یکی از بیماری‌های مزمن و التهابی پوست، پسوریازیس نام دارد که باعث بروز لکه‌های قرمز و خارش‌دار بر روی پوست می‌شود. پسوریازیس یک بیماری خودایمنی شناخته می‌شود که در آن سیستم ایمنی بدن به طور اشتباهی به سلول‌های سالم پوست حمله می‌کند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و روانی در بروز آن نقش دارند. زندگی با پسوریازیس می‌تواند چالشی بزرگ باشد که در این بخش از سایت خوب میشی به آن پرداخته شده تا درک بیشتری از این بیماری و روش‌های مدیریت آن به وجود آید.
بیماری پسوریازیس چیست؟
پسوریازیس نوعی اختلال پوستی بوده که در آن سلول‌های پوست تا ۱۰ برابر سریع‌تر از حالت عادی تکثیر می‌شوند. به طور عادی سلول‌های پوست هر ۱۰ تا ۳۰ روز تعویض می‌شوند اما افرادی که به پسوریازیس مبتلا هستند این روند به هر ۳ تا ۴ روز کاهش می‌یابد در نتیجه این وضعیت منجر به بروز لکه‌های قرمز ناهموار بر روی پوست خواهد شد که با پوسته‌های سفیدی پوشیده شده‌اند. لکه‌های حاصل از پسوریازیس می‌توانند در هر نقطه‌ای از بدن ظاهر شوند اما بیشتر در نواحی سر، آرنج، زانو و کمر دیده می‌شوند.
پسوریازیس که به بیماری صدف پوستی یا صدفک نیز معروف است در اوایل سن بزرگسالی آغاز می‌شود طوریکه در بیشتر افراد تنها چند ناحیه پوست را درگیر می‌کند ولی با شدت یافتن و ادامه‌دار شدن می‌تواند بخش‌های وسیع‌تری از بدن را تحت تأثیر قرار دهد که به مدت چند هفته یا چند ماه فعال شده و سپس بعد مدتی کاهش یافته یا حتی بهبود یابند.
علائم و نشانه‌های پسوریازیس
پسوریازیس که نواحی مختلفی از پوست را درگیر می‌کند دارای علائم مختلفی است. برخی از علائم و نشانه‌های بیماری پسوریازیس عبارتند از:
- مفاصل متورم و دردناک
- احساس درد در اطراف پینه‌ها
- پینه‌های ملتهب و برجسته قرمز رنگ
- احساس سوزش و خارش در ناحیه پینه‌ها
- تاول‌های چرکین روی لکه‌های قرمز پوست
- پوست قرمز ترک خورده و در معرض خونریزی
- ضخیم شدن، سوراخ شدن یا برآمدگی ناخن‌ها
- به وجود آمدن فلس یا پلاک‌های نقره‌ای بر روی پینه‌های قرمز
عوارض پسوریازیس
پسوریازیس متاسفانه تنها یک بیماری پوستی نیست بلکه افراد مبتلا به آن بیشتر در معرض خطر ابتلا به مشکلات دیگری قرار دارند که در ادامه به آن‌ها اشاره شده است:
- آرتریت پسوریازیس
- اختلالات چشمی مانند التهاب ملتحمه، بلفاریت و یووئیت (Uveitis)
- چاقی
- دیابت نوع ۲
- فشار خون بالا
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری سلیاک، اسکلروز و بیماری کرون
- اختلالات روانی
البته بروز عوارض در همه افراد قطعی نبوده و ممکن است فرد عوارض خاصی را تجربه نکند. معمولا زمانیکه شدت بیماری پسوریازیس بالا باشد و نسبت به درمان آن اقدام جدی صورت نگیرد عوارض جانبی رخ خواهند داد.
علل ابتلا به پسوریازیس
پسوریازیس که در سیستم ایمنی بدن اختلال ایجاد می‌کند باعث می‌شود پوست با سرعت بیشتر از حد طبیعی بازسازی شود. بازسازی پوست امری طبیعی است اما اگر از حد و سرعت خود فراتر رود تبدیل به یک بیماری خواهد شد که یکی از آن‌ها پسوریازیس است.
علت دقیق اختلال در عملکرد سیستم ایمنی بدن ناشناخته است ولی عوامل ژنتیکی و محیطی در این زمینه نقش دارند. عوامل زیر می‌توانند خطر ابتلا عارضه پسوریازیس را افزایش دهند:
- سابقه خانوادگی
- فشار روانی و استرس
- سیگار کشیدن
بسیاری از افرادی که مستعد ابتلا به پسوریازیس هستند شاید تا سال‌ها علائم مشخصی نداشته باشند تا اینکه بیماری تحت تأثیر عوامل مختلف تحریک کننده بروز پیدا می‌کند، از جمله:
- عفونت‌ها
- تغییرات جوی به‌ویژه سرما و خشکی هوا
- آسیب به پوست، مانند بریدگی، خراشیدگی، گزش حشرات یا آفتاب‌سوختگی
درمان پسوریازیس با دارو
برای درمان پسوریازیس، انواع مختلفی از داروها وجود دارد که بعضی از داروها به کاهش رشد سلول‌های پوست منجر شده و برخی دیگر به تسکین خارش و خشکی پوست کمک می‌کنند. پزشک معالج با در نظر گرفتن اندازه و نوع بثورات، سن، وضعیت سلامت بیمار و سایر عوامل برنامه درمانی مناسب را ارئه خواهد داد. روش‌های پزشکی و داروهایی که از آن‌ها برای درمان پسوریازیس استفاده می‌شوند عبارتند از:
- متوترکسات
- نور درمانی (فتوتراپی)
- کرم‌های استروئیدی
- مرطوب‌کننده‌ها
روش‌های خانگی درمان پسوریازیس
درمان خانگی پسوریازیس به تنهایی توصیه نمی‌شود بلکه می‌بایست آن را در کنار درمان‌های دارویی دنبال کرد. درمان خانگی شامل استفاده از گیاهان و مواد غذایی طبیعی بوده که به سادگی در دسترس هستند که در ادامه به تعدادی از آن‌ها اشاره شده است:
- انجام ۲۰ دقیقه یوگا در روز می‌تواند به کاهش استرس و افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل کمک کند.
- مصرف ماهی تازه به دلیل غنی بودن از ویتامین‌های A و D و اسیدهای چرب امگا ۳ می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند.
- سرکه سیب می‌تواند علائم پسوریازیس را کاهش دهد. در صورت خارش شدید کافیست با یک پنبه آغشته به سرکه سیب، نواحی دارای خارش را ماساژ داد. اگر پسوریازیس کف سر را درگیر کرده است می‌توان هر شب پوست سر را با سرکه سیب آغشته کرده و صبح با شامپوی مخصوص پسوریازیس شستشو داد.
- مصرف روزانه یک گرم پودر زردچوبه یا استفاده از صابون زردچوبه و یا ترکیب آن با روغن نارگیل، روغن گل بنفشه یا روغن سیاه دانه می‌تواند در کاهش علائم پسوریازیس به‌ویژه درد مفاصل مؤثر باشد.
- برای کاهش خارش می‌توان پوست موز را له کرده و با کمی پودر زردچوبه ترکیب کرد و سپس روی نواحی دارای خارش مالید.
- استفاده از کیسه یخ به تسکین خارش و کاهش درد مفاصل کمک می‌کند.
- مالیدن خمیر سیر و ژل آلوئه‌ورا بر روی نواحی آسیب‌دیده به مدت ۳۰ دقیقه می‌تواند به کاهش علائم بیماری کمک کند.
- غوطه‌ور شدن در وان حمام دارای نمک به مدت یک ساعت می‌تواند تأثیرات مثبتی بر روی عوارض پسوریازیس داشته باشد. (تذکر: در صورت وجود زخم‌های باز مقداری سوزش احساس خواهد شد.)
- ترکیب کلم رنده شده به صورت آبپز با مقداری روغن بادام به صورت خمیر و مالیدن آن به نواحی آسیب‌دیده به کاهش عوارض پسوریازیس کمک می‌کند.
- مصرف حداقل هشت لیوان آب در روز، به همراه ورزش منظم طوریکه فرد عرق کند می‌تواند به بهبود وضعیت پسوریازیس کمک نماید.
نتیجه گیری
پسوریازیس بیماری مزمن و التهابی پوست بوده که به دلیل اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود و باعث تکثیر سریع سلول‌های پوست می‌گردد. پسوریازیس با لکه‌های قرمز و خارش‌دار همراه است و در نواحی مختلفی از بدن ظاهر می‌شود. علت دقیق پسوریازیس ناشناخته است که برای از عوامل ژنتیکی و محیطی را به آن ارتباط می‌دهند. درمان پسوریازیس شامل استفاده از داروهای مختلف و گیاهی بوده که به کاهش علائم کمک می‌کنند.
سوالات متداول
۱. پسوریازیس چیست و چه علائمی دارد؟
پسوریازیس یک بیماری مزمن و التهابی پوست بوده که باعث تولید سریع سلول‌های پوست می‌شود.
2. علائم بیماری پسوریازیس چیست؟
علائم پسوریازیس شامل لکه‌های قرمز و خارش‌دار، درد مفاصل و ایجاد پلاک در پوست است.
3. چه عواملی می‌توانند خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش می‌دهند؟
عوامل ژنتیکی، استرس، سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن، عفونت و تغییرات جوی به ویژه سرد شدن هوا می‌توانند خطر ابتلا به پسوریازیس را افزایش دهند.
4. آیا پسوریازیس قابل درمان است؟
پسوریازیس به طور کامل قابل درمان نیست اما با استفاده از داروها و روش‌های خانگی، می‌توان علائم آن را کنترل کرد.
5. چه داروهایی برای درمان پسوریازیس توصیه می‌شوند؟
داروهای مورد استفاده در درمان بیماری پسوریازیس شامل متوترکسات، نور درمانی و کرم‌های استروئیدی هستند.
6. آیا درمان‌های خانگی برای پسوریازیس مؤثر هستند؟
درمان‌های خانگی می‌توانند به عنوان مکمل درمان‌های دارویی موثر باشند که در آن اقداماتی مانند ورزش، مصرف غذای سالم و استفاده از مواد طبیعی مانند سرکه سیب و زردچوبه توصیه می‌شود که می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند.
