ارتودنسی یکی از روش‌های مؤثر برای اصلاح ناهنجاری‌های دندانی و فکی است، اما بسیاری از افراد نگران برگشت‌پذیری نتایج آن هستند. برگشت ارتودنسی ممکن است در صورت عدم رعایت مراقبت‌های پس از درمان رخ دهد. در این مقاله به دلایل، میزان و راهکارهای جلوگیری از برگشت ارتودنسی به توصیه متخصص ارتودنسی در مشهد می‌پردازیم.
اصلی ترین دلایل بازگشت دندان چیست؟
از آنجاییکه که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، بایستی ابتدا با دلایل برگشت ارتودنسی آشنا شوید تا با شناخت آن‌ها بتوانید از این اتفاق جلوگیری کنید. از مهم‌ترین دلایل این اتفاق می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تغییرات فک در دوران بلوغ
همانطور که می‌دانید بهترین زمان برای ارتودنسی کودکان، بین 10 تا 14 سال است. زمانی که فرد درحال بلوغ بوده و استخوان‌ها در حال رشد هستند. در واقع در این بازه سنی، فرد با تغییراتی در استخوان‌ها مواجه نمی‌شود و دندان‌های مرتب شده هم به جایگاه قبلی خود باز نمی‌گردند.
اما این موضوع در همه افراد یکسان نیست؛ زیرا برخی افراد تغییرات زیادی را در دوران بلوغ‌شان در استخوان فک تجربه می‌کنند و این موضوع سبب می‌شود تا دندان‌ها دوباره نامرتب شوند. درصورتی که قصد دارید از این چالش جلوگیری کنید، بایستی در دوران ارتودنسی، جلسات معاینه را بطور مرتب انجام دهید.
کشیدن دندان های خراب و پوسیده
در برخی از موارد، فرد در دوران ارتودنسی با پوسیدگی دندان مواجه شده و نیاز است که دندان را بکشد. در این حالت فضای خالی بین دندان‌ها ایجاد شده و این سبب جابجایی دندان‌ها می‌شود.
بی توجهی به مراقبت های ارتودنسی
تمامی پزشکان توصیه می‌کنند که در دوران ارتودنسی، مراقبت‌های لازم را برای ارتودنسی کامل انجام داده و جلسات معاینه را نیز مرتب به کلینیک مراجعه داشته باشید. زیرا پزشک با قرار دادن براکت و سیم ارتودنسی روی دندان‌ها، در تلاش است موقعیت دندان‌ها را تغییر دهد. به همین خاطر طی جلسات مراجعه به کلینیک، طول سیم را کاهش داده تا با کشیدن دندان، جابجایی صورت گیرد. اگر نسبت به بازه‌های زمانی و مراجعه برای معاینه بی‌توجه باشید، دندان ها، در جایگاه نامناسبی قرار می‌گیرند.
دندان قروچه، از دلایل ناموفق بودن درمان ارتودنسی
دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها روی هم، سبب تغییر موقعیت‌شان روی استخوان فک می شود. زیرا فشار ناشی از دندان قروچه، دندان ها را به سمت جلو می‌راند.
دندان نهفته دلیل دیگر بازگشت دندان بعداز ارتودنسی
دندان نهفته، دیگر دلیل برای برگشت ارتودنسی است. در واقع این دندان به ریشه دندان‌های جانبی فشار وارد کرده و سبب کجی و نامرتبی آن‌ها می‌شود. در برخی موارد هم فشار بیش از اندازه به دندان‌ها، سبب شکستگی‌شان شده و به شدت نتایج ارتودنسی را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
روش های درمان بازگشت دندان بعداز ارتودنسی
معمولا بازگشت ارتودنسی برای افرادی که به مدت 2 الی 4 سال، تجهیزات ارتودنسی را در دهان خود تحمل کردند و هزینه بالایی را هم بابت آن پرداخته‌اند، اتفاق ناخوشایندی ست. به همین خاطر لازم دانستیم در ادامه به روش‌های جلوگیری از بازگشت دندان ارتودنسی اشاره کنیم تا این حس ناخوشایند را تجربه نکنید.
استفاده مجدد از بریس
در برخی موارد که دندان‌ها پس از درمان ارتودنسی جابه‌جا شده‌اند، استفاده مجدد از بریس ممکن است ضروری باشد. این روش برای بازگرداندن دندان‌ها به موقعیت صحیح خود استفاده می‌شود.
معمولاً زمانی توصیه می‌شود که بازگشت قابل‌توجهی در نظم دندان‌ها رخ داده باشد و نگهدارنده‌ها کافی نباشند. مراجعه به متخصص ارتودنسی برای ارزیابی دقیق وضعیت دهان و دندان‌ها در این مرحله بسیار اهمیت دارد.
قرار دادن نگهدارنده
نگهدارنده یا ریتینر ابزاری است که پس از اتمام درمان ارتودنسی برای حفظ موقعیت جدید دندان‌ها استفاده می‌شود. این وسیله از بازگشت دندان‌ها به جایگاه قبلی‌شان جلوگیری می‌کند و بخش مهمی از فرآیند تثبیت نتایج درمان است.
استفاده منظم و صحیح از نگهدارنده طبق توصیه پزشک، تأثیر زیادی در موفقیت بلندمدت ارتودنسی دارد. معمولاً بیماران در ابتدا به‌صورت تمام‌وقت و سپس فقط شب‌ها از آن استفاده می‌کنند.
آشنایی با انواع نگهدارنده
نگهدارنده‌ها انواع مختلفی دارند که هرکدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند. بسته به شرایط دندان‌ها، نوع درمان ارتودنسی و سبک زندگی فرد، متخصص ارتودنسی یکی از انواع نگهدارنده‌ها را تجویز می‌کند.
شناخت تفاوت‌ها میان نگهدارنده‌ها به بیمار کمک می‌کند تا بهتر از آن‌ها مراقبت کند و نتیجه درمان را حفظ کند. سه نوع رایج شامل نگهدارنده‌هاولی، نگهدارنده شفاف، و نگهدارنده ثابت هستند.
نگهدارنده دندان هاولی
نگهدارنده هاولی یکی از رایج‌ترین انواع نگهدارنده‌های متحرک است که از یک بخش پلاستیکی و سیم فلزی تشکیل شده است. این نوع نگهدارنده قابل تنظیم بوده و به‌راحتی قابل برداشتن و تمیز کردن است.
هاولی برای افرادی که نیاز به نگهداری طولانی‌مدت دارند، گزینه‌ای مناسب محسوب می‌شود. همچنین، در صورت نیاز می‌توان آن را مجدداً تنظیم کرد تا تطابق بیشتری با موقعیت دندان‌ها داشته باشد.
نگهدارنده دندان شفاف
نگهدارنده شفاف که به نام ریتینر شفاف یا Essix نیز شناخته می‌شود، از پلاستیک شفاف ساخته شده و کاملاً روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. این نگهدارنده از نظر ظاهری بسیار نامحسوس است و به همین دلیل در میان بزرگسالان محبوبیت بالایی دارد.
اگرچه از نظر دوام به‌اندازه هاولی مقاوم نیست، اما در صورتی که به‌درستی از آن مراقبت شود، عملکرد مؤثری در جلوگیری از بازگشت ارتودنسی دارد.
نگهدارنده ثابت یا چسبانده شده
نگهدارنده ثابت یک سیم نازک است که به پشت دندان‌های جلو (معمولاً فک پایین) چسبانده می‌شود. این نوع نگهدارنده دائمی بوده و بیمار نیازی به گذاشتن و برداشتن آن ندارد.
نگهدارنده ثابت به‌طور پیوسته دندان‌ها را در موقعیت صحیح نگه می‌دارد و مناسب افرادی است که ممکن است نگهدارنده متحرک را فراموش کنند. البته رعایت بهداشت دهان و دندان در این حالت اهمیت بیشتری دارد.
آیا استفاده از نگهدارنده دندان همیشگی است؟
استفاده از نگهدارنده دندان معمولاً همیشگی نیست، اما در بسیاری از موارد، نیاز به استفاده بلندمدت دارد. در ماه‌های اولیه پس از اتمام ارتودنسی، دندان‌ها هنوز در حال تثبیت در موقعیت جدید خود هستند و احتمال بازگشت آن‌ها زیاد است. در این مدت، استفاده منظم از نگهدارنده ضروری است.
با گذشت زمان، ممکن است پزشک توصیه کند که فقط شب‌ها از آن استفاده شود. در برخی افراد، به‌ویژه بزرگسالان، استفاده مادام‌العمر شبانه برای حفظ نتایج درمان توصیه می‌شود. تصمیم نهایی با نظر متخصص ارتودنسی است.
کلام پایانی
در پایان می‌توان گفت که ارتودنسی در صورت رعایت نکردن مراقبت‌های پس از درمان، ممکن است برگشت‌پذیر باشد. استفاده منظم از نگهدارنده و پیروی از توصیه‌های متخصص نقش مهمی در تثبیت نتایج دارد. با آگاهی و توجه کافی می‌توان از بازگشت دندان‌ها جلوگیری و لبخندی ماندگار حفظ کرد.
