روماتیسم مفصلی چیست؟ (تشخیص، پیشگیری و درمان)

آرتریت روماتوئید، نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن، سیستم ایمنی بدن تخریب شده و به بافت‌های بدن حمله می‌کند، در نتیجه حمله به بافت‌ها، مفاصل دچار التهاب شده و با تورم، درد و گرمی و گاها قرمز شدن نواحی مفصلی، علائم این التهاب بروز خواهد کرد.

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی، به‌طور قرینه بر هر دو طرف بدن تاثیر می‌گذارد، به گونه‌ای که اگر مفصل دست راست شما دردناک باشد، مفصل دست چپ نیز همین شرایط  را دارد و این مهم‌ترین وجه تمایز آرتریت روماتوئید با سایر آرتریت‌هاست‌.

به مرور ممکن است با پیشرفت بیماری، شاهد تاثیر آن بر قلب، چشم، ریه، پوست و سایر اعضای بدن نیز باشیم.

علائم بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)

آرتریت مفصلی، مثل هر بیماری دیگری با علائمی همراه است که شناخت به موقع علائم آن کمک می‌کند تا از پیشرفت آن جلوگیری کنید و مسیر صحیح درمان را در پیش بگیرید.

در ادامه برخی از این علائم را خواهید خواند.

مهمترین علائم بیماری روماتیسم مفصلی چیست ؟(آرتریت روماتوئید)

1. درد مفاصل در بیماری روماتیسم مفصلی

یکی از مهمترین علائم هشدار دهنده بیماری آرتریت روماتوئید یا آرتریت مفصلی، درد در مفاصل است، اگر مدتی است که با شکایت از درد مفصل‌های خود، زندگی می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید و آزمایشات لازم را برای تشخیص آرتریت انجام دهید.

2. خستگی بیش از حد در بیماری روماتیسم مفصلی

اگر در فعالیت‌های روزانه، خیلی زودتر از معمول خسته می‌شوید و این خستگی با بدن‌درد همراه است، احتمال این که با آرتریت روماتوئید درگیر باشید بالاست.

3. تورم مفاصل در بیماری روماتیسم مفصلی

در روماتیسم مفصلی، اغلب مواقع، درد مفاصل با تورم همراه است؛ خصوصا صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب و شب‌ها بعد از فعالیت روزانه، شاهد بیشترین تورم در مفاصل خواهیم بود، اگر ورم غیر‌معمولی را در مفاصل خود می‌بینید، حتما برای بررسی‌های دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.

 آرتریت ممکن است در مقطعی کوتاه شما را درگیر کرده و سپس به مرور علائم کمرنگ شده و از بین بروند، اما بهتر است کماکان به صورت دوره‌ای، آزمایش دهید.

♦ ریسک ابتلا به آرتریت روماتوئید در چه افرادی وجود دارد؟

ریسک ابتلا به آرتریت روماتوئید در همه افراد وجود دارد، اما در برخی گروه‌ها مثل زنان‌، نسبت به مردان دو تا سه برابر بیشتر در معرض این بیماری هستند؛ همچنین افرادی با وزن و قند خون بالا، بیشتر در معرض بیماری خواهند بود، از نظر سن ابتلا، اغلب در میانسالی شاهد این بیماری خواهیم بود، اما متاسفانه برخی کودکان نیز با بیماری آرتریت روماتوئید متولد می‌شوند.

♦ علت بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) چیست؟

متاسفانه همچنان علت دقیقی برای این بیماری وجود ندارد، اما طبق بررسی‌ها، عواملی در ابتلا به روماتیسم مفصلی نقش دارند که در ادامه خواهیم گفت.

مهمترین دلایل ایجاد بیماری روماتیسم مفصلی چیست ؟ (آرتریت روماتوئید)

• تحریک سیستم ایمنی بدن برای حمله به بافت‌های خودی توسط یک ویروس یا باکتری

این مسئله فعلا در حد یک فرضیه باقی‌ مانده است؛ اما طبق بررسی متخصصان، یک ویروس یا باکتری می‌تواند سیستم ایمنی شما را تغییر داده و باعث آسیب به بافت خودی (مفاصل) شود.

• سیگار کشیدن

در بررسی‌های دیگر، شمار مبتلایانی که مصرف مکرر دخانیات داشتند یا در معرض آن بودند، بیش از باقی گروه‌ها است، گمان بر این است که سیگار، می‌تواند عامل یا حداقل موثر در بروز بیماری روماتیسم مفصلی باشد.

• ژنتیک

برخی الگوهای ژنتیکی، باعث می‌شود که فرد نسبت به سایرین، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید باشد.

♦ بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید) چه تاثیری بر عملکرد مفاصل دارد؟

برای دانستن تاثیر آرتریت روماتوئید بر عملکرد مفاصل، ابتدا باید ارکان اصلی یک مفصل را بشناسیم. مفاصل، محل اتصال استخوان‌های بدن هستند.

اطراف مفصل را کپسولی از مایع مفصلی پر کرده، که به آن کپسول مفصلی یا سینوویوم می‌گویند، نقش این کپسول در مفاصل، تسهیل عملکرد آن است. در واقع زمانی که مایع مفصلی وجود نداشته باشد، مفاصل و استخوان‌ها آسیب خواهند دید، در بیماری روماتیسم مفصلی‌، سیستم ایمنی بدن به این کپسول‌ها حمله می‌کند و به مرور، با تخریب آن، استخوان‌ها به رباط و تاندون متکی می‌شوند؛ در حالی که وظیفه رباط و تاندون، حفظ استخوان‌ها نیست، در نتیجه استخوان‌ها تغییر شکل خواهند داد و این یکی از شاخصه هایی است که در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی به کرات دیده می‌شود.

♦ تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)

اغلب افراد با شکایت خشکی، درد و التهاب مفاصل به پزشک مراجعه می‌کنند، در حالی که این علائم مربوط به برخی بیماری‌های دیگر نیز خواهد بود. به همین دلیل تشخیص آرتریت روماتوئید به سادگی ممکن نیست و برای تشخیص دقیق، باید از روش‌های تشخیصی دقیق‌تر دیگری نیز کمک گرفت.

1. تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید با آزمایش خون

در این روش، با آزمایش خون، سرعت ته‌نشینی گلبول‌های قرمز را اندازه‌گیری می‌کنند و اگر این سرعت از حد استاندارد بالاتر باشد، فرد، مشکوک به روماتیسم مفصلی خواهد بود. همچنین با بررسی آنتی بادی فاکتور روماتوئید در خون نیز می‌توان دقیق تشخیص داد که فرد مبتلا به آرتریت روماتوئید می‌باشد یا خیر.

بیمار مبتلا به آرتریت مفصلی، با کم‌خونی نیز مواجه است.

2. تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید با اشعه ایکس و اسکن

بررسی تصاویر گرفته شده از استخوان‌ها و مفاصل، می‌تواند به تشخیص دقیق بیماری کمک کند.

3. تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید با ام آر آی

از طریق ام ار ای، پزشکان وسعت تخریب مفصل را بررسی می‌کنند؛ به همین دلیل از ام آر آی نیز می‌توان به‌عنوان یکی از راه‌های تشخیص بیماری آرتریت روماتوئید نام برد.
 

♦ درمان بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)

روماتیسم مفصلی مثل بسیاری از بیماری‌های خود ایمنی، درمان قطعی ندارد و در حقیقت بهترین راه برای درمان آن، کنترل علائم است.

مهمترین راه‌ های درمان بیماری روماتیسم مفصلی چیست ؟ (آرتریت روماتوئید)

• درمان آرتریت روماتوئید با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی

یکی از راه هایی که علائم آرتریت روماتوئید را کاهش می‌دهد، استفاده از داروهایی است که سیستم ایمنی بدن را سرکوب می‌کنند. این داروها با وجود تاثیر درمانی بر روماتیسم مفصلی، می‌توانند عوارضی مثل مشکلات لنفومی و خونی را باعث شوند.

• درمان آرتریت روماتوئید با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی

داروهای ضد‌التهابی غیر‌استروئیدی سیکلواکسیژناز، که از مهمترین آنزیم‌های ساختاری در تولید میانجی‌‌های التهابی بدن است را مهار و در نتیجه التهاب، کاهش پیدا می‌کند. همچنین این دارو خاصیت ضد درد نیز دارد.

• درمان آرتریت روماتوئید با کورتیکواستروئید‌ها

کورتیکواستروئید یا کورتون‌ها به استروئید‌هایی گفته می‌شود که در کاهش التهاب بدن،  کاهش واکنش‌های ایمنی و افزایش قند خون نقش دارند و در درمان آرتریت روماتوئید بسیار موثر هستند.

این نکته را فراموش نکنید که داروهای درمانی آرتریت روماتوئید، می‌توانند عوارضی مثل پوکی استخوان، افزایش وزن و... را داشته باشند، به همین دلیل هرگز بدون تجویز پزشک، دارو مصرف نکنید.

♦ ادامه زندگی برای مبتلایان به بیماری روماتیسم مفصلی (آرتریت روماتوئید)

آرتریت روماتوئید بیماری است که درمان قطعی ندارد، اما این مسئله به آن معنا نیست که کنترل نیز نخواهد شد و همیشه علائم بیماری آزارتان خواهد داد، بلکه با تشخیص دقیق و به موقع می‌توانید علائم بیماری را تا حد درمان و عدم ابتلا کاهش دهید، فراموش نکنید که افزایش وزن می‌تواند باعث تشدید بیماری شود، پس همیشه وزنتان را در حد نرمال حفظ کنید.