بیماری گریوز چیست؟ | بیماری گریوز تیروئید چیست؟
بیماری گریوز یک بیماری خود ایمنی است که باعث میشود تیروئید بیش فعال شود و بیشتر از آنچه لازم است کار کند. بیماری گریوز یکی از شایعترین مشکلات تیروئید و عامل اصلی پرکاری تیروئید است؛ وضعیتی که در آن غده تیروئید بیش از حد هورمون تولید میکند. غده تیروئید یک غده کوچک پروانهای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد و هورمونهایی را ترشح میکند که به تنظیم متابولیسم کمک میکند.
هنگامی که به بیماری گریوز مبتلا هستید، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله میکند و باعث تولید بیش از حد این هورمونها میشود که مشکلات متعددی را در قسمتهای مختلف بدن ایجاد میکند. بیماری گریوز معمولاً افراد بین 30 تا 50 سال را تحت تأثیر قرار میدهد و بیشتر در زنان شایع است. هنگامی که اختلال گریوز به درستی تشخیص داده شود، درمان آن بسیار آسان است. در برخی موارد بیماری گریوز بهبود مییابد یا پس از چند ماه یا سال به طور کامل از بین میرود. با این حال بدون درمان میتواند منجر به عوارض جدی حتی مرگ شود.
علت بیماری گریوز
هورمونهای ترشح شده توسط غده تیروئید متابولیسم یا سرعت تبدیل غذا به انرژی را کنترل میکند. متابولیسم به طور مستقیم با میزان هورمونهای موجود در جریان خون در ارتباط است. اگر به دلایلی غده تیروئید بیش از حد هورمونهای تیروئیدی را ترشح کند، متابولیسم بدن به سرعت بالا میرود و باعث ضربان قلب، عرق کردن، لرزش و کاهش وزن میشود. به طور معمول تیروئید دستور تولید خود را از طریق یک ماده شیمیایی دیگر به نام تیروئید دریافت میکند. هورمون محرکه تیروئید (TSH) توسط غده هیپوفیز در مغز آزاد میشود اما در بیماری گریوز، نقص در سیستم ایمنی بدن، آنتی بادیهای غیر طبیعی را که مانند TSH عمل میکنند را آزاد میکند. با تحریک سیگنالهای کاذب برای تولید، هورمون تیروئید بیش از حد کار میکند و در نتیجه بیش از حد هورمون تولید میشود.
اینکه چرا سیستم ایمنی بدن شروع به تولید آنتی بادیهای مشکل ساز میکند مشخص نیست. به نظر میرسد وراثت و سایر خصوصیات نقش موثری دارند. مطالعات نشان می دهد که اگر یکی از دوقلوهای همسان به بیماری گریوز مبتلا شود، 20 درصد احتمال دارد که قل دیگر نیز به آن مبتلا شود. همچنین زنان بیشتر از مردان به بیماری گریوز مبتلا میشوند. سیگاریهایی که به بیماری گریوز مبتلا میشوند بیشتر از افراد غیر سیگاری مبتلا به بیماری گریوز مستعد مشکلات چشمی هستند. هیچ ژن منفردی باعث بیماری گریوز نمیشود. بنابراین تصور میشود که هر دو عامل ژنتیکی و عوامل محیطی باعث بیماری گریوز میشوند.
برای تقویت مو چه بخوریم ؟ | 11 ماده غذایی مفید برای مو
علائم بیماری گریوز
شایع ترین علائم بیماری گریوز، مبتلا شدن به پرکاری تیروئید است و سایر علائم بیماری گریوز به طور کلی شامل موارد زیر است:
- عصبی بودن، اضطراب یا تحریک پذیری
- عضلات ضعیف
- لرزش در دستان
- حرکات مکرر روده یا اسهال
- مشکل در خوابیدن
- حساسیت بیشتر به گرما یا افزایش تعریق
- کاهش وزن ناخواسته
- بزرگ شدن تیروئید (گواتر)
- ضربان قلب سریع یا نامنظم
- تغییرات در دوره قاعدگی زنان
- اختلال نعوظ در مردان
- از دست دادن میل جنسی یا میل جنسی پایین
همه چیز درباره سنگ کیسه صفرا از علت تا انواع درمان
عوارض بیماری گریوز
عوارض بیماری گریوز در چند دسته قابل بررسی است که در ادامه هر یک از آنها را مطالعه خواهید کرد:
عوارض چشم | بیماری گریوز چشمی
درصد کمی از بیماران گریوز به بیماری تیروئید مبتلا میشوند که در آن ماهیچه ها و بافتهای چشم متورم میشوند که تواند باعث ایجاد بیماری برون چشمی یا بیماری پروپتوز (exophthalmos) شود طوری که کره چشم از حفرهها بیرون زده است و حتی اگر هم نادر باشد باز هم مشخصه بیماری گریوز محسوب میشود اما داشتن این عارضه هیچ ارتباطی با شدت بیماری گریوز ندارد. اگر به بیماری تیروئید چشمی مبتلا شدهاید، ممکن است چشمها دردناک شده و احساس خشکی و سوزش کنید. کره چشم بیرون زده مستعد پارگی و قرمزی بیش از حد است زیرا پلکها نمیتوانند از آنها محافظت کنند.
در موارد شدید در بیماری برون چشمی، عضلات متورم چشم میتواند فشار زیادی بر عصب بینایی وارد کرده و احتمالاً منجر به نابینایی نسبی شوند. ماهیچههای چشم ضعیف شده و در طول دوره طولانی التهاب توانایی خود را در کنترل حرکت از دست بدهند و در نتیجه باعث دوبینی میشود. تقریبا نیمی از افراد مبتلا به بیماری گریوز متوجه مشکلات چشمی میشوند و برخی از آنها دارای مشکلات شدید بینایی هستند. کارشناسان احتمال میدهند چون بافتهای چشم دارای پروتئینهایی مانند غده تیروئید هستند به همین دلیل احتمال بروز بیماری گریوز چشمی افزایش مییابد.
عوارض پوستی
برخی از افراد مبتلا به گریوز ممکن است دچار بیماری پوستی نادر شوند که به عنوان میکسدم (Myxedema) یا درموپاتی گریوز شناخته میشود که شامل ضخیم شدن و قرمز شدن پوست در ساق پا است و معمولاً بدون درد است و جدی نیست.
تشخیص بیماری گریوز
اگر علائم یا نشانههایی از عوارض بیماری گریوز دارید، احتمالاً پزشک درمورد سابقه خانوادگی بیماری گریوز سوال کرده و آزمایشات زیر را تجویز میکند:
- آزمایش خون: برای بررسی سطح هورمون محرکه تیروئید (TSH) و سایر هورمونهای تیروئید به کار میرود. با بیماری گریوز سطح TSH معمولاً سرکوب میشود و سایر هورمونها افزایش مییابد.
- آزمایشات آنتی بادی: آزمایش آنتی بادی برای یافتن آنتی بادیهایی است که باعث بیماری گریوز میشوند. اگر آنتی بادی مسبب بیماری گریوز را ندارید، نشانه آن است که پرکاری تیروئید ناشی از چیز دیگری است.
- آزمایش جذب ید رادیواکتیو: در تست بازجذب ید رادیواکتیو از دوزهای کم ید رادیواکتیو استفاده میشود تا ببینند چه مقدار از آن در جریان خون به تیروئید جذب میشود. بدن به طور معمول از ید برای تولید هورمونهای تیروئید استفاده میکند، بنابراین اگر مقدار زیادی ید رادیواکتیو دریافت کند نشان میدهد که تیروئید بیشتر از آنچه نیاز است کار میکند.
- اسکن تیروئید: از اسکن تیروئید برای دیدن محل عبور ید رادیواکتیو در غده تیروئید استفاده میشود. اگر تیروئید بدن را فرا گیرد نشان میدهد که فرد مبتلا به بیماری گریوز است.
درمان بیماری گریوز | آیا بیماری گریوز درمان دارد؟
دو هدف در درمان بیماری گریوز وجود دارد. هدف اول جلوگیری از تولید بیش از حد هورمون تیروئید توسط غده تیروئید است. هدف دوم این است که از افزایش سطح هورمون تیروئید در بدن جلوگیری شود. برای دستیابی به یک یا هر دوی این اهداف، چندین گزینه درمانی برای بیماری گریوز وجود دارد:
ید رادیواکتیو
با درمان ید رادیواکتیو از طریق دهان نوع خاصی از ید رادیواکتیو برای تشخیص بیماری گریوز مصرف میشود. ید وارد تیروئید میشود و اشعه برخی از سلولهای تیروئید را که بیش از حد هورمونهای تیروئید تولید میکنند را از بین میبرد. این احتمال وجود دارد که درمان ید رادیواکتیو بتواند مشکلات چشمی ناشی از بیماری گریوز را به طور موقت بدتر کند و همچنین به احتمال زیاد منجر به تولید کمتر هورمون تیروئید نسبت به حالت سالم شود. از آنجا که روش درمانی ید رادیواکتیو از اشعه استفاده میکند، در زنان باردار یا شیرده استفاده نمیشود.
داروهای ضد تیروئید
داروهای ضد تیروئید باعث میشوند تیروئید کمتری تولید شود. داروها درمان دائمی نیستند اما میتوانند برای مدت طولانی مورد استفاده قرار گیرند و حتی گاهی اوقات بعد از قطع درمان کمک کننده هستند و معمولاً درمان انتخابی برای زنان باردار یا شیرده هستند که نمیتوانند در معرض اشعه قرار گیرند. مسدود کنندههای بتا معمولاً برای کاهش فشار خون استفاده میشوند و میتوانند به سرعت برخی علائم پرکاری تیروئید از جمله لرزش، ضربان قلب سریع و اضطراب را تسکین دهند.
جراحی
یک درمان کمتر رایج برای بیماری گریوز جراحی است اما اگر گواتر دارید یا باردار هستید و نمیتوانید داروهای ضد تیروئید مصرف کنید، جراحی انتخاب خوبی خواهد بود. در حین عمل جراحی، قسمتی از غده تیروئید یا تمام آن برداشته میشود. پس از عمل جراحی ممکن است لازم باشد تا آخر عمر یک داروی تیروئیدی روزانه مصرف کنید.
علت سر شدن پا چیست ؟ | دلایل سر شدن پا هنگام خواب
علائم بیماری گریوز چیست؟
علائم بیماری گریوز عبارتند از:
- کاهش وزن با وجود افزایش اشتها
- ضربان قلب سریعتر، فشار خون بالاتر و افزایش عصبی
- تعریق زیاد
- افزایش حساسیت به گرما
- حرکات مکرر روده
- ضعف عضلانی، لرزش دستها
- ایجاد گواتر (بزرگ شدن غده تیروئید، ورم در قسمت پایین گردن)
- چشمهای برآمده
- پوستی مایل به قرمز، ضخیم و برآمدگی جلوی ساق پا
- در زنان تغییر در فراوانی یا توقف کامل دورههای قاعدگی
اگر تب دارید، آشفته هستید یا دچار هذیان هستید و نبض تند دارید ممکن است دچار بحران تیروتوکسیک (طوفان تیروئیدی) باشید که در آن اثرات بیش از حد هورمون تیروئید ناگهان تهدید کننده زندگی میشود بنابراین هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص بیماری گریوز
اگرچه بیماری گریوز را میتوان با نتایج یک یا دو آزمایش تشخیص داد اما پزشک ممکن است از چندین روش برای بررسی مجدد یافتهها و رد سایر اختلالات استفاده کند. تجزیه و تحلیل خون نشان میدهد که سطح T-free4 و 3T-free که توسط تیروئید تولید یا تنظیم میشوند به چه میزان است. همچنین تجزیه و تحلیل خون میتواند وجود آنتی بادی غیرطبیعی مرتبط با بیماری گریوز را تشخیص دهد.
برای تأیید تشخیص بیماری گریوز، پزشک شاید آزمایش جذب ید رادیواکتیو را انجام دهد که نشان میدهد آیا مقدار زیادی ید در تیروئید جمع میشود یا خیر. غده برای تولید هورمونهای تیروئید به ید نیاز دارد بنابراین اگر مقدار زیادی ید را به طور غیرمعمول جذب کند، بدیهی است که هورمون زیادی تولید میکند. اگر کبودی چشم تنها علامت باشد احتمالاً پزشک آزمایش خون را برای بررسی توصیه میکند زیرا این اختلال چشمی همیشه به بیماری گریوز مربوط نمیشود؛ در این حالت ماهیچههای چشم با استفاده از سونوگرافی، سی تی اسکن یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) ارزیابی میشود.
درمانهای خانگی برای بیماری گریوز
درمان خانگی بیماری گریوز عبارتند از:
- اگر پلکها نمیتوانند به طور کامل روی چشم بسته شوند، شبها از چشم بند استفاده کنید و با پنکه سقفی روشن نخوابید زیرا به جلوگیری از خشک شدن چشمها کمک میکند.
- در صورت احساس خشکی برای مرطوب کردن چشمها از اشک مصنوعی استفاده کنید.
- اگر صبح چشمها قرمز و متورم میشود، هنگام خواب سر خود را بالا بگیرید.
- از عینکهای رنگی و محافظ در برابر آفتاب برای محافظت از چشمها در برابر نور شدید، نور خورشید و باد استفاده کنید.
بیماری گریوز در کودکان
بیماری گریوز تنها در افراد بالغ و بزرگسال اتفاق نمیافتد بلکه ممکن است در کودکان اتفاق بیفتد که علائم آن ابتدا با بیش فعالی اشتباه گرفته میشود. به طور کلی علائم بیماری گریوز عبارتند از:
- گواتر
- برآمدگی چشمها
- افزایش ضربان قلب
- فشار خون بالا
- افزایش تعریق و عدم تحمل هوای گرم
- اختلال در خواب
- ریزش مو
- کوتاهی قد
- اسهال
- اختلال در تمرکز
- نوسانات خلقی
برای انتخاب درمان نیز از آزمایش خون، سونوگرافی غده تیروئید و تست جذب رادیواکتیو استفاده میشود.
بیماری گریوز در بارداری
دوران باداری همراه با تغییرات هورمونی بسیار است که باعث میشود بدن و سیستم ایمنی مادر دستخوش تغییرات زیادی شود و احتمال دارد مادر به بیماری گریوز مبتلا شود که در سه ماهه اول بارداری آزار دهنده بوده و سپس روند بهبودی میگیرد. برخی از مادران باردار پس از زایمان متاسفانه مجدد بیماری گریوز را با شدت دریافت میکنند. خوشبختانه درمانهایی برای بیماری گریوز در دوران بارداری وجود دارد.