سالانه بیش از 10 هزار نفر در ایران به سرطان ریه مبتلا می شوند. این آمار به همین نسبت در جهان نیز آماری نگران کننده محسوب می شود. هر چه سرطان ریه زودتر تشخیص داده شود شانس بهبود کامل آن بیشتر است. پس بهتر است با علائم، روش شناسایی و درمان آن آشنا شوید.
نقش ریه ها در بدن
ریه یا همان شش ها ظاهری اسفنج مانند دارند و به رنگ صورتی هستند. ریه ها در قفسه سینه قرار دارند و نقش اساسی در سیستم تنفسی دارند. همانطور که می دانید سلول های بدن برای بقاء خود نیازمند اکسیژن هستند. سلول ها اکسیژن را مصرف و دی اکسید کربن آزاد می کنند. در این میان ریه ها نقش ارسال اکسیژن و دریافت دی اکسید کربن از سلول های بدن را دارند. ریه ها پس از دریافت دی اکسید کربن آن را توسط بازدم از بدن خارج می کنند.
ریه ها وظیفه دارند اکسیژن را به گلبول های قرمز خون رسانده و به سایر اندام های بدن منتقل نمایند. به عبارتی دیگر ریه ها هوای سالم را وارد بدن کرده و هوای کثیف را از بدن خارج می کنند. به همین جهت عملکرد ضعیف ریه ها می تواند شما را با مشکلات تنفسی رو به رو کند. در نتیجه سلامت انسانها ارتباط بسیار نزدیکی با عملکرد ریه ها در بدن دارد.
سرطان ریه چگونه اتفاق می افتد؟
به گسترش بی رویه و خارج از کنترل سلول های سرطانی در داخل ریه، سرطان ریه گفته می شود. این نوع سرطان، از ریه آغاز شده و به تدریج به بافت های همجوار سرایت پیدا می کند. تکثیر و تقسیم بدون کنترل سلولهای سرطانی در ریه ها عملکرد طبیعی ریه را مختل می کند. عامل اصلی مرگ و میر در مبتلایان به سرطان ریه، درگیری سلولهای پوشاننده مجرای هوایی است.
سرطان ریه چه علائمی دارد؟
متاسفانه این نوع از سرطان در مراحل ابتدایی هیچ علامتی ندارد و مبتلایان اغلب در مراحل پیشرفته بیماری به پزشک مراجعه می کنند. مبتلایان به سرطان ریه اغلب در مراحل پیشرفته بیماری با علائمی همچون سرفه و درد قفسه سینه متوجه وجود بیماری در بدن خود می شوند. گاهی اوقات سرطان ریه هیچ علامت یا علامتی ایجاد نمی کند. ممکن است در طی یک عکس برداری از قفسه سینه که برای بیماری دیگری انجام می شود، پیدا شود.
علائم بیماری سرطان ریه در مراحل پیشرفته بیماری در بدن به شرح زیر است:
سرفه مزمن
سرفه های پر خلط و آزاردهنده از علائم این نوع بیماری است. این نوع سرفه ها معمولا در تومورهای با سرعت رشد پایین بیشتر دیده می شود.
هموپتزی یا خلط خونی
وجود خون در خلط می تواند یکی از علائم بیماری در مراحل پیشرفته باشد. در صورت مشاهده این علامت سریعا به پزشک مراجعه کنید.
درد قفسه سینه
درد قفسه سینه در بیماران یکی دیگر از شایع ترین علائم این بیماری است. در این حالت احساس درد در هنگام تنفس برای بیمار ایجاد می شود.
تنگی نفس
درگیر شدن ریه با سلول های سرطانی، عملکرد ریه ها را تضعیف می کند. بنابراین عملیات ورود و خروج اکسیژن و دی اکسید کربن در بدن به درستی انجام نمی شود و فرد دچار تنگی نفس می شود.
خستگی
عملکرد ضعیف ریه ها باعث به وجود آمدن احساس ضعف و خستگی در بدن می شود.
از سایر علائم شایع این بیماری می توان به کاهش اشتها، عفونت ریوی، خس خس سینه، خشکی و تغییر صدا، کاهش وزن و سرفه خونی اشاره کرد. اما برخی علائم نیز کمتر شایع است. مانند تورم صورت یا گردن، احساس درد در هنگام قورت دادن و تغییر شکل ظاهری انگشتان.
انواع سرطان ریه
سرطان ریه به دو نوع اسمال سل کارسینوما و نان اسمال سل کارسینوما دسته بندی می شود. کانسر ریه نوع غیر سلول کوچک یا همان سرطان ریه نان اسمال سل کارسینوما تقریبا 6-7 برابر شایع تر از نوع دیگر آن است. معمولا وقتی صحبت از سرطان ریه میشود منظور سرطان ریه سلول غیر کوچک است. پزشک معالج با قرار دادن سلول های سرطانی زیر میکروسکوپ نوع سرطان مبتلایان به سرطان ریه را تشخیص می دهد. شیوه درمان نیز پس از تشخیص نوع بیماری تجویز می شود.
سومین نوع سرطان ریه مزوتلیوم نام دارد. عملکرد سلول های سرطانی مزوتلیوم به گونه ای است که ابتدا بافت پوشاننده اطراف ریه را درگیر می کند. به عبارت دیگر در نوع سوم سرطان ریه سرطان از اطراف ریه شروع به گسترش می کند نه خود ریه.
چگونگی گسترش سرطان ریه در بدن
همانطور که گفتیم سرطان ریه از ریه ها شروع شده و ممکن است به غدد لنفاوی یا سایر اندام های بدن سرایت پیدا کند و اختلالاتی را در آن بخش ها به وجود آورد. در این حالت می توان گفت که متاستاز سرطان ریه رخ داده است. بدین معنی که سلول های سرطانی از مبدا ریه ها شروع به حرکت کرده و با هدف از بین بردن سلول های سالم به سایر بخشهای مختلف بدن وارد می شوند. هرچه بیماری در مراحل پیشرفته تر قرار گیرد احتمال مرگ و میر بالاتر و طول عمر بیماران مبتلا به آن کمتر می شود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سرطان ریه هستند؟
سرطان ریه می تواند هر فردی را تحت تاثیر قرار دهد، اما برخی افراد بیشتر در معرض ابتلا هستند. در ادامه با این موارد آشنا خواهید شد:
- افراد سیگاری نسبت به افراد غیر سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به سرطان ریه هستند. استعمال دخانیات یکی از عوامل اصلی به شمار می رود.
- قرار گرفتن در معرض فرد سیگاری و استنشاق دود حاصل از آن
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و سرطان زا
- سابقه خانوادگی سرطان ریه
- قرار گرفتن در معرض تشعشعات
- پرتودرمانی سینه یا قفسه سینه
- برخی آزمایشات تصویربرداری مانند سی تی اسکن
- عفونت HIV
- آلودگی هوا
- درمان سرطان ریه
درمان سرطان ریه
کانسر ریه، بدون توجه به اندازه، مکان و میزان پخش شدن آن، همیشه قابل درمان است. اما باید این نکته را نیز در نظر داشته باشیم که ممکن است علیرغم بکارگیری روشهای درمانی مختلف، بهبودی کامل حاصل نشود.انتخاب نوع روش درمانی بستگی به شرایط بیمار، میزان پیشرفت بیماری در بدن و درمان های قبلی بستگی دارد. برای درمان سرطان ریه 5 روش اصلی وجود دارد:
- جراحی
- پرتودرمانی
- شیمی درمانی
- تارگت تراپی
- ایمونوتراپی
جمع بندی
متاسفانه میزان ابتلا به سرطان ریه در ایران و جهان بالاست و یکی از عوامل مرگ و میر محسوب می شود. سرطان ریه در مراحل ابتدایی آن علامتی ندارد و بیماران در مراحل پیشرفته متوجه بیماری خود می شوند. بنابراین باید با انتخاب سبک زندگی سالم و کسب اطلاعات بیشتر در مورد این بیماری احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
