بیماریهای مختلفی وجود دارند که سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار داده و باعث میشوند کیفیت زندگی فرد مختل شود. یکی از این بیماریها کبد چرب نام دارد که ممکن است فرد از همان ابتدا یا دیرهنگام متوجه آن شود که باید نسبت به درمان و رعایت رژیم غذایی اقدام نماید. در این قسمت از سایت خوب میشی شما خوانندگان عزیز را با انواع کبد چرب و غذاهای مفید برای کبد چرب آشنا خواهیم کرد.
کبد عضوی مهم در بدن بوده که وظیفه تصفیه سموم، تولید صفرا برای هضم چربی، ذخیره انرژی و تنظیم متابولیسم را بر عهده دارد. هرچند که برای درمان کبد چرب مراجعه به پزشک و استفاده از دارو توصیه میشود اما با رعایت رژیم غذایی میتوان آن را سریعتر درمان کرد زیرا دارو و غذا مکمل یکدیگر هستند.
غذاهای مفید برای پاکسازی کبد
کبد عضوی از بدن است که چربی را در خود ذخیره میکند اما اگر میزان چربی ذخیره شده از حد معمول فراتر رود شخص مبتلا به کبد چرب میشود. به طور کلی کبد چرب به 6 دسته تقسیم میشود:
- کبد چرب گرید 1
- کبد چرب گرید 2
- کبد چرب گرید 3
- کبد چرب گرید 4
- کبد چرب در کودکان
- کبد چرب بارداری
هرچقدر میزان چربی بالاتر رود گرید کبد نیز بالاتر رفته در نتیجه خطرناکتر میشود. کبد چرب گرید 1 در اغلب موارد نشانهای نداشته و فرد از طریق آزمایش متوجه وجود آن میشود اما کبد چرب گریدهای 2 و 3 به ترتیب خطرناکتر از کبد چرب گرید 1 هستند. اگر فرد به کبد چرب گرید 4 برسد ممکن است نیاز به پیوند کبد داشته باشد.
کبد چرب بارداری نوعی اختلال نادر است که در زنان باردار میتواند اتفاق بیفتد که معمولا در اواخر بارداری و پیش از زایمان تشخیص داده میشود. البته این احتمال هم وجود دارد که درست پس از زایمان، مادر فارغ شده به آن مبتلا شود!
غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 1
افرادی که به کبد چرب نوع 1 هستند در صورتیکه به طور مستمر ورزش کرده و رژیم مناسب برای کبد چرب را دنبال کنند میتوانند آن را شکست داده و مانع از پیشرفت کبد چرب به سمت گرید 2 و گریدهای دیگر شوند. از بهترین رژیم غذاهای مفید برای کبد چرب میتوان رعایت پرهیزات غذایی و موارد زیر را نام برد:
- پرهیز از غذاهای چرب و فست فود
- جویدن کامل لقمههای غذا
- پرهیز از مصرف آب یخ (به خصوص با معده خالی یا در هنگام گرمای هوا)
- پرهیز از مصرف الکل
- درمان دیابت، فشار خون بالا و چربی بالا
- کاهش وزن
- عدم مصرف بیش از حد نمک
- کاهش مصرف نوشیدنیهای قندی و شکر
کبد چرب گرید 1 را باید درمان کرده و آزمایش کنترل چربی کبد را تکرار کرد. درمان و تکرار آزمایشها تا زمانی ادامه مییابد که به طور کلی اثر کبد چرب از بین رفته و کبد سالم جایگزین آن شود.
غذاهای مفید برای پاکسازی کبد چرب گرید 2 | رژیم مناسب برای کبد چرب گرید 2
کبد چرب گرید 2 از کبد چرب گرید 1 پیشرفتهتر بوده و درمان آن سختتر است. اگر کبد چرب گرید 2 به طور جدی درمان دنبال نشود متاسفانه ابتلا به کبد چرب گرید 3 افزایش مییابد. بیمار مبتلا به کبد چرب گرید 2 حداقل چند مورد از علائم زیر را خواهد داشت:
- بی اشتهایی
- درد در سمت راست بدن (در قسمت فوقانی شکم)
- ورم پا
- خارش پوست
- خستگی و بی حوصلگی
- کبودی بدن
- چاقی شکم
- زرد شدن چشمها
بیمار کبد چرب گرید 2 علاوه بر ورزش و غذاهای مفید نیاز است از دارو استفاده کند. در ادامه تعدادی از رژیم مناسب برای کبد چرب گرید 2 را نام برده شده است تا بیماران بتوانند با قرار دادن آن در برنامه غذایی سلامت خود را به دست آورند:
سیر
سیر مادهای معجزه آفرین است که باید آن را در رده غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 2 به شمار آورد. سیر کمک میکند که کلسترول بد خون کاهش پیدا کرده و کبد را از وجود سم پاکسازی کند در نتیجه چربیها و مواد مضر از کبد خارج میشوند. سیر را میتوان به صورت خام، پخته یا پودری استفاده کرد. لازم به یادآوری است که از مصرف سیر ترشی پرهیز کنید چرا که بر خلاف سیر، خاصیت مفید برای درمان کبد چرب ندارد.
لیمو ترش
لیمو ترش یکی از خوشمزهترین و بهترین مرکبات محسوب میشود که یکی از خاصیت بیشمار آن را میتوان رفع چربی کبد دانست. صبح هنگام که ناشتا هستید مقداری آب لیمو ترش تازه را به آب جوش ولرم شده اضافه کرده و قبل از صرف صبحانه بنوشید. پس از مدتها مصرف تاثیر مثبتی که بر کاهش چربی کبد گذاشته است را خواهید دید. حتی میتوان به یک پارچ آب مقداری آبلیمو ترش اضافه کرده و در ساعات مختلف روز از آن نوشید.
در کبد چرب گرید 2 برخی از افراد خونریزی بینی را تجربه میکنند. برای رفع این مشکل کافی است کمی آبلیمو را به پنبه آغشته کرده و در داخل بینی گذاشت تا خونریزی بند آید.
انگور
انگور میوهای است که در دسته میوههای مفید برای غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 2 به شمار میآید. انگور به ویژه انگور قرمز و انگور سیاه را هم میتوان آزادانه خورد و هم میتوان همراه با پنیر در وعده صبحانه میل کرد. نوشیدن آب انگور طبیعی نیز گزینه مناسب دیگر برای درمان کبد چرب گرید 2 است.
عرقیجات
عرقیجات در درمان کبد چرب بسیار کاربردی هستند. از بهترین عرقیجات برای رفع چربی کبد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عرق خارشتر
- عرق کاسنی
- عرق شاه تره
- عرق خارمریم
بهتر است عرقیجات نام برده شده اصل باشند تا تاثیر خود را بهتر نشان دهند. همچنین از قبل باید به طبع بدن خود دقت نموده و مصرف آن را به صورت کم کم آغاز کرد تا میزان سازگاری بدن و معده را با عرقیجات سنجید. در صورتیکه مشکلی نبود روزانه از هر کدام از عرقیات در حد یک استکان بنوشید تا کاملا کبد چرب برطرف شود.
دمنوش
در رده غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 2 میتوان از دمنوش استفاده کرد. انواع دمنوشهای طبیعی میتوانند جایگزین چای و قهوه شوند تا عملیات چربی زدایی از کبد را آغاز کنند. از بهترین دمنوشها برای رفع کبد چرب میتوان به دمنوشهای زیر اشاره کرد:
- دارچین
- مریم گلی
- بادرنجبویه
- گل داودی
- رازیانه
- جعفری
- زنجبیل
تا جاییکه امکان پذیر است از مصرف دمنوشهای آماده و صنعتی خودداری کنید زیرا دارای مواد افزودنی و اسانسهای متعدد بوده که اثربخشی دمنوشهای طبیعی را ندارند. دمنوشها را میتوان همه روزه در دفعات مختلف در حد متعادل استفاده کرد.
غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 3
در درمان کبد چرب گرید 3 باید نهایت سختگیری را به عمل آورد چرا که اگر نتوان آن را به کبد چرب گرید 2 و 1 برگرداند و یا به طور کامل آن آن را درمان کرد وارد فاز بعدی کبد چرب خواهد شد که بسیار خطرناک است. از علائم بیماری کبد چرب گرید 3 موارد زیر بیشتر از سایر نشانهها مشهود خواهد بود:
- کاهش شدید اشتها
- کاهش وزن
- تورم پا
- تورم شکم
- بزرگ شدن بافت سینه مردان
- ناتوانی جنسی
- شریانهای عنکبوتی شکل زیر پوست
- بیهوشی و کما
با دارو، ورزش، تغییر سبک زندگی و غذاهای مفید برای کبد چرب از پیشرفت آن جلوگیری خواهد شد. برای درمان کبد چرب گرید 3 از مصرف میوههای فصلی و سبزیجات تازه غافل نشوید. شام را با وعدههای سالادی همچون هویج، کاهو، کلم، ترب، تربچه، آووکادو و قارچ میل کنید. البته از آبلیموی تازه و طبیعی به عنوان طعم دهنده طبیعی سالاد غافل نشوید. در ادامه تعدادی از مواد غذایی و غذاهای مفید برای کبد چرب را نام میبریم:
روغن زیتون
روغن زیتون یکی از طبیعیترین روغنهاست که برای درمان کبد چرب نیز کاربرد دارد. روغن زیتون را میتوان به عنوان طعم دهنده به سالاد اضافه کرد و یا در پخت و پز از آن استفاده کرد. همچنین میتوان قبل از صبحانه به صورت ناشتا یک قاشق غذاخوری روغن زیتون را همراه یک قاشق غذاخوری آبلیمو مصرف کرد و پس از آن در صورت تمایل کمی آب ولرم بنوشید تا کبد پاکسازی شود. به جز روغن زیتون، روغنهای دیگری هم هستند که برای درمان کبد چرب کارایی دارند، از جمله:
- روغن نارگیل
- روغن شاهدانه
- روغن آفتابگردان
روغنهای مورد استفاده باید خالص بوده و به روشهای صنعتی فرآوری شده نباشد. برای تهیه روغن اصل و خالص میتوان به عطاریهای معتبر مراجعه کرد که در بعضی مواقع در حضور مشتری فرایند روغنگیری انجام میشود.
سویا
سویا را میتوان جایگزین گوشت کرد و یا میتوان در کنار گوشت از آن مصرف کرد. از آنجایی که گوشت قرمز مزایای چندان زیادی نسبت به گوشت سفید در برابر کبد چرب ندارد بهتر است برای درمان کبد چرب سویا را جایگزین گوشت قرمز کنید. استفاده از سویا بسیار ساده است طوریکه میبایست قبل از مصرف سویا را در آب خیسانده، بعد آبکشی کرده و سپس همانند گوشت از آن استفاده کنید. با زدن ادویههای طعم دار به آن مزه و بوی بهتری بدهید. از خاصیت زردچوبه به طور همزمان هم برای رنگ دادن، خوشمزهتر شدن سویا و چربی زدایی کبد چرب غافل نشوید.
میوه و آبمیوه
شاید بهتر است بگوییم همیشه که نمیتوان از خاصیت غذاهای مفید برای کبد چرب استفاده کرد بلکه نیاز به تنوع هم احساس میشود. آلبالو و گیلاس از بهترین میوههای درمان چربی کبد هستند. ترجیحا آبمیوه آلبالو یا گیلاس خانگی باشند چرا که آبمیوهها و شربتهای آماده و صنعتی حاوی مقدار زیادی شکر و مواد افزودنی بوده که به خودی خود برای کبد چرب بسیار مضر هستند. چای آلبالو گزینه دیگری است که برای درمان کبد چرب گرید 3 کاربرد دارد.
سرکه سیب
سرکه سیب از جمله موادی است که در درمان کبد چرب میتواند مفید باشد اما باید توجه داشت مصرف طولانی مدت آن توصیه نمیشود چرا که میتواند عواقب ناگواری داشته باشد. توصیه میشود استفاده از سرکه سیب جهت درمان کبد چرب به مدت یک ماه به طور مکرر ادامه داده شود و پس از آن به پزشک مراجعه کرده تا وضعیت کبد را مورد بررسی قرار دهد؛ در صورتیکه مشکلی نبود میتوان مصرف آن را ادامه داد.
جهت مصرف یک قاشق غذاخوری سرکه سیب را با یک لیوان آب سرد ترکیب کرده و به آن کمی عسل طبیعی اضافه کنید و یک بار در صبح و بار دیگر در عصر میل کنید. بهتر است سرکه سیب طبیعی باشد و از مصرف نوع صنعتی آن پرهیز شود.
چای سبز
چای سبز یکی از نوشیدنیهای محبوب است که طرفداران خود را دارد. چای سبز را میتوان جایگزین چای سیاه کرده و روزانه دو تا سه فنجان چای سبز میل کرد. در صورت تمایل میتوان کمی آبلیموی تازه به آن اضافه کرد تا طعم ترش به خود بگیرد و یا با اضافه کردن زنجبیل رنده شده یا ورقه ورقه شده به چای سبز طعم آن تند خواهد شد که مورد پسند برخی از افراد خواهد بود.
بلغور جو دو سر
یکی از عوارض کبد چرب گرید 3 خستگی و ضعف است. کربوهیدرات موجود در جو دو سر، انرژی بدن را افزایش داده و مانع از احساس خستگی و کسلی در طول روز میشود از سویی دیگر چون فیبر بالایی دارد به حفظ عملکرد کبد و سلامت آن کمک میکند. بنابراین از مصرف جو دو سر به عنوان یکی از بهترین غذاهای مفید برای کبد چرب گرید 3 غافل نشوید.
دستور پخت غذا برای کبد چرب
مواد غذایی و خوراکیهایی که جزو غذاهای مفید برای کبد چرب به شمار میآیند را معرفی کردیم. از آنجایی که با مواد غذایی میتوان غذاهای مختلفی پخت در ادامه تعدادی دستور پخت غذا برای کبد چرب را معرفی میکنیم که میتوانید به عنوان صبحانه، ناهار و شام در رژیم غذایی خود بگنجانید.
شام مناسب کبد چرب | ناهار برای کبد چرب
کنگر
کنگر نوعی گیاه سبز بوده که با آن میتوان سوپ کنگر، خورشت کنگر، کنگر کبابی و سالاد کنگر درست کرد. سوپ کنگر از کنگر، زرچوبه، آب و کمی نمک درست میشود. کباب کنگر نیز با پوشاندن کنگر در فویل آلومینیوم و پخت آن در فر همراه با فلفل سیاه و روغن زیتون آماده سرو میشود. دستورالعمل پخت غذا با کنگر را میتوانید در فضای مجازی بیابید.
خوراک سویا
سویا یکی ازمواد غذایی مفید برای کبد چرب محسوب میشود. برای پخت خوراک سویا نیاز به مواد غذایی زیر است:
- سویا
- پیاز
- رب گوجه فرنگی
- هویج
- سیب زمینی
- فلفل، ادویه و دارچین
- آب نارنج یا آبلیمو
کافی است پس از خیساندن سویا در آب آن را با کمی دارچین بجوشانید تا طعم دارچین را به خود بگیرد. با آبکشی کردن سویای پخته و ریختن آن در میکسر؛ با فلفل، پیاز، هویج، سیب زمینی تفت دهید. در انتها رب گوجه فرنگی را افزوده، آب نارنج و ادویه را افزوده و اجازه میدهیم همه مواد با یکدیگر بپزند. خوراک سویا را میتوان به عنوان ناهار یا شام سروکرد.
کدو
کدو را پس از پوست کندن به صورت ورقههای نیمه نازک برش دهید. کمی سیر خرد کنید. آنها را همراه یکدیگر با روغن زیتون تفت دهید. به همین سادگی غذای خوشمزه رژیمی که جزو غذاهای مفید برای کبد چرب به شمار میرود خواهید داشت. حتی میتوان کدو را خرد یا رنده کرده و آن را در کنار سالاد یا ماست کم چرب یا چکیده مصرف کرد.
صبحانه رژیمی برای کبد چرب
صبحانه از مهمترین وعدههای غذایی است که از گذشته تا به امروز همچنان بر خوردن آن تاکید میشود. برای صبحانه گزینههای غذایی متنوعی وجود دارد که در این بخش از سایت خوب میشی به تفکیک گریدهای کبد چرب چند مورد پیشنهاد داده شده است تا بتوان در طول هفته صبحانه متنوع و مغذی داشت.
صبحانه مناسب برای کبد چرب گرید 1
- پنیر و گردو: گردو سرشار از امگا 3 است که بر عملکرد کبد تاثیر مطلوبی دارد. میتوانید در وعده صبحانه از پنیر و گردو استفاده کنید اما میبایست پنیر خود را به گونهای انتخاب کنید که شور نباشد.
- املت برای کبد چرب : برای پخت املت مناسب کبد چرب بهتر است به جای کل تخم مرغ، فقط از سفیده آن استفاده کنید. سفیده تخم مرغ را با گوجه فرنگی یا سایر سبزیجات در تابه ریخته و با روغن زیتون سرخ کنید.
- بلغور جو دو سر: برای پخت بلغور جو دو سر به عنوان صبحانه، ابتدا شیر کم چرب، آب و مقدار بسیار کم نمک را در ظرف ریخته و بگذارید تا به جوش آیند. سپس بلغور جو دو سر را اضافه کرده و هم بزنید. با کم کردن حرارت شعله فرصت دهید تا جو دو سر بپزد. پس از پخته شدن کمی دارچین اضافه کرده و مجددا زمان دهید تا بیشتر بپزد. صبحانه مفید برای کبد چرب گرید 1 آماده است.
صبحانه برای کبد چرب گرید 2
- جو دوسر با میوه: یک فنجان جو دوسر پخته شده با چند تکه میوه مانند توت یا موز و یک قاشق چایخوری عسل گزینه مناسبی برای صبحانه افراد مبتلا به کبد چرب گرید 2 است.
- تخممرغ آبپز با سبزیجات: دو عدد تخممرغ آبپز به همراه سبزیجات مانند اسفناج و گوجهفرنگی و یک تکه نان سبوسدار می تواند فرد را تا چندین ساعت سیر نگه دارد.
- ماست یونانی با میوه و آجیل: یک کاسه ماست یونانی کمچرب با مقداری میوه تازه و یک قاشق غذاخوری بادام یا گردو برای افراد مبتلا به کبد چرب گرید 2 مناسب است.
- اسموتی سبز: اسموتی تهیه شده از یک فنجان اسفناج، یک موز، یک قاشق چایخوری دانه چیا و یک فنجان آب میتواند گزینه مناسبی برای صبحانه کبد چرب گرید 2 باشد.
- نان تست با آووکادو: دو تکه نان سبوسدار تستشده با آووکادو لهشده، کمی نمک و فلفل و یک عدد تخممرغ آبپز از غذاهای مفید برای کبد چرب محسوب میشود.
- کینوا با میوه: کینوا پختهشده با چند تکه میوه مانند زغالاخته و یک قاشق چایخوری عسل را میتوان در صبحانه افراد مبتلا به کبد چرب گنجاند.
- پنکیک جو دوسر: یکی دیگر از وعدههای پیشنهادی صبحانه افراد مبتلا به کبد چرب گرید 2 پنکیک مخلوط جو دوسر و تخممرغ با میوه تازه و کمی دارچین است.

صبحانه رژیمی برای کبد چرب گرید 3
- اسموتی سبز: کاهو، یک موز، یک قاشق چایخوری دانه چیا و یک فنجان شیر بادام یا شیر سویا
- جو دوسر با مغز و میوه: نصف فنجان جو دوسر پخته شده با کمی دارچین، چند تکه سیب و یک قاشق غذاخوری بادام یا گردو.
- تخممرغ با سبزیجات بخارپز: دو عدد تخممرغ آبپز با سبزیجات بخارپز مثل اسفناج و فلفل دلمهای و یک تکه نان سبوسدار
- ماست کمچرب با میوه و دانهها: یک کاسه ماست کمچرب یونانی با مقداری زغالاخته یا توتفرنگی و یک قاشق چایخوری دانه کدو یا کنجد
- کینوا با سبزیجات: کینوا پخته شده با بروکلی و هویج بخارپز شده و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون
- پنکیک جو دوسر و موز: پنکیک جو دوسر و موز و کمی دارچین و عسل طبیعی
صبحانه مخصوص کبد چرب گرید 4
- اسموتی سبز: اسفناج، یک عدد موز، یک قاشق چایخوری دانه چیا، یک قاشق غذاخوری کره بادام و یک فنجان شیر بادام یا شیر سویا
- جو دوسر با مغز و میوه: نصف فنجان جو دوسر پخته شده با سیب خرد شده، دارچین و یک قاشق غذاخوری بادام
- تخممرغ و سبزیجات: دو عدد تخممرغ آبپز به همراه سبزیجات بخارپز مثل کدو سبز و بروکلی و یک تکه نان سبوسدار
- ماست کمچرب با میوه و دانهها: یک کاسه ماست کمچرب یونانی با مقداری زغالاخته یا هر میوه دیگر و یک قاشق چایخوری دانه کدو یا کنجد
- کینوا با سبزیجات بخارپز: یک فنجان کینوا پختهشده با هویج و فلفل دلمهای بخارپز شده و یک قاشق غذاخوری روغن زیتون و کمی آبلیمو
- نان تست سبوسدار با آووکادو و گوجهفرنگی: دو تکه نان سبوسدار با آووکادو، برشهای گوجهفرنگی.
غذاهای مفید برای کبد چرب کودکان
کودکان الگوی غذایی خود را از بزرگسالان میآموزند. طبیعی است که به دلیل سن کم شاید از مصرف غذاهای مفید برای کبد چرب اجتناب کنند اما اگر فرد بزرگسال با کودک همراه شده و با ملایمت با وی رفتار کند به تدریج کودکان میآموزند که غذای پخته شده به نفع آنها بوده در نتیجه در خوردن آن همراهی خواهد کرد که در بهبود و بازیابی سلامتی کبد موثر است.
به عنوان فرد بزرگسال با تزیین غذا و دادن پاداش در غالب میوههای مفید همچون به، انار، انگور، آلبالو، گیلاس و ... مشوق کودک مبتلا به کبد چرب باشید. تا حد امکان مصرف چیپس و پفک را کاهش داده و بکوشید تا کودک به ورزش و فعالیت بدنی روی آورده تا ضمن مصرف غذای مخصوص کبد چرب و دارو زودتر روند بهبودی را طی کند. گاهی اوقات نیاز به دلیل لجبازی کودک نیاز به مخفیکاری بوده و برای اینکه متوجه رژیم غذایی نشود میبایست کل اعضای خانواده مواد غذایی مناسب درمان کبد چرب را مصرف کنند تا کودک پا به پای بقیه از خاصیت مواد غذایی مفید بهرهمند شود.
نتیجه گیری
غذاهای مفید برای کبد چرب باید به طور مستمر مصرف شوند تا اثر خود را نشان داده و منجر به کمتر شدن میزان چربیهای احاطه شده در کبد شوند. مواد غذایی مفید برای درمان کبد چرب بسیار متنوع هستند طوریکه میتوان وعدههای غذایی متفاوتی از آن را تهیه کرده تا فرد بیمار از آن زده نشده و با اشتیاق به غذا خوردن مشغول شود. غذا نقش مهمی در حفظ سلامت و روحیه دارد از این رو راز سلامتی کبد چرب در بشقاب غذایی نهفته است که در این بخش از سایت خوب میشی به طور مفصل به آن پرداخته شد.
سوالات متداول
• چرا کبد چرب نیاز به رژیم غذایی خاص دارد؟
کبد چرب نوعی بیماری بوده که درمان آن زمانبر است. داروها نقش موثری در درمان کبد چرب دارند اما اگر با رژیم غذایی همراه شوند اثربخشی آن بالاتر رفته و فرد مبتلا زودتر بهبود مییابد.
• کدام مواد غذایی برای کبد چرب مناسب هستند؟
مواد غذایی متنوعی وجود دارند که میتوان از آنها در رژیم غذایی استفاده کرد، از جمله:
سیر، لیموترش، دمنوش، عرقیجات، سویا، سرکه سیب، بلغور جو دو سر، روغن زیتون، کنگر، زغال اخته و ...
• آیا رژیم غذایی میتواند گرید کبد چرب را بهبود بخشد؟
هرچقدر گرید کبد چرب بالاتر رود، خطرناکتر بوده و نیاز به مراقبت جدیتری دارد. علاوه بر مصرف دارو و ورزش کردن در صورت رعایت رژیم غذایی مناسب میتوان گرید کبد چرب را کاهش داده و حتی به طور کلی آن را از بین برد.