فیبرومیالژیا چیست؟
فیبرومیالژیا دومین بیماری شایع است که روی استخوان‌ها و عضلات تأثیر می‌گذارد. فیبرومیالژیا به گونه‌ای است که فرد مدام احساس درد دارد که از بین نمی‌رود و با این حال اغلب به موقع و درست تشخیص داده نمی‌شود. علائم کلاسیک آن درد و خستگی عضلات و مفاصل است. هیچ درمان خاصی برای فیبرومیالژیا وجود ندارد اما ترکیبی از دارو، ورزش، کنترل استرس و عادات سالم ممکن است علائم فیبرومیالژیا را تا اندازه‌ای کاهش دهد تا فرد بتواند یک زندگی طبیعی و فعال داشته باشد. در ادامه بیشتر با فیبرومیالژیا آشنا خواهیم شد.
علت فیبرومیالژیا
پزشکان مطمئن نیستند که علت دقیق فیبرومیالژیا چیست، اما برخی احتمال می‌دهند که بیماری فیبرومیالژیا ناشی از نحوه پردازش سیگنال‌های درد از طریق عصب نخاع به مغز است. احتمال ابتلا به فیبرومیالژیا در موارد زیر بیشتر است:
- زن بودن
- داشتن بیماری دردناک مانند آرتروز یا عفونت
- داشتن اختلال خلقی، مانند اضطراب یا افسردگی
- تجربه بد رفتاری جسمی یا روحی، سو استفاده عاطفی یا جنسی و یا داشتن PTSD (اختلال اضطراب پس از سانحه) بر اثر جنگ، تصادف و غیره
- به ندرت ورزش کردن و فعال نبودن از نظر جسمی
- ابتلای سایر اعضای خانواده به فیبرومیالژیا (ژنتیک - ارث)
علائم فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا به زبان ساده یعنی همه جای بدن درد می‌کند. علائم رایج فیبرومیالژیا عبارتند از:
- درد، سوزش، انقباض یا گرفتگی عضلات
- پایین آمدن آستانه تحمل درد و یا زیاد شدن نقاط حساس
- خستگی بیش از حد
- مشکل در تمرکز و یادآوری موضوعات و اتفاقات به نام فیبرو مه یا مه مغزی
- بی خوابی یا خوب نخوابیدن
- احساس عصبی بودن، نگرانی یا افسردگی
بیماری لوپوس چیست؟ | علائم، علل و درمان
فیبرومیالژیا می‌تواند شبیه آرتروز، بورسیت و التهاب مفصل باشد اما درد و سفتی ناشی از فیبرومیالژیا به جای آسیب رساندن به یک ناحیه خاص به سراسر بدن آسیب برساند.
سایر علائم فیبرومیالژیا می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- دل درد، نفخ شکم، ضعف، یبوست و اسهال (سندرم روده تحریک پذیر)
- سردرد
- خشکی دهان، بینی و چشم‌ها
- حساسیت به سرما، گرما، نور یا صدا
- ادرار کردن بیشتر
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن در صورت، بازوها، دست‌ها، انگشتان پا و پاها
تشخیص فیبرومیالژیا
پس از معاینه فرد توسط پزشک، درمورد مسائل و مشکلات گذشته و ابتلای سایر اعضای نزدیک از خانواده به انواع بیماری‌ها سوال می‌شود. هیچ آزمایش خاصی وجود ندارد که بتواند به راحتی ثابت کند که فرد دچار فیبرومیالژیا است. در عوض، از آنجا که علائم فیبرومیالژیا بسیار شبیه علائم سایر بیماری‌ها است، پزشک آزمایش‌هایی برای رد کردن بیماری‌هایی مانند تیروئید کم کار، آرتروز و لوپوس تجویز می‌کند. بنابراین ممکن است آزمایش خون برای بررسی سطح هورمون‌ها، علائم التهاب و همچنین اشعه ایکس انجام شود. اگر پزشک دلیل دیگری برای علت احساس نا آرامی و ناراحتی شما پیدا نکند، از یک سیستم امتیاز دهی دو بخشی برای اندازه گیری میزان گستردگی درد و تأثیر علائم در زندگی روزمره استفاده می‌کند. با استفاده از نتایج، برنامه‌ای برای مدیریت شرایط و کاهش درد ارائه خواهد داد.
آرتروز گردن چیست؟| درمان+ درد در قسمت‌های مختلف بدن
نقاط درد در فیبرومیالژیا
18 نقطه از بدن به عنوان نقاط حس و مستعد درد شناخته می‌شود که برای تایید بیماری فیبرومیالژیا فرد باید حداقل در 11 نقطه از 18 نقطه احساس درد داشته باشد که این مجموعه از نقاط را در تصویر مشاهده می‌کنید.
درمان فیبرومیالژیا | قرص برای درمان فیبرومیالژیا
بسته به علائم فیبرومیالژیا و شدت آن، پزشک داروهای مسکن، ضد افسردگی، شل کننده عضلات و داروهای خواب آور تجویز می‌کند. سه دارویی که با تأیید ویژه برای کاهش درد ناشی از فیبرومیالژیا استفاده می‌شود عبارتند از:
- دولوکستین با نام تجاری سیمبالتا | Duloxetine (Cymbalta)
- میلناسیپران (ساوهلا) | Milnacipran (Savella)
- پرگابالین با نام تجاری لیریکا | Pregabalin (Lyrica)
مسکن‌های بدون نسخه نیز ممکن است کمک کنند اما بهتر است که خودسرانه مصرف نشوند زیرا عوارض جانبی آن اجتناب ناپذیر است. داروهای قوی‌تر، مانند داروهای حاوی مواد افیونی، در طولانی مدت خوب عمل نمی‌کنند و باعث وابستگی فرد به آن‌ها می‌شود. مشاور یا گروه‌های پشتیبانی کننده نیز می‌توانند به شما کمک کنند تا با احساسات دشوار کنار بیایید و اینکه چگونه می‌توانید برای دیگران توضیح دهید چه اتفاقی برای شما می‌افتد را به شما بیاموزند.
ورزش برای درمان فیبرومیالژیا | فیبرومیالژیا و ورزش
ورزش منظم در کنترل فیبرومیالژیا موثر است. می‌توان فعالیت‌هایی با تأثیر کم مانند یوگا، تای چی، پیلاتس و حتی پیاده روی انجام داد که باعث ایجاد استقامت، کشش، تقویت عضلات و بهبود توانایی حرکت آسان می‌شود. همچنین با ورزش اندورفین آزاد می‌شود که با درد، استرس و احساس حال ناخوش (خلق و خوی تنگ) مقابله می‌کند و باعث بهبود خواب می‌شود. برای تسکین دردها و استرس‌های ناشی از فیبرومیالژیا می‌توانید درمان‌های تکمیلی از جمله ماساژ، طب سوزنی و کایروپراکتیک را نیز امتحان کنید.
فیبرومیالژیا در کودکان
معمولاً فهمیدن اینکه چه چیزی باعث بیماری بچه‌ها می‌شود آسان است. تشخیص شرایط عادی کودکی مانند گلودرد استرپتوکوکی (یک عفونت باکتریایی مسری که در گلو ایجاد می‌شود) و درد درگوش با استفاده از سواب گلو یا معاینه پزشک بسیار ساده است. با این حال هنگامی که کودکان از علائم مبهم مانند خستگی، احساس درد و مشکل در خواب شکایت دارند ممکن است فیبرومیالژیا را تجربه کنند. فیبرومیالژیا در کودکان باعث درد در عضلات و بافت‌های نرم اطراف مفاصل می‌شود. تشخیص فیبرومیالژیا در کودکان دشوار است زیرا شدت و گسترش آن در بزرگسالان بسیار بیشتر است. در بیشتر اوقات فیبرومیالژیا زنان بالای 18 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد با این وجود تصور می‌شود که بین 1٪ تا 7٪ کودکان دارای فیبرومیالژیا یا شرایط مشابه باشند. فیبرومیالژیا بخشی از شرایط دردناک است که در مجموع به عنوان سندرم درد عضلانی و اسکلتی (MSPS) شناخته می‌شود. اگر کودک مبتلا به آرتروز یا بیماری دیگری مربوط به فیبرومیالژیا باشد، به آن سندرم فیبرومیالژیا ثانویه کودکان و نوجوانان گفته می‌شود.
تاثیر شگفت انگیز بازی درمانی با کودکان بیش فعال
علت فیبرومیالژیا در کودکان و نوجوانان چیست؟
هیچ کس واقعاً نمی‌داند چه عواملی باعث فیبرومیالژیا می‌شود. گرچه هنوز هیچ ژن خاصی کشف نشده است اما بیماری فیبرومیالژیا در خانواده‌ها وجود دارد. محققان فیبرومیالژیا را با تعدادی دیگر از شرایط سلامتی از جمله مشکلات ایمنی، غدد درون ریز بدن، روانشناختی و بیوشیمیایی مرتبط دانسته‌اند. همانطور که فیبرومیالژیا در بزرگسالان بیشتر در زنان تأثیر می‌گذارد، فیبرومیالژیای کودکان و نوجوانان در دختران نسبت به پسران بیشتر رخ می‌دهد. بیشتر دختران در سنین 13 تا 15 سال مبتلا به بیماری فیبرومیالژیا تشخیص داده می‌شوند.
علائم فیبرومیالژیا در کودکان و نوجوانان
یکی از علائم اصلی فیبرومیالژیا در کودک، لکه‌های سیاه ناگهانی ظاهر شده بر روی عضلات است. این لکه‌ها به هنگام فشار باعث درد می‌شود، به همین دلیل به آن‌ها نقاط حساس می‌گویند. برای یافتن این نکات، پزشک با انگشت شست خود بر روی 18 ناحیه خاص در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا فشار می‌آورد. کودکانی که فیبرومیالژیا دارند حداقل در پنج مورد از این نقاط حساسیت دارند و حداقل سه ماه است که درد دارند.
میگرن قاعدگی چیست | درمان سریع سردرد پریود
فیبرومیالژیا و رابطه جنسی
اگر به فیبرومیالژیا مبتلا هستید، ممکن است در رابطه جنسی نیز با چالش‌هایی روبرو شوید، مانند:
- دچار از دست دادن میل جنسی شوید
- در عملکرد جنسی مشکل داشته باشید
- میل جنسی سالم باشد اما درد عمیق عضلانی و سفتی ناشی از فیبرومیالژیا شما را از لذت بردن از رابطه جنسی مانند گذشته باز می‌دارد.
شکایت از داشتن مشکلات در روابط جنسی در افراد مبتلا به فیبرومیالژیا طبیعی است اما زندگی جنسی سالم حق مسلم آن‌هاست. رابطه جنسی نه تنها رابطه صمیمانه را تقویت می‌کند بلکه باعث آزاد شدن اندورفین می‌شود که جزو مواد افیونی طبیعی بدن بوده و به کاهش درد کمک می‌کنند. صحبت آزادانه با پزشک در این مورد و رعایت چند نکته عملی می‌تواند به شما در رفع مشکلات مرتبط با فیبرومیالژیا در رابطه جنسی کمک کند تا دوباره از زندگی خود لذت ببرید. برخی از داروهایی که در درمان فیبرومیالژیا استفاده می‌شود ممکن است باعث کاهش میل جنسی شود مانند:
- دولوکستین (Cymbalta) | duloxetine
- میلناسیپران (Savella) | milnacipran
- پاروکستین (Paxil) | antidepressants
- سرترالین (Zoloft) | sertraline
بهتر است برای رفع مشلات پیش آمده در رابطه جنسی ناشی از فیبرومیالژیا با پزشک خود صحبت کنید. یک تغییر ساده دارو یا کاهش دوز می‌تواند میل جنسی شما را بهبود بخشد و به شما امکان لذت بیشتر از مقاربت را بدهد. همچنین یادگیری مدیریت درد از علائم فیبرومیالژیا با تغییر در داروها، عادت‌های زندگی و ورزش می‌تواند به تقویت زندگی جنسی شما کمک کند. تغییر پوزیشن، استفاده از بالش برای تثبیت بدن و از همه مهم‌تر همراهی شریک جنسی می‌تواند زندگی جنسی زیبایی را بیافریند.
فیبرومیالژیا و بارداری | فیبرومیالژیا چگونه بر بارداری تأثیر می گذارد؟
با بارداری، میزان هورمون‌های بدن بسیار زیاد می‌شود. همراه با افزایش وزن، بدن از تعادل خارج شده و شکل دیگری پیدا می‌کند. بیشتر خانم‌ها به خصوص در سه ماه اول بارداری حالت تهوع و خستگی را تجربه می‌کنند. جای تعجب است که علائم فیبرومیالژیا اغلب به درستی تشخیص داده نمی‌شود و تصور می‌شود که یک قسمت طبیعی از بارداری است. با این حال زنان مبتلا به فیبرومیالژیا علائم درد بیشتری در دوران بارداری نسبت به سایر زنان متحمل می‌شوند. همچنین علائم فیبرومیالژیا همراه با درد، خستگی و استرس روانی در دوران بارداری تشدید می‌شود.
فیبرومیالژیا و شغل | فیبرومیالژیا چگونه بر شغل تاثیر می‌گذارد؟
افرادی که مبتلا به فیبرومیالژیا هستند تقریبا هر شغلی که می‌خواهند می‌توانند داشته باشند اما ممکن است دردهای مزمن گاه به قدری کلافه کننده باشد که فرد نیاز به استراحتی کوتاه مدت یا تغییر در شرایط شغلی داشته باشد. بهترین راه این است که رییس و کارفرمای خود را در جریان بیماری فیبرومیالژیا خود قرار دهید و با همکاران درمورد شرایط پیش آمده ناشی از فیبرومیالژیا و علائم آن صحبت کنید تا با آن آشنا شوند. در صورت امکان بین ساعات کاری اندکی استراحت کنید یا اگر به مرخصی رفتید در آخر هفته کار عقب افتاده را جبران کنید. فیبرومیالژیا مانع از داشتن شغل نیست در واقع هیچ محدودیتی برای فرد مبتلا به فیبرومیالژیا وجود ندارد.
فیبرومیالژیا و ام اس | فیبرومیالژیا و MS
متاسفانه گاه به قدری علائم بیماری‌ها شبیه به یکدیگر است که به اشتباه بیماری جای بیماری دیگر تشخیص داده شده و روند درمانی که آغاز می‌شود به جای اینکه به بهبود بیماری کمک کند باعث بدتر شدن آن می‌شود. ام اس بیماری شبیه به فیبرومیالژیا است که شاید در ظاهر شبیه به یکدیگر به نظر برسند اما در اصل آسیب‌های ناشی از ام اس در زمان‌های مختلف اتفاق افتاده‌اند اما در فیبرومیالژیا دردهای عضلانی – استخوانی بیش از سه ماه ادامه یافته است. تشخیص MS به عهده پزشک مغز و اعصاب (نورولوژی) بوده اما فیبرومیالژیا توسط متخصص روماتولوژی تشخیص داده می‌شود.
با غذا نخوردن کودک چه کنیم ؟ | راهکارهای عملی
فیبرومیالژیا + افسردگی | فیبرومیالژیا و افسردگی
متاسفانه آگاهی جامعه بسیار کم است و هنگامی که فردی مبتلا به فیبرومیالژیا از درد خود شکایت می‌کند و نیاز به سکوت، آرامش و استراحت دارد او را به تنبلی متهم می‌کنند در حالیکه نمی‌دانند شدت درد به قدری زیاد است که فرد به سختی می‌تواند روی آن مدیریت داشته باشد. از این رو فرد با برچسب‌های منفی و عدم حمایت از سوی دیگران به افسردگی مبتلا می‌شود. داروهای ضد افسردگی که به منظور کنترل بیماری تجویز می‌شود تا 50% می‌تواند موثر باشد. 50% باقی مانده به روحیه فرد بر می‌گردد. به همین دلیل پرهیز از درگیری و تنش، قرار نگرفتن در محیط‌های ناخوشایند و نداشتن استرس کمک شایانی به کنترل دردهای فیبرومیالژیا و پشت سر گذاشتن افسردگی خواهد کرد.
فیبرومیالژیا و چاقی | فیبرومیالژیا و اضافه وزن
چاق بودن و داشتن اضافه وزن باعث می‌شود که فشار بیشتری به عضلات و استخوان‌ها وارد شود از این رو علاوه بر دردهای ناشی از فیبرومیالژیا درد دیگری هم به آن اضافه می‌شود که شدت علائم را بدتر و بیشتر می‌کند. همیشه دلیل اضافه وزن داشتن ناشی از کم تحرکی نیست هرچند که داشتن فعالیت می‌تواند به کاهش وزن کمک کند اما باز هم به طور 100% موثر نخواهد بود. فیبرومیالژیا باعث اختلال در عملکرد لپتین (هورمون نشانگر اشتها) شده و سیگنال‌های نادرست به مغز مخابره می‌کند و باعث پرخوری و کند شدن سوخت و ساز بدن می‌شود. برخی از داروها که برای درمان فیبرومیالژیا استفاده می‌شوند نیز چاق کننده هستند. برای جلوگیری از چاقی بیشتر یا کاهش وزن بهتر است ورزش را به دفعات مختلف تقسیم کرده و با تمرینات سبک شروع کنید. گرفتن دوش آب گرم قبل از شروع به ورزش و همچنین ورزش کردن در استخر آب گرم بسیار موثر است. از پزشک خود درمورد تعویض داروهای چاق کننده سوال کنید و هرگز خودسرانه مصرف دارو را قطع نکنید و دوز مصرفی آن‌ها را تغییر ندهید. استفاده از رژیم‌های غذایی سالم و کم چرب نیز کمک کننده است.
