آشنایی با طرحواره رهاشدگی (ترس از دست دادن عزیزان) ، نشانه‌ها و درمان آن

 بعضی از افراد دائما نگرانند که نزدیکترین افراد خود (مادر، پدر، خواهر، همسر) را به شکلی از دست بدهند، بنابراین به طور دائم مضطرب هستند و یا ترس از رهاشدن دارند و گوش به زنگ علامت‌های ترک‌شدن هستند. در این مقاله آنها را بیشتر خواهیم شناخت.

طرحواره یا اسکیما در روانشناسی به چه معناست؟

فرض کنید که از کودکی یک عینک قرمز به چشم‌های دوخته شده باشد. در این صورت هر چقدر که به شما بگویند که همه چیز قرمز نیست برای شما قابل قبول نیست. طرحواره‌ها مثل این عینک هستند، هر کسی بسته به این که در چه خانواده‌ای به دنیا آمده، والدینش چطور بوده‌اند چه خلق و خویی داشته ... طرحواره مانند عینک بر روی مغزش نصب شده و همه چیز را از دریچه ی آن طرحواره می‌بیند.

طرحواره رهاشدگی (Abandonment Schema) چیست؟

بعضی از افراد مبتلا به تله رهاشدگی دائما نگرانند که نزدیکترین افراد خود (مادر، پدر، خواهر، همسر) را به شکلی از دست بدهند، بنابراین به طور دائم مضطرب هستند و یا ترس از رهاشدن دارند و گوش به زنگ علامت‌های ترک شدن هستند.
احساساتی که معمولا این بیماران در هنگام جدایی(چه واقعی باشد و چه خیالی) تجربه می‌کنند، اضطراب و افسردگی طولانیست. این افراد وقتی که نزدیکانشان آنها را (حتی موقت) تنها می‌گذارند، عصبانی می‌شوند و در حالت شدیدتر این هیجانات به حالت وحشت، خشم و عزاداری نمود پیدا می‌کند.
اگر شما گرفتار  طرحواره طرد و رهاشدگی هستید، ممکن است یکی از رفتارهای زیر را داشته باشید:
1.    معتقدید که در روابط عاطفی خود محکوم به شکست هستید و امید زیادی برای عشق و عاطفه ندارید.
2.    به محضی که عزیزان شما از جلوی چشمان شما دور می‌شوند به شدت آشفته و سردرگم می‌شوید.
3.    وابستگی افراطی به افراد مهم زندگی
4.    احساس مالکیت و انحصارطلبی
5.    کنترل کردن
6.    سرزنش دیگران به خاطر رها کردن آنها
7.    حسادت و رقابت با رقبای عشقی.
کافیست که در مهمانی همسر شما نسبت به شما مقداری بی توجه باشد به شدت آشفته و عصبانی می‌شوید و تصور می‌کنید که شما را دوست ندارد و شما را فراموش کرده است و در حال حاضر به اجبار با شما زندگی می‌کند و در اولین فرصت شما را رها خواهد کرد.
یا ممکن است وقتی که به همسرتان پیام می‌دهید، اگر با تاخیر جواب بدهد، فکر می‌کنید علت این که با تأخیر جواب داده این است که از شما خوشش نمی‌آید، شما اولویت زندگی او نیستید و به همین دلیل آشفته و عصبانی می‌شوید.
اگر طرحواره شما طرحواره رها شدگی و طرد شدگی باشد، کافی است که در مهمانی صاحب خانه این بار مانند گذشته احوال‌پرسی نکند و یا اینکه کمی‌تن صدای شریک زندگی شما تغییر کند از صدای او هم چیز سرنخ‌هایی حاکی از بی توجهی ادارک می‌کنید و می‌گویید چرا با من این طور صحبت می‌کنی؟

بعضی از آثار طرحواره رهاشدگی در زندگی افراد

وقتی که طرحواره رهاشدگی یا طرحواره طرد شدگی در شما فعال می شود طوری اوضاع را مدیریت می‌کند که نتیجه آن جدایی است. جدایی به خودی خود برای همه دردناک است، اما وقتی که با طرحواره رهاشدگی مخلوط شود، ترس، اضطراب شدید و عصبانیت نیز به آن می چسبد و این باعث می‌شود که احساس های متضاد و غیرقابل تحمل به سراغ شما بیاید.
اگر شما متوجه شدید که گرفتار طرحواره طرد شدگی هستید، احتمالا کاملاً با این احساس های متناقض و غیرقابل تحمل آشنا هستید.
وقتی که برای شما طرد شدن و رها شدن اتفاق می‌افتد ابتدا به شدت وحشت می کنید، درست مانند کودکی که در یک بازار شلوغ مادرش را گم کرده و با ترس و شدت آشفتگی و نگرانی و گریه، به دنبال مادرتان به راه می افتد، به شدت آشفته می شوید نمی دانید مادر شما کجاست در بین جمعیت آشفته این سو و آن سو با ترس و وحشت جستجو می کنید، لحظه به لحظه این وحشت با اضطراب بیشتر همراه می شود و وحشت شما بیشتر می شود این احساس روزها و ساعت ها دست از سر شما بر نمی دارد.

هدف از درمان طرحواره رهاشدگی چیست؟

 هدف از درمان طرحواره رهاشدگی این است که بیماران نگرشی واقع بینانه نسبت به ثبات روابط بین فردی پیدا بکند و به افراد مهم زندگی شان اعتماد کنند و ضمن اینکه وارد رابطه صمیمی شوند و با دیگران ارتباط برقرار کنند، به دیگران نچسبند، احساس مالکیت و حسادت نکنند، و در صورتی که لازم شد جدا شوند، تحمل آشفتگی و مقداری اضطراب را پیدا کنند و به طور کلی توازن بین صمیمیت و تنهایی سالم را بیاموزند.

 این افراد در اثر درمان طرحواره رهاشدگی، رفتارهای کنترل گرایانه و وابستگی گوناگونشان کاهش می یابد و در روابط بین فردی هم دوستانی را انتخاب می کنند که از ثبات عاطفی و رفتاری بیشتری برخوردار هستند، همچنین این افراد پس از درمان می توانندمدت زمان زیادی را بدون تجربه ی افسردگی و اضطراب ،تنها بمانند و درصدد برقراری روابط جدید به صورت اجباری برنیایند.

آشنایی کامل با طرحواره رهاشدگی

اگر می‌خواهید به طور بسیار کاملی درباره این طرحواره بیاموزید و روش درمان آن را نیز توسط ارسطو رضایی فرا بگیرید پیشنهاد می‌کنیم مقاله جامع طرحواره رهاشدگی را به همراه ویدئو و پادکست در وبسایت خودبیداری ملاحظه نمایید.

مرکز روانشناسی خودبیداری 35  تست روانشناسی رایگان و 18 مقاله ارزشمند طرحواره درمانی رایگان دارد که پیشنهاد می‌کنیم آنها را نیز مطالعه نمایید.