آزمایشات غربالگری سه ماهه دوم بارداری
هر زن باردار در دوران بارداری موظف است برای اطمینان از سلامتی خود و جنین آزمایش‌هایی را انجام دهد. از هفته 14 بارداری تا هفته 27، سه ماهه دوم بارداری یا به اصطلاح ماه عسل نامیده میشود زیرا در این مدت حالت تهوع کمتر اتفاق می‌افتد و مادر به تدریج لگدهای جنین را احساس می‌کند. در هفته‌های 14 تا 27 بارداری نیاز است آزمایشات سه ماهه دوم بارداری انجام شود. به طور کل در هر ویزیت پزشک، موارد زیر را در نظر می‌گیرد:
- وزن و فشار خون مادر را اندازه می‌گیرد.
- اندازه گیری شکم به سرعت در حال رشد و صداهای قلب نوزاد که بسیار هیجان انگیز است.
- پزشک ارتفاع رحم (قد پایه) را اندازه گیری می‌کند که این به بررسی رشد کودک کمک می‌کند.
- تن قلب جنین که پزشک می‌تواند صدای قلب جنین را با استفاده از دستگاه سونوگرافی دستی (هندهلد) بشنود.
- آزمایش ادرار را برای بررسی پروتئین و قند و علائم عفونت بررسی می‌کند (در صورت شرایط خاص)
عموما آزمایشات سه ماهه دوم بارداری شامل موارد زیر است:
- آزمایش خون
- سونوگرافی آنومالی
- غربالگری دیابت (آزمایش گلوکز)
- آمنیوسنتز
که ممکن است به دلیل شرایط خاص مادر و جنین آزمایش‌های بیشتری انجام شود که در ادامه با همه آن‌ها آشنا خواهیم شد. البته لازم به ذکر است برخی از آزمایش‌ها بنا بر تشخیص پزشک در مواقع خاص و ضرورت ممکن است در سه ماهه اول بارداری انجام شود که به صورت مشترک در این مقاله آورده شده است.
راهکارهای قطع سریع پریود | قرص برای قطع خونریزی قاعدگی
آزمایشات سه ماهه دوم بارداری چگونه انجام میشود؟ | تفسیر آزمایشات سه ماهه دوم بارداری
سونوگرافی
سونوگرافی معمولاً در ابتدای بارداری تقاضا میشود، اگرچه ممکن است در هر زمان از بارداری نیز سونوگرافی به عنوان یکی از آزمایشات سه ماهه دوم بارداری انجام شود. سونوگرافی به دلایل مختلفی انجام میشود از جمله:
- تأیید سن بارداری
- بررسی جنین‌های متعدد
- بررسی عوارضی مانند جفت سرراهی (یک جفت با ارتفاع پایین) یا کند شدن رشد جنین
- تشخیص ناهنجاری‌هایی مانند شکاف کام
گاهی اوقات اگر یافته‌های مشکوکی در مورد ناهنجاری ژنتیکی مشاهده شود، مادر باردار به متخصص ژنتیک برای آزمایش ژنتیک بیشتر ارجاع داده میشود. برای سونوگرافی دستگاهی در سراسر شکم جا به جا میشود که امواج صوتی را منتقل می‌کند تا تصویری از رحم و جنین روی صفحه مانیتور کامپیوتر ایجاد شود. سونوگرافی‌های سه بعدی جدید تصویر واضح‌تری از کودک شما ارائه می‌دهند اما در همه جا در دسترس نیست و در موارد خاصی تقاضا میشود. در آزمایش سونوگرافی داپلر از امواج صوتی برای ارزیابی جریان خون در رگ خونی استفاده میشود. سونوگرافی داپلر جنین می‌تواند تعیین کند که آیا جریان خون در جفت و جنین طبیعی است یا خیر و در صورت طبیعی نبودن شاید سونوگرافی مجدد توصیه شود و یا پزشک روند درمانی متفاوتی را آغاز کند. سونوگرافی آنومالی نوع دیگری از سونوگرافی است که اجزای مختلف جنین، وضعیت جفت و بندناف بررسی و اندازه گیری میشود.
علل و علائم نکروز چربی سینه | درمان نکروز چربی سینه
غربالگری گلوکز
غربالگری گلوکز نوع دیگری از آزمایشات سه ماهه دوم بارداری است که معمولاً در هفته های 24 تا 28 انجام میشود. غربالگری گلوکز یک آزمایش معمول برای دیابت ناشی از بارداری است که می‌تواند منجر به تولد نوزادان بیش از حد بزرگ (ماژور)، زایمان دشوار و مشکلات سلامتی برای مادر و جنین شود. در آزمایش غربالگری گلوکز سطح قند خون مادر را یک ساعت پس از خوردن یک لیوان نوشیدنی مخصوص اندازه گیری می‌کنند. اگر میزان قند خون بالا باشد، یک آزمایش حساس‌تر تحمل گلوکز انجام میشود که در آن با معده خالی محلول گلوکز نوشیده میشود و پس از 2 – 3 ساعت از مادر نمونه خون گرفته میشود. در صورتی که نتیجه غربالگری گلوکز از حد معمول بیشتر باشد مادر مبتلا به دیابت بارداری است که عموما پس از تولد نوزاد از بین می‌رود.
آمنیوسنتز
آمنیوسنتز یکی دیگر از آزمایشات سه ماهه دوم بارداری است که این آزمایش معمولاً بین هفته‌های 14 تا 20 بارداری برای زنانی که شرایط زیر را دارند انجام میشود:
- 35 سال یا بیشتر دارند
- بیشتر از حد معمول در معرض ابتلا به اختلالات ژنتیکی هستند
- MSAFP (آزمایش آلفا فیتوپروتئین)
- مارکرهای متعدد یا آزمایش DNA بدون سلول جنینی آن‌ها مشکوک است
آمنیوسنتز با قرار دادن یک سوزن از طریق شکم در کیسه آمنیوتیک و خارج کردن مایع حاوی سلول‌های جنین انجام میشود. تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده توسط پزشک می‌تواند نقص لوله عصبی و اختلالات ژنتیکی را تشخیص دهد. میزان سقط جنین پس از آمنیوسنتز بسته به تجربه پزشک متفاوت است و به طور متوسط در هفته 15 بین 0.2 تا 0.5 درصد است، اما در هر حال این آزمایش می‌تواند 99 درصد نقایص لوله عصبی و تقریبا 100 درصد برخی ناهنجاری‌های ژنتیکی را تشخیص دهد که اگر در یک مرکز معتبر و نزد پزشک با تجربه انجام شود مشکلی برای جنین و مادر پیش نمی‌آید.
علت خونریزی واژن بعد از رابطه | درمان خونریزی واژن بعد از رابطه
آزمایش سه گانه – آزمایش چهارگانه
هنگامی که خون برای آزمایش MSAFP برای بررسی سطح هورمون‌های استریول و hCG استفاده میشود، آزمایش سه گانه نامیده میشود. هنگامی که یک نشانگر به نام inhibin-A به صفحه اضافه میشود، به عنوان نشانگر چهارگانه شناخته میشود. آزمون نشانگر چهارگانه میزان تشخیص سندرم داون را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهد. آزمایش چهارگانه حدود 75 درصد نقص‌های لوله عصبی و 75 تا 90 درصد موارد سندرم داون (بسته به سن مادر) را در بر می‌گیرد، اما با این حال بسیاری از زنان غربالگری مثبت کاذب خواهند داشت که تنها درصد کمی از این زنان فرزندی با مشکل ژنتیکی خواهند داشت. هیچ آزمایشی به طور قطعی نمی‌تواند نتیجه را کامل پیش بینی کند طوری که بارها دیده شده است علی رغم تاکید تمام آزمایش‌ها بر سالم بودن جنین، نوزادی ناقص و یا بالعکس به دنیا آمده است.
11 علت پریود نامنظم | آیا پریود نامنظم خطرناک است ؟
فتوسکوپی
فتوسکوپی در آزمایشات سه ماهه دوم بارداری به پزشک اجازه می‌دهد تا جنین را از طریق یک ابزار نازک و انعطاف پذیر به نام فتوسکوپ مشاهده کند. فتوسکوپی می‌تواند برخی بیماری‌ها یا نقایصی را که در آزمایش‌های‌دیگر مانند آمنیوسنتز، سونوگرافی یا نمونه برداری از پرزهای جفتی تشخیص داده نمی‌شوند، تشخیص دهد. از آنجا که فتوسکوپی خطرات قابل توجهی برای مادر و جنین دارد، یک روش غیر معمول است که تنها در صورتی توصیه میشود که احتمال ناهنجاری نوزاد بسیار بیشتر از حد معمول باشد. اگر مادر باردار دارای Rh منفی است پس از انجام فتوسکوپی باید آمپول روگام (Rhogam) را ترزیق کند.
ماموگرافی چگونه انجام میشود؟ | غربالگری ماموگرافی
آزمایشات سه ماهه دوم بارداری و سقط جنین
سقط قانونی جنین در ایران تا قبل از 18 هفتگی امکان پذیر است. اگر آزمایشات سه ماهه اول بارداری وجود نقصی را در جنین تشخیص دهد و آزمایشات سه ماهه دوم بارداری آن را تایید کند مادر می‌بایست قبل از اینکه وارد هفته 19 بارداری شود، پس از اخذ مجوز از پزشکی قانونی در بیمارستان بستری شده تا سقط انجام شود.
