هدف از مراقبت های دوران بارداری این است که اطمینان حاصل شود که هم مادر و هم جنین سالم بمانند تا دوران بارداری به پایان برسد. اما این مراقبت های دوران بارداری به شکلی انجام می شود؟
پزشکان و متخصصان زنان و بارداری، علاوه بر تجویز داروهای ضروری برای دوران بارداری و ارائه توصیه هایی برای مراقبت بهتر از مادر جنین، از سونوگرافی بارداری نیز استفاده می کنند. در واقع سونوگرافی های دوران بارداری به پزشکان و ماماها کمک می کند تا رشد جنین، سلامت مادر و هر مشکل احتمالی را که ممکن است پیش بیاید را به خوبی پیگیری کرده و در صورت لزوم، اقدامات ضروری و لازم برای ایجاد شرایط بهتر را برنامه ریزی کنند.
بنابراین اگر برای شما نیز این سوالات ایجاد شده که مهمترین زمان سونوگرافی های دوران بارداری چه زمانی است و در طول بارداری چند بار باید سونوگرافی انجام داد، حتما در ادامه این بخش با خوب میشی همراه بمانید.
چرا سونوگرافی بارداری انجام می شود؟
به طور کلی، پزشک متخصص زنان و بارداری و ماماها، ممکن است از سونوگرافی جنین به دلایل زیر استفاده کنند:
- نظارت بر رشد و تکامل جنین
- تشخیص ناهنجاری های مادرزادی
- نمونه برداری از پرزهای کوریونی هدایت کننده (CVS) یا آمنیوسنتز
- کمک به پیش بینی موعد مقرر زایمان
- تعیین اینکه آیا چند قلو حمل می کنید یا خیر
- نشان دادن موقعیت جفت
- تخمین اندازه جنین
- اندازه گیری مایع آمنیوتیک
- آشکار کردن اندام تناسلی جنین یا تعیین جنسیت جنین
پیشنهاد مطالعه: حاملگی خارج از رحم چیست ؟ | نشانه ها و درمان حاملگی خارج از رحم
در طول بارداری، چند بار باید سونوگرافی انجام داد
حاملگی های عادی و بدون عارضه به تعداد کمتری سونوگرافی نیاز دارند اما برای حاملگی های پرخطر، معمولا تعداد بیشتری سونوگرافی درخواست می شود. به همین دلیل است که تعداد سونوگرافی هایی که مادران باردار در طول دوران بارداری دریافت می کنند، با یکدیگر متفاوت است.
به طور کلی، عوامل مختلفی بر تعداد سونوگرافی هایی که ممکن است در طول بارداری نیاز داشته باشید، تأثیر می گذارد که معمولا شامل اولویت شما، پروتکل استاندارد پزشک شما، دسترسی به دستگاه سونوگرافی، سابقه پزشکی و عوارض بارداری است.
مهمترین زمان سونوگرافی های دوران بارداری
مادران باردار باید در هر دوره از بارداری خود، سونوگرافی های مشخصی انجام دهند. در ادامه به مهمترین زمان سونوگرافی های دوران بارداری از جمله در 3 ماهه اول، 3 ماهه دوم و 3 ماهه سوم بارداری اشاره کردیم:
مهمترین زمان سونوگرافی سه ماهه اول بارداری
شاید نیازی نباشد که همه افراد در دوران بارداری خود، سونوگرافی سه ماهه اول دریافت کنند. اما با این حال، برخی از پزشکان ممکن است برای اطمینن از تشکیل قلب جنین، تعیین سن دقیق بارداری و یا بررسی عوارض مشکوک بارداری از سونوگرافی استفاده کنند.
در اوایل بارداری، سونوگرافی معمولا به صورت ترانس واژینال انجام می شود که واضح ترین تصویر را از رحم و جنین در این مرحله اولیه ارائه می دهد.
بر این اساس، ممکن است در طول سه ماه اول بارداری، چند سونوگرافی داشته باشید. از جمله:
- سونوگرافی اوایل بارداری (هفته 6 تا 8) : این اولین سونوگرافی است که باید بعد از اینکه متوجه بارداری خود شدید، انجام دهید که به عنوان سونوگرافی برای مشخص شدن تشکیل قلب جنین شناخته می شود و معمولا در اوایل شش تا هشت هفته بارداری انجام شود. اگرچه ساختارهای قلب در هفته ششم بارداری هنوز به طور کامل تشکیل نشده است، اما می‌توان تکانه‌های الکتریکی قلب که در حال رشد است را مشاهده کرد. همانطور که قبلا اشاره شد، این سونوگرافی اولیه برای مشاهده قلب جنین، تعیین سن حاملگی، بررسی تعداد جنین ها و تعداد ساک حاملگی انجام می شود.
- سونوگرافی شفافیت نوکال یا سونوگرافی NT (هفته 10 تا 13) : سونوگرافی NT در حدود هفته های 10 تا 13 بارداری انجام می شود. در این سونوگرافی فضای پشت گردن جنین اندازه گیری می شود. هرگونه اندازه غیر طبیعی می تواند نشان دهنده سندرم داون و سایر ناتوانی های مادرزادی قلب، شکم و اسکلت باشد. علاوه بر سونوگرافی شکم، غربالگری NT شامل انجام آزمایش خون برای اندازه گیری هورمون ها و پروتئین ها نیز است.
پیشنهاد مطالعه: برای داشتن فرزند باهوش و زیبا چه غذاهایی بخوریم
مهمترین زمان سونوگرافی سه ماهه دوم بارداری
سه ماهه دوم بارداری، رایج ترین زمان برای انجام سونوگرافی معمول قبل از تولد است. مهم ترین زمان انجام سونوگرافی در سه ماهه دوم بارداری را ادامه توضیح داده ایم:
- اسکن اناتومی یا سونوگرافی آنومالی (هفته ۱۸ تا ۲۲) : این سونوگرافی دقیق بارداری است و معمولا بین هفته های 18 تا 22 در سه ماهه دوم بارداری انجام می شود. در طول اسکن آناتومی، که سونوگرافی سطح II نیز نامیده می شود، پزشک متخصص، ضربان قلب جنین را بررسی می کند و هرگونه ناهنجاری در مغز، قلب، کلیه ها و کبد را بررسی می کند. همچنین انگشتان دست و پاهای جنین شمرده می شود، جفت مورد بررسی قرار می گیرد و سطح مایع آمنیوتیک نیز اندازه گیری می شود. در این سونوگرافی معمولا جنسیت جنین نیز قابل تشخیص است.
بهترین زمان سونوگرافی سه ماهه سوم بارداری
اگر بارداری بی خطر و عادی را تا به این مرحله گذرانده باشید، احتمالا نیازی به سونوگرافی 3 ماهه سوم بارداری نخواهید داشت. اما اگر بارداری شما پرخطر در نظر گرفته شود یا اگر در سه ماهه اول یا دوم غربالگری انجام ندادید، ممکن است سونوگرافی در سه ماهه سوم بارداری توصیه شود.
همچنین اگر در طول بارداری با مشکلاتی مانند فشار خون بالا، خونریزی، سطوح پایین مایع آمنیوتیک، انقباضات زودرس مواجه شوید یا بالای 35 سال سن داشته باشید، ممکن است پزشک سونوگرافی مورد نیاز را در مطب را در برخی از ویزیت های بارداری در سه ماهه سوم برای اطمینان خاطر انجام دهد.
علاوه بر این، اگر در اسکن قبلی مشخص شد جفت شما نزدیک دهانه رحم است یا آن را پوشانده است (به نام جفت سرراهی)، برای نظارت بر موقعیت آن به سونوگرافی های اضافی نیاز خواهید داشت.
پیشنهاد مطالعه: علت و درمان درد واژن در بارداری
سونوگرافی دوران بارداری برای شرایط خاص
گاهی اوقات ممکن است پزشک تشخیص دهد که به سونوگرافی های دیگری به غیر از مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم، نیاز دارید. به عنوان مثال، ممکن است در طول بارداری، شرایط خاصی را تجربه کنید که نیازمند توجه و مراقبت بیشتری است که در این مواقع، پزشک سونوگرافی های بیشتری را تجویز خواهد کرد. از جمله:
سونوگرافی داپلر (Doppler ultrasound)
سونوگرافی داپلر یک آزمایش تصویربرداری ویژه است که حرکت خون را در عروق نشان می دهد. سونوگرافی داپلر در بارداری، می تواند به تعیین اینکه آیا خون جنین به درستی در گردش است یا خیر، کمک می کند. همچنین نشان می دهد که آیا اکسیژن و مواد مغذی کافی به جفت و از جفت به جنین می رسد یا خیر. انجام سونوگرافی داپلر در حاملگی های پرخطر ممکن است خطر مرگ پری ناتال و مداخلات مامایی را کاهش دهد.
به طور کلی، در مواقعی که خانم باردار دارای شرایط زیر باشد، ممکن است سونوگرافی داپلر تجویز شود:
- دیابت دارید
- فشار خون بالا دارید
- مشکلات قلبی یا کلیوی دارید
- جفت به درستی رشد نمی کند
- مشکوک به مشکلات رشد جنین هستید
سونوگرافی های تشخیصی
گاهی اوقات ممکن است پزشک متخصص زنان و بارداری، آزمایش و سونوگرافی های بارداری دیگری را برای تشخیص های دقیقتر بهتر توصیه کند که ممکن است شامل نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) یا آمنیوسنتز باشد که نوزاد را از نظر اختلالات مادرزادی غربالگری می کند. همچنین ممکن است شامل اکوکاردیوگرافی جنین باشد که ضربان قلب نوزاد را نشان می دهد و ناهنجاری ها را تشخیص می دهد و برای این منظور نیز از فناوری اولتراسوند استفاده می شود.
در چه شرایطی به انجام سونوگرافی های بیشتر در بارداری نیاز است؟
دلایل مختلفی وجود دارد که ممکن است پزشک متخصص زنان و بارداری، سونوگرافی های اضافی را در طول بارداری تجویز کند. برخی از این دلایل عبارتند از:
- مشکلات مربوط به تخمدان ها، رحم، دهانه رحم یا سایر اندام های لگنی
- اندازه جنین نسبت به سن بارداری کوچک است یا پزشک به IUGR (محدودیت رشد داخل رحمی) مشکوک است
- وجود مشکلات جفت مانند جفت سرراهی یا جدا شدن جفت
- بارداری دوقلو، سه قلو یا بیشتر
- بریچ شدن جنین
- وجود بیش از حد مایع آمنیوتیک (پلی هیدرآمنیوس)
- کم بودن مایع آمنیوتیک (الیگوهیدرآمنیوس).
- وجود شرایطی مانند دیابت بارداری یا پره اکلامپسی
- وجود یک اختلال مادرزادی در جنین
به طور کلی، نتایج طبیعی در سونوگرافی بارداری می تواند متفاوت باشد. به طور کلی، یک نتیجه طبیعی به این معنی است که جنین شما سالم به نظر می رسد و پزشک هیچ مشکلی پیدا نکرده است.
چند سونوگرافی در دوران بارداری بی خطر است؟
هنگامی که سونوگرافی برای اهداف پزشکی استفاده می شود برای مادر و جنین بی خطر در نظر گرفته می شود. البته لازم است که این سونوگرافی ها در مراکز تخصصی و توسط پزشکان متخصص و با تجربه در این زمینه انجام شود.
پیشنهاد مطالعه: بیست غذای افزایش شیر مادر و مقوی
کلام آخر
یکی از اهداف انجام سونوگرافی در بارداری، ارائه یک آزمایش ایمن و در دسترس است که می تواند اطلاعات بیشتری در مورد بارداری و جنین متولد نشده در اختیار شما قرار دهد. در حالی که این اسکن ها می توانند به شما اطمینان دهند که جنین شما به طور طبیعی رشد می کند، همچنین ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل یا ناهنجاری در جنین باشد. به همین دلیل است که توصیه می شود حتما تمام سونوگرافی های ضروری در طول بارداری را در زمان تعیین شده انجام دهید تا خیالتان از بابت سلامت جنین راحت باشد و یا در صورت بروز مشکل، خیلی سریع و به موقع بتوانید اقدامات ضروری برای برطرف کردن ان مشکل را انجام دهید.
