هورمون ها نقش مهمی در تنظیم عملکرد بدن دارند و می توانند بر خلق و خوی فرد تأثیر مستقیم بگذارند. عدم تعادل هورمونی این امکان را دارد که باعث بروز علائم افسردگی در فرد شود، که از آن با نام افسردگی هورمونی یاد می شود. به وجود آمدت تغییرات در هورمون ها ممکن است خلق وخو و آرامش را در او از بین ببرد. مهم ترین گام برای درمان افسردگی هورمونی یافتن علت اصلی بروز آن است و سپس با کمک تنظیم کردن میزان هورمون ها افسردگی هورمونی کاهش می یابد. موسسه روانشناسی حس تحول با سال ها سابقه در زمینه تشخیص و درمان انواع اختلالات روانی مخصوصا افسردگی و همچنین زیر نظر سازمان بهزیستی کشور، می تواند به شما در درمان انواع افسردگی کمک های بسیاری کند، با ما همراه باشید.
این مقاله به ارتباط بین تغییرات هورمونی و افسردگی و گزینه های درمانی می پردازد. برای کمک به سلامت روانی خود و عزیزانتان، برای اطلاعات و منابع تحقیقاتی بیشتر از موسسه حس تحول شمیرانات کمک بگیرید.
ارتباط بین هورمون ها و افسردگی
تغییرات در سطح هورمون ها ناشی از عواملی مانند بارداری، یائسگی یا مصرف داروهای ضد بارداری که می تواند انتقال دهنده های عصبی را در بدن تغییر دهد و بر خلق و خوی شما تاثیر بگذارد. کاهش هورمون ها می تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شود که منجر به افزایش احساس غم، اضطراب و تحریک پذیری می شود.
عوارض کاهش سطح تستوسترون
- افسردگی
- اضطراب
- افزایش تحریک پذیری
- کاهش میل جنسی
- کاهش سطح انرژی
علائم افسردگی
علائم افسردگی عبارتند از:
- احساس غمگینی یا اضطراب
- تحریک پذیری
- بی قراری
- احساس ناامیدی یا بدبینی
- از دست دادن علاقه به فعالیت ها یا سرگرمی های معمولی
- خستگی یا کمبود انرژی
- اختلالات مربوط به خوابید
- مشکل در تمرکز
- تغییرات در اشتها
- دردهای جسمی
- افکار یا تلاش برای خودکشی
داشتن این علائم به مدت حداقل 2 هفته ممکن است نشان دهنده افسردگی باشد.
علل احتمالی افسردگی هورمونی
شرایط زیر ممکن است باعث افسردگی هورمونی شود:
PMDD
اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) مانند سندروم پیش از قاعدگی است با این تفاوت که فرد مبتلا علائم شدید تری را تجربه می کند. یک اختلال روانی است که شباهت زیادی به افسردگی تک قطبی دارد و در بین ۲ تا ۱۰ درصد از زنان بین سالهای بلوغ تا یائسگی شایع می‌باشد.
علائم PMDD عبارتند از:
- افسردگی یا اضطراب شدید
- تحریک پذیری یا عصبانیت شدید
- تنش
- تغییرات شدید خلق و خو
- موارد وحشت زدگی
- عدم علاقه به فعالیت ها یا روابط معمولی
- مشکل در تمرکز
- خستگی
- هوس غذایی یا پرخوری
- مشکل در خوابیدن
- دردهای جسمی
علائم اختلال نارسایی پیش از قاعدگی زمانی که سطح هورمون ها شروع به کاهش می کند و 1 یا 2 هفته قبل از پریود بروز می کنند.
دلیل بروز PMDD ممکن است از افزایش حساسیت به تغییرات هورمونی در طول چرخه قاعدگی، که شامل تغییرات در سطح سروتونین است باشد.
داروهای ضد بارداری هورمونی
بر اساس مقالات تحقیقاتی در سال 2022، مصرف دارو های پیشگیری از بارداری هورمونی ممکن است باعث افسردگی شود.
استروژن و پروژسترون
استروژن و پروژسترون هورمون هایی هستند که بر عملکرد مغز، سیستم عصبی و انتقال دهنده های عصبی مانند سروتونین و دوپامین تأثیر می گذارند. استروژن اثرات محافظتی در برابر اختلالات خلقی دارد، اما پروژسترون ممکن است باعث بدتر شدن خلق وخو شود. دلیل آن ممکن است به دلیل تأثیر پروژسترون بر بعضی از انتقال دهنده های عصبی باشد که می تواند منجر به کاهش سطح سروتونین شود.
یائسگی
عموما بانوان قبل از یائسگی یا بعد از آن دچار تغییرات خلقی شده و اضطراب شدید را تجربه می کنند، دلیل این نوسانات خلقی کاهش سطح استروژن و پروژسترون است. سایر علائم پیش از یائسگی، مانند گرگرفتگی که باعث بروز اختلالات خواب می شوند به دلیل این که مشکلات خوابیدن 10 برابر بیشتر احتمال ابتلای فرد به افسردگی را افزایش می دهند در افسردگی هورمونی تاثیر گذار هستند.
افسردگی پس از زایمان
آلوپرگنانولون یک نوروستروئید است، نوعی استروئید که مغز تولید می کند و از تجزیه پروژسترون به وجود می آید. در طول بارداری، سطح آلوپرگنانولون به طور پیوسته تا سه ماهه سوم افزایش می یابد. پس از زایمان، سطح آلوپرگنانولون به سرعت کاهش می یابد. این تغییرات سریع در سطح آلوپرگنانولون نقش مهمی در افسردگی پس از زایمان دارد.
در بسیاری از مادران، سطح آلوپرگنانولون چند روز پس از زایمان افزایش می یابد. در برخی مادران، سطح آن افزایش نمی یابد، که این خود می تواند منجر به افسردگی شود. گیرنده های GABA که در مغز هستند، در بسیاری از شرایط سلامت روان، مانند افسردگی، نقش دارند. تغییرات در سطح هورمونها و آلوپرگنانولون در دوران بارداری ممکن است بر عملکرد گیرنده های GABA تأثیر گذار باشد.
تستوسترون پایین
در مردان، کاهش سطح تستوسترون می تواند باعث افسردگی شود. سایر علائم تستوسترون پایین عبارتند از:
- میل جنسی کم
- کاهش توده عضلانی بدون چربی
- اختلال در نعوظ
- ریزش موهای صورت یا بدن
- تحریک پذیری
- خستگی
علل احتمالی کاهش تستوسترون در مردان
- آسیب به بیضه ها یا برداشتن بیضه ها
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی
- بیماری های غده هیپوفیز
- بیماری های خود ایمنی
- عفونت
- پیری
- چاقی
- سندرم متابولیک
- برخی از داروهای ضد افسردگی و مواد مخدر
زنان نسبت به مردان سطوح پایین‌تری از آندروژن‌ها مانند تستوسترون تولید می‌کنند. این امر باعث می شود که تشخیص تستوسترون پایین در زنان سخت تر شود.
علائم کمبود آندروژن در زنان
- کاهش خلق و خو و تندرستی
- نداشتن انگیزه
- خستگی
- از دست دادن توده عضلانی و قدرت
- از دست دادن میل جنسی
علل کمبود آندروژن در زنان
- پیری
- برداشتن تخمدان ها یا نارسایی تخمدان
- استروژن درمانی خوراکی
- یائسگی
- تولید بیش از حد پرولاکتین
- نارسایی آدرنال
- اختلال غده هیپوفیز
- مشکلات تیروئید
تیروئید و افسردگی
شواهد متناقضی در مورد ارتباط اختلالات تیروئید با افسردگی وجود دارد، اما اختلالات تیروئید علائمی مشابه علائم افسردگی دارد. محققان به این نتیجه رسیدند که ممکن است ارتباطی بین کم کاری تیروئید افسردگی بالینی در زنان وجود داشته باشد. ممکن است این ارتباط به دلیل سطوح هورمون های تیروئید، تنظیم و عملکرد غده تیروئید و همچنین جنسیت تعیین شده در بدو تولد باشد.
عوامل خطر افسردگی
عوامل خطر افسردگی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تفاوت در مواد شیمیایی مغز که ممکن است بر خلق و خو تأثیر بگذارد.
- ژنتیک، زیرا افسردگی ممکن است وراثتی بوده و به فرزندان انتقال یابد.
- عزت نفس پایین.
- سطح بالایی از استرس .
تشخیص افسردگی
برای تشخیص افسردگی، پزشک از فرد در مورد علائمی که دارد، مثل دفعات و مدت زمان، و چگونگی تأثیر آنها بر زندگی روزمره او سؤال می کند.
برای تشخیص شرایط هورمونی، پزشک یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و آزمایش خون فرد را بررسی می کند.
درمان افسردگی هورمونی
درمان عدم تعادل هورمونی ممکن است این نوع افسردگی را تسکین دهد. درمان افسردگی هورمونی به یافتن و درمان علت اصلی آن بستگی دارد، اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان جایگزینی هورمونی
- داروهای ضد افسردگی، اگر هورمون درمانی مناسب نباشد
- قطع مسکن های بدون نسخه برای علائم فیزیکی
- قطع قرص های ضد بارداری و پیشنهاد روش های جایگزین برای جلوگیری از بارداری
- داروهای کنترل هورمون تیروئید
- تستوسترون درمانی
- ورزش منظم
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل
- تمرین تکنیک‌های تمدد اعصاب
به طور کلی اگر یک بیماری پزشکی، مثل عدم تعادل هورمونی، باعث بروز افسردگی شود، درمان بیماری زمینه ای علائم افسردگی را کاهش می دهد.
جلوگیری از افسردگی هورمونی
در بسیاری از موارد اصلاحات سبک زندگی ممکن است به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی کمک کند. این استراتژی ها عبارتند از:
- ورزش منظم
- اجتناب از مصرف بیش از اندازه الکل
- کاهش مصرف کافئین
- داشتن خواب با کیفیت کافی
- تمرین تکنیک های تمدد اعصاب
چگونه بفهمم علائم مربوط به افسردگی است یا مربوط به تغییرات هورمونی؟
نوسانات هورمونی در هر فردی کاملا طبیعی است. همچنین این که گاهی احساس غمگین بودن داشته باشید طبیعی است.
افسردگی ممکن است هورمونی باشد در بسیاری از مواقع تغییرات خلق و خو با تغییرات هورمونی ارتباط دارند مانند:
- چرخه قاعدگی
- جراحی یا درمان سرطان که بر اندام های تولید مثلی تأثیر می گذارد
- بارداری
- قبل از یائسگی یا بعد از یائسگی
- پیری
- مشکلات تیروئید
- مصرف برخی داروهای خاص
اگر افراد بیش از 2 هفته علائم افسردگی داشته باشند ممکن است افسردگی داشته باشند. اگر فرد به مدت حداقل 2 سال علائم افسردگی داشته باشند، ممکن است دچار اختلال افسردگی مداوم شوند.
افسردگی هورمونی در مردان
در مردان، سطوح پایین تستوسترون ممکن است باعث افسردگی، همراه با تحریک پذیری و احساس خستگی شود. سایر علائم تستوسترون پایین می تواند شامل کاهش میل جنسی، اختلال در نعوظ و کاهش توده عضلانی بدون چربی باشد.
خلاصه
تغییرات هورمونی ممکن است در برخی افراد باعث افسردگی شود. در زنان، افسردگی هورمونی ممکن است به دلیل چرخه قاعدگی، یائسگی، بارداری یا مشکلات تیروئید رخ دهد. در مردان، افسردگی هورمونی ممکن است به دلیل تستوسترون پایین رخ دهد. درمان علت زمینه ای ممکن است به کاهش افسردگی کمک کند. بسته به علت، درمان ها ممکن است شامل داروهای هورمونی، استراتژی های سبک زندگی یا داروهای ضد افسردگی باشد. برای تشخیص و درمان انواع افسردگی و اختلالات روانی با مرکز مشاوره حس تحول تماس بگیرید.
