستات ساخته می شود و مقداری از آن به خون نشت می کند، اما میزان آن به سن و سلامت پروستات بستگی دارد. آزمایش PSA، یک آزمایش خون برای کمک به تشخیص سرطان پروستات است. اما کامل نیست و همه سرطان های پروستات را پیدا نمی کند. در واقع، این آزمایش می تواند سطح آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) را در خون اندازه گیری کند. اگرچه این آزمایشات ممکن است به غربالگری افراد از نظر سرطان پروستات کمک کند، اما محدودیت هایی نیز دارند.
سرطانی که در پروستات شروع می شود به عنوان سرطان پروستات شناخته می شود. پروستات بخشی از دستگاه تناسلی مردان است. این غده کوچکی است که درست در زیر مثانه و جلوی راست روده قرار دارد. به تولید مایع تولید مثل کمک می کند. به طور کلی، همه مردان در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند و این خطر با افزایش سن افزایش می یابد. اگرچه هیچ آزمایش استانداردی وجود ندارد که پزشکان برای غربالگری افراد از نظر سرطان پروستات استفاده کنند اما با این حال، یک آزمایش غربالگری سرطان پروستات، آزمایش خون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) است که نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون را بررسی می کند.
برای اینکه بدانید نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون چیست و این سرطان چگونه تشخیص داده می شود و چه علائمی دارد، حتما در ادامه این بخش با خوب میشی همراه بمانید.
پیشنهاد مطالعه: علائم و درمان تستوسترون پایین در مردان
آزمایش خون اختصاصی پروستات چیست؟
آزمایش PSA، نوعی آزمایش خون است که میزان PSA را در خون فرد اندازه گیری می کند. PSA پروتئینی است که توسط سلول های پروستات ساخته می شود. بالا بودن سطح PSA در خون می تواند نشان دهنده احتمال بالاتر ابتلا به سرطان پروستات باشد. با این حال، بسیاری از عوامل به غیر از سرطان پروستات نیز می توانند بر سطح PSA تأثیر بگذارند.
در طول آزمایش PSA، متخصصان مراقبت های بهداشتی نمونه خون می گیرند و سپس نمونه را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستند. از آنجایی که عوامل مختلفی می توانند بر سطح PSA منبع معتبر تأثیر بگذارند، پزشک نتایج را تفسیر می کند. سپس می توانند تصمیم بگیرند که آیا ممکن است فرد برای تشخیص سرطان پروستات یا سایر مشکلات زمینه ای به آزمایشات بیشتری نیاز دارد یا خیر.
خوشبختانه تحقیقات برای یافتن راه هایی برای دقیق تر کردن آزمایش PSA در زمان تشخیص زودهنگام سرطان پروستات ادامه دارد.
نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون
مهمترین نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون، بالا بودن سطح PSA در این آزمایش است. اگر فردی دارای PSA بالا باشد ، اولین کاری که باید انجام دهد، تکرار آزمایش PSA در همان آزمایشگاه است. زیرا چیزی که ممکن است به نظر افزایش PSA باشد، ممکن است فقط یک نوسان طبیعی بین آزمایشگاه هایی باشد که از تجهیزات مختلف استفاده می کنند.
اگر درصد Free PSA، بالاتر از محدوده معمولی باشد، یعنی PSA افزایش یافته به احتمال زیاد ناشی از BPH، بزرگ شدن خوش خیم پروستات است اما اگر کمتر از محدوده طبیعی باشد، این به طور خودکار به این معنی نیست که سرطان وجود دارد، اما احتمال وجود سرطان را افزایش می دهد.
همچنین مهم است که سایر علل افزایش PSA را نیز بررسی شود. ابتلا به پروستاتیت می تواند باعث بالا رفتن میزان PSA در آزمایش خون شود. عفونت ادراری نیز همین تاثیر را خواهد داشت. فعالیت جنسی نیز پروستات را تحریک می کند، که پس از آن می تواند PSA بیشتری را در خون آزاد کند. به طور کلی، انجام آزمایش خون در شرایطی که پروستات تحریک شده است می تواند نتایج کاذبی را به همراه داشته باشید. به همین دلیل لازم است تمام این موارد را قبل از انجام آزمایش تحت کنترل داشته باشید و در شرایط طبیعی این آزمایش را انجام دهید.
به طور کلی، سطح PSA همچنین می تواند تحت تأثیر موارد زیر قرار گیرد:
- اقدامات پزشکی خاص
- داروهای خاص
- بزرگ شدن پروستات
- عفونت پروستات
از آنجایی که عوامل زیادی می توانند بر سطح PSA تأثیر بگذارند، پزشک بهترین فردی برای تفسیر نتایج آزمایش PSA شما است. اگر آزمایش PSA غیرطبیعی باشد، پزشک ممکن است بیوپسی را برای تشخیص سرطان پروستات توصیه کند.
علاوه بر این، افزایش سطح PSA در خون ممکن است نشانه ای از سرطان پروستات باشد، اما همچنین می تواند نشانه بیماری دیگری باشد که سرطان نیست، مانند:
- پروستات بزرگ شده
- پروستاتیت
- عفونت مجاری ادراری
پیشنهاد مطالعه: اورولوژی چیست + همه چیز درباره متخصص اورولوژی
اگر سطح PSA در آزمایش خون افزایش یابد چه اتفاقی می افتد؟
اگر نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون وجود داشته باشد و سطح PSA یک فرد بالا باشد، ممکن است به این معنی باشد که او سرطان پروستات دارد، اما با این حال، ممکن است بسیاری از افراد با سطح PSA بالا سرطان نداشته باشند. پزشکان ممکن است به فردی با سطح PSA بالا توصیه کنند که آزمایشات بیشتری انجام دهد. این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- انجام تست PSA دیگر در همان آزمایشگاه
- انجام معاینه دیجیتال رکتوم (DRE) که علائم فیزیکی سرطان پروستات را بررسی می کند
- بیوپسی بافت (تنها آزمایشی است که می تواند تشخیص دهد که آیا فرد مبتلا به سرطان پروستات است یا خیر)
مزایا و معایب تست PSA
مزایا:
- ممکن است به شما اطمینان دهد که نتیجه آزمایش طبیعی است
- می تواند علائم اولیه سرطان را پیدا کند، به این معنی که می توانید زودتر درمان شوید
- آزمایش PSA ممکن است خطر مرگ را در صورت ابتلا به سرطان کاهش دهد
معایب:
- می تواند سرطان را تشخیص ندهد و اطمینان کاذب را ارائه دهد
- در صورت عدم وجود سرطان ممکن است به نگرانی های غیرضروری و آزمایش های پزشکی منجر شود
- نمی تواند تفاوت بین سرطان های با رشد کند و سریع رشد را تشخیص دهد
- ممکن است با پیدا کردن سرطانی با رشد آهسته که ممکن است هرگز مشکلی ایجاد نکند، شما را نگران کند
پیشنهاد مطالعه: درمان زودانزالی در مردان | دلایل بروز زودانزالی در مردان چیست؟
اقدامات ضروری که باید قبل از انجام آزمایش خون PSA انجام دهید
- عدم انزال در 48 ساعت گذشته
- عدم انجام ورزش شدید در 48 ساعت گذشته
- عدم داشتن عفونت ادراری
- عدم انجام بیوپسی پروستات در 6 هفته گذشته
درک PSA از نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون
بیش از 20 سال است که یک آزمایش خون برای نظارت بر سطوح بالای پروتئینی به نام آنتی ژن اختصاصی پروستات یا PSA که اغلب با سرطان پروستات مرتبط است، در مردان وجود دارد. اما متأسفانه، این آزمایش کامل نیست. زیرا بسیاری از شرایط معمولی می‌توانند باعث افزایش سطح این پروتئین شوند که منجر به انجام آزمایش ها و روش های غیر ضروری می شود که ممکن است خطراتی را به همراه داشته باشند.
بنابراین، عدم قطعیت در مورد ارزش آزمایش PSA باعث شد که پزشکان فقط به افرادی که در معرض خطر بالای سرطان پروستات هستند، این آزمایش توصیه شود.
البته لازم به ذکر است که PSA بالا به خودی خود، دلیلی برای آزمایش تهاجمی برای برداشتن بافت از پروستات نیست. در عوض، این آزمایش تکرار می شود و با سایر آزمایش های غیرتهاجمی از جمله اسکن MRI تکمیل می شود. پزشکان متخصص توصیه می کنند که اگر بالای 50 سال سن دارید، غربالگری PSA را به همراه معاینه پروستات رکتوم را انجام دهید.
پیشنهاد مطالعه: 12 راهکار ساده برای درمان سرد مزاجی در مردان
سرطان پروستات چگونه تشخیص داده می شود؟
در صورتی که هیچگونه علائمی وجود ندارد، معمولاً از دو آزمایش اولیه برای بررسی سرطان پروستات، استفاده می شود. یکی از این روش ها، معاینه دیجیتال رکتوم است که در آن پزشک پروستات را از طریق راست روده احساس می کند تا نواحی سخت یا توده ای را که به نام ندول شناخته می شوند، پیدا کند.
دیگری آزمایش خونی است که برای تشخیص ماده ای به نام «آنتی ژن اختصاصی پروستات» (PSA) ساخته شده توسط پروستات استفاده می شود. هنگامی که این تست ها با هم استفاده می شوند، می توانند ناهنجاری هایی را که ممکن است نشان دهنده سرطان پروستات باشند، تشخیص دهند.
البته لازم به ذکر است که هیچ یک از این آزمایشات اولیه برای تشخیص سرطان پروستات کامل نیست. بسیاری از مردان با افزایش خفیف PSA سرطان پروستات ندارند و مردان مبتلا به سرطان پروستات ممکن است سطوح طبیعی PSA را داشته باشند. همچنین، آزمایش دیجیتال رکتوم همه سرطان های پروستات را تشخیص نمی دهد، زیرا تنها می تواند قسمت پشتی غده پروستات را ارزیابی کند.
سایر آزمایشات برای بررسی سرطان پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سیستوسکوپی: به این محدوده مثانه نیز می گویند. پزشک از یک ابزار بلند و نازک به نام سیستوسکوپ استفاده می کند تا به مجرای ادرار و مثانه که اندام بالای پروستات است که ادرار را نگه می دارد نگاه کند. این دستگاه دارای یک لنز کوچک با نور در یک طرف و یک چشمی در طرف دیگر است.
- تست های تصویربرداری: این روشها، تصاویری از داخل بدن می سازند. تست های تصویربرداری مورد استفاده برای تشخیص سرطان پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): تصویربرداری رزونانس مغناطیسی می تواند به پزشک نگاه دقیق تری به هر گونه تومور غیر طبیعی در پروستات بدهد. یک آزمایش جدیدتر به نام MRI چند پارامتری، تصاویری با وضوح بالاتر تولید می کند.
- سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS): این آزمایش بر امواج صوتی تکیه دارد تا تصویر سیاه و سفیدی از پروستات ایجاد کند. پزشک یک کاوشگر نازک را در قسمت پایین بدن وارد می کند تا پژواک صدا را دریافت کند.
- اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET): این زمانی است که پزشک ماده کمی رادیواکتیو به نام ردیاب را به جریان خون تزریق می کند. این ردیاب روی یک دوربین ویژه برای کمک به شناسایی سلول های سرطانی است.
- اسکن PSMA PET: این تکنیک تصویربرداری از یک ردیاب رادیواکتیو استفاده می کند، اما می تواند گسترش سلول های سرطانی پروستات را تشخیص دهد.
- اسکن استخوان: این روش می تواند نشان دهد که آیا سرطان پروستات به استخوان ها نیز گسترش یافته است یا خیر.
- توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن: در این روش از اشعه ایکس برای گرفتن عکس استفاده می شود. اگر سرطان پروستات به غدد لنفاوی یا سایر اندام ها و ساختارهای بدن گسترش یافته باشد، ممکن است پزشک شما سی تی اسکن را تجویز کند.
در نهایت، تشخیص قطعی سرطان پروستات تنها با بررسی سلول های پروستات در زیر میکروسکوپ قابل تایید است. این کار با انجام بیوپسی در مطب اورولوژیست انجام می شود. نمونه کوچکی از بافت پروستات برای آزمایش و ارزیابی زیر میکروسکوپ گرفته می شود. پزشک احتمالاً در مورد سابقه پزشکی با شما صحبت خواهد کرد. پاسخ به سوالاتی در مورد سابقه سرطان پروستات در خانواده می تواند به پزشک در تشخیص دقیق کمک کند. همچنین ممکن است پزشک در مورد هر گونه تغییر در الگوی ادرار نیز سوال کند.
پیشنهاد مطالعه: زگیل تناسلی در مردان چیست؟ + روش های درمان قطعی زگیل تناسلی مردان
علائم سرطان پروستات که باید مراقب آنها باشم چیست؟
سرطان پروستات در مراحل اولیه خود ممکن است هیچ علامتی نشان ندهد. علائم سرطان پروستات اولیه می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکل در دفع ادرار
- مشکل در شروع ادرار
- جریان آهسته و قطع شده ادرار
- دفع مکرر ادرار، از جمله در شب
- مشکل در تخلیه کامل مثانه
- بی اختیاری
- درد یا سوزش در هنگام ادرار
علائم مرتبط با سرطان پیشرفته پروستات عبارتند از:
- خون در ادرار
- درد در هنگام ادرار
- درد کمر یا لگن
- انزال دردناک
این علائم همچنین در مردانی که ممکن است به هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)، بزرگ شدن شایع و غیر سرطانی غده پروستات مبتلا باشند، دیده می شود. بنابراین اگر این علائم را تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
اگر شما نیز تجربه یا تخصصی در رابطه با نشانه های سرطان پروستات در آزمایش خون دارید، حتما در قسمت کامنت بنویسید.
