طبق آمار رسمی از هر 20 مرد و زن بالای 12 سال در آمریکا، یک نفر، به یکی از اختلالات تروئید مبتلا است. مشکلات تیروئید، غالباً در اثر اختلالات خود ایمنی ایجاد می‌شود که در واقع، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به سلول‌های خود حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد.
عملکرد تیروئید در بدن چگونه است؟
تیروئید، یک غده قدرتمند به شکل پروانه است که در قسمت جلوی گردن قراردارد. غده تیروئید، از ید برای تولید هورمون‌های حیاتی استفاده می‌کند که، نقش مهمی در تنظیم بسیاری از فرآیندهای متابولیکی بدن دارد. غده تیروئید، باعث ایجاد هورمون‌هایی می‌شود که بر تنفس، ضربان قلب، هضم غذا و تنظیم دمای بدن انسان تاثیر می‌گذارد. سرعت عمکرد این سیستم‌ها با سطح هورمون تیروئید تنظیم می‌شود و کاهش یا افزایش آن، سبب اختلال در بدن می‌شود. انواع مختلف اختلالات تیروئید به ساختار و عملکرد این غده تاثیر می‌گذارد. تشخیص اختلالات تیروئید از هم بسیار دشوار است، زیرا علائم آن‌ها مثل درد عضلانی و مفاصل بسیار به هم نزدیک هستنند.
حتما بخوانید: روماتیسم مفصلی چیست؟ (تشخیص، پیشگیری و درمان)
بیماریهای اختلاال تیروئید
- تیروئید پر کار
- تیروئید کم کار
- سرطان تیروئید
- گواتر
- ندولهای تیروئید
تیروئید پر کار
پر کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که غده‌ی تیروئید، بیش‌از حد تترا‌یدوتیرونین (T4) یا تری‌یدوتیرونین و(T3) یا هردوی این هورمون‌ها را ترشح کند. تشخیص به‌موقع و درمان مناسب، میتواند علائم تیروئید پر کار را از بین ببرد و از عوارض جانبی آن جلوگیری کند. تیروئید پر کار، یک بیماری مزمن است و درمان آن نیز طولانی و معمولا مادام العمر است.
علائم تیروئید پر کار
- بی‌قراری و اضطراب
- تپش قلب
- روده تحریک‌پذیر
- افزایش تعریق بدن
- لرزش دست
- اختلال در خواب
- غلظت خون
- شکنندگی مو و ناخن
- حساسیت پوستی
- احساس ضعف عضلانی
- افسردگی
- خستگی
- عدم تحمل گرما
- کاهش وزن غیرعادی
- تغییر در چرخه قاعدگی
- مشکلات بینایی
تشخیص تیروئید پر کار
آزمایش خون میزان هورمون تیروئید را نشان می‌دهد. تیروکسین بالا و کلسترول پایین نشان دهنده تیروئید بیش فعال است. روش‌های دیگری مثل ید رایواکتیو هم برای تشخیص تیروئید وجود دارد که توسط پزشک انجام می‌شود.
حتما بخوانید: هر آنچه که باید از ویتامین دی بدانید!
بیماریهای ناشی از تیروئید پر کار
- بیماری گریوز
- ندولهای تیروئید که به گره های "داغ" معروف هستند.
بیماری گریوز Graves
بیماری گریوز، یک اختلال خود ایمنی است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می‌کند و باعث تولید بیش از حد هورمون تیروئید می‌شود. بیماری گریوز ممکن است در هر سنی در آقایان و خانم‌ها بروز دهد. طبق آمار ایالات متحده آمریکا، بیماری گریوز در بین خانم‌های 20 تا 30 ساله بسیار شایع است.
تشخیص و درمان بیماری گریوز
یک معاینه فیزیکی ساده میتواند علائم افزایش متابولیسم از جمله نبض سریع و فشارخون بالا را نشان دهد. پزشک همچنین آزمایشات خون را برای بررسی میزان T4 و TSH انجام می‌دهد، که هر دو نشانه بیماری گریوز هستند.
هیچ درمانی برای جلوگیری از حمله سیستم ایمنی به غده تیروئید و تولید بیش از حد هورمون‌ها وجود ندارد. با این حال، علائم بیماری گریوز، تا حدی قابل کنترل است و بیمار به سه روش معالجه می‌شود:
- داروهای ضد تیروئید
- ید رادیواکتیو
- جراحی
درمان موفقیت‌آمیز تیروئید پر کار معمولاً منجر به کم کاری غده تیروئید می‌شود و بیمار می‌بایست در مرحله بعد، از داروهای جایگزین هورمون تیروئید استفاده کند.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید برعکس پر کاری تیروئید است. غده تیروئید کم تحرک می‌شود و نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید کند.
علائم کم کاری تیروئید
- خستگی
- پوست خشک
- یبوست
- افزایش حساسیت به سرما
- درد عضلات و مفاصل
- افسردگی
- خونریزی طولانی مدت و یا بیش از حد قاعدگی در زنان
- حالت تهوع
- خارش چشم
- مشکلات حافظه
- افزایش وزن
- ضعف
- ضربان قلب آهسته
حتما بخوانید: سریع ترین لاغری با رژیم کانادایی + برنامه رژیم کانادایی
بیماریهای شایع تیروئید کم کار
- بیماری هاشیموتو یا التهاب تیروئید
- مقاومت بدن به هورمون تیروئید
تشخیص و درمان کم کاری تیروئید
پزشک شما برای اندازه‌گیری سطح TSH و سطح هورمون تیروئید، آزمایش خون انجام می‌دهد. سطح بالای TSH و میزان تیروکسین پایین میتواند به معنای کم کاری تیروئید فرد بیمار باشد. درمان اصلی کم کاری تیروئید مصرف قرص‌های هورمون تیروئید است. دریافت درست دوز دارو بسیار مهم است، زیرا مصرف بیش از حد هورمون تیروئید میتواند باعث علائم پرکاری تیروئید شود.
بیماری هاشیموتو
بیماری هاشیموتو، شایع‌ترین علت کم کاری تیروئید به خصوص در زنان میانسال است. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که، سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده و به آرامی توانایی آن را در تولید هورمون، از بین می‌برد. این بیماری میتواند سال‌ها پایدار بماند و علائم آن اغلب خفیف است.
حتما بخوانید: بهترین غذاهایی که باید در دوران قاعدگی (پریود) بخوریم؟
علائم بیماری هاشیموتو
- خستگی
- افسردگی
- یبوست
- افزایش وزن خفیف
- پوست خشک
- موهای خشک
- رنگ پریدگی، پف صورت
- قاعدگی سنگین و نامنظم است
- عدم تحمل سرما
تشخیص و درمان هاشیموتو
آزمایش سطح TSH اغلب اولین قدم برای غربالگری برای هر نوع اختلال تیروئید است. اگر برخی از علائم فوق را مشاهده می‌کنید، پزشک با آزمایش خون میزان TSH و همچنین سطح هورمون تیروئید را بررسی می‌کند.
هیچ روش درمانی در مورد بیماری هاشیموتو وجود ندارد. از داروهای جایگزین هورمون برای بالا بردن سطح هورمون تیروئید یا کاهش سطح TSH استفاده می‌شود. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود و سال‌ها پایدار است، زیرا به آرامی در بدن پیشرفت می‌کند.
گواتر
گواتر غده غیرسرطانی تیروئید است. شایع‌ترین علت گواتر در سراسر جهان، کمبود ید در رژیم غذایی است. گواتر صرف نظر از علت آن، بزرگی غده تیروئید را توصیف می‌کند. گواتر به خودی خود یک بیماری نیست و ممکن است حاصل کم کاری یا پر کاری تیروئید و یا با عملکرد طبیعی تیروئید همراه باشد.
حتما بخوانید: هرآنچه که باید از رژیم کتوژنیک بدانید
علائم گواتر
- تورم در گردن
- اختلال در تنفس یا بلع
- سرفه و خس خس سینه
تشخیص و درمان گواتر
پزشک با معاینه گردن بیمار، بررسی آزمایش خون، میزان تولید هورمون تیروئید، اختلالات غده تیروئید را که اغلب علت اصلی گواتر هستند را، تشخیص می‌دهد. اگر گواتر نتیجه کمبود ید در فرد باشد، با مصرف دارو با دز مناسب ید، التهاب برطرف می‌شود. همچنین ممکن است روش‌های درمانی از جمله جراحی، ید رادیواکتیو و یا در مواردی آر اف تیروئید به کمک بیمار بیاید. گرچه روش‌های جراحی با وجود عوارض، چندان خوشایند نیستند ولی در شرایطی بیمار ناگزیر به جراحی خواهد بود و پزشک با توجه به موقعیت نسبت به درمان تصمیم گیری می‌نماید. گواترها معمولاً دلیلی برای نگرانی نیستند ، در صورت عدم درمان، می‌توانند عوارض جدی ایجادکنند. این عوارض میتواند شامل مشکل در تنفس و بلعیدن باشد.
ندولهای تیروئید
ندول یا گره تیروئید، به دسته‌ی غیرطبیعی از سلول‌های تیروئید گفته می‌شود که درون غده‌ی تیروئید ایجاد می‌شوند. گره‌های تیروئید اغلب خوشخیم هستند و درصد کمی منجر به سرطان می‌شوند. ندولهای تیروئید اگر به اندازه کافی بزرگ شوند، باعث تورم در گردن فرد می‌شوند. این بیماری در صورت عدم تشخیص و درمان منجر به مشکلات تنفسی، بلعیدن ، درد و گواتر می‌شود.
علائم ندولهای تیروئید
علائم مشابه علائم پر کاری تیروئید است و میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ضربان بالا قلب
- افزایش اشتها
- لرزش دست
- کاهش وزن
- پوست چسبنده
از طرف دیگر ، اگر گره‌ها با بیماری هاشیموتو همراه باشند ، علائم مشابه کم کاری تیروئید خواهد بود که شامل:
- خستگی
- افزایش وزن
- ریزش مو
- پوست خشک
- عدم تحمل سرما
تشخیص و درمان ندولهای تیروئید
بیشتر گره‌ها در طی یک معاینه فیزیکی و طبیعی تشخیص داده می‌شوند. ندولهای خوشخیم غده تیروئید، تهدید کننده زندگی نیستند و معمولاً نیازی به درمان ندارند. درمان گره‌های سرطانی بسته به نوع تومور متفاوت خواهد بود و از طریق عمل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، معالجه می‌شوند.
تیروئید در کودکان
به طور متوسط از هر 3000 نوزاد در آمریکا یک نوزاد در بدو تولد دچار یکی از اختلالات تروئید می‌باشد. اغلب اختلالات تیروئید به صورت مادرزادی در کودکان رخ می‌دهد که خوشبختانه در بدو تولد توسط پزشک قابل تشخیص و درمان است.
علائم اختلال تیروئید در کودکان
- خستگی
- تغییر وزن ناگهانی
- یبوست یا روده تحریک پذیر
- عدم تحمل سرما و گرما
- ضربان قلب نامنظم
- صدای خشن
- صورت پفی
- لرزش دست‌ها
کلام آخر
تیروئید از بیماریهای شایع در دنیا به خصوص در زنان است. شناخت علائم و اختلالت تیروئید به شما در درمان به هنگام کمک شایانی می‌کند. اگرچه ممکن است نتوانید از ابتلا به بیماری تیروئید جلوگیری کنید، اما می‌توانید با تشخیص سریع و پیروی از درمان پزشک، از عوارض آن جلوگیری کنید.
