آیا با تغییرات مغزی که در پی افزایش سن رخ می‌دهد، آشنا هستید؟ آیا نگران آتروفی مغز یا کوچک شدن مغز در سالمندان هستید؟ همان‌طور که بدن با افزایش سن دچار پیری می‌شود، مغز نیز از این قاعده مستثنی نیست و تحت تاثیر قرار می‌گیرد. سن مغز افراد می‌تواند متفاوت باشد و بسته به میزان فعالیت ذهنی و مغزی در طول زندگی ممکن است کاهش یا افزایش یابد.
کاهش اندازه مغز با افزایش سن، پدیده‌ای است که برای همه افراد اتفاق می‌افتد. این مساله علل متعددی دارد و اصلی‌ترین عامل آن کهولت سن است. عوامل دیگری نیز می‌توانند در این فرایند تاثیرگذار باشند، از جمله برخی بیماری‌ها، تصادفات، آسیب‌های مغزی و همچنین مصرف مشروبات الکلی و سیگار.
آتروفی مغزی در سالمندان
پیری مغز به تحلیل رفتن سلول‌های عصبی مرتبط است که منجر به مرگ تدریجی این سلول‌ها و اختلال در فعالیت‌های نورون‌های مرکزی می‌شود. مرگ تدریجی سلول‌های عصبی یا از بین رفتن اتصالات میان سلول‌های عصبی خاص در مغز، علت کوچک شدن مغز سالمندان است که به آن آتروفی مغزی می‌گویند.
با افزایش سن، سلول‌های عصبی همانند سایر اعضای بدن دچار تحلیل می‌شوند و به تدریج عملکرد مغز کاهش می‌یابد و در نهایت ممکن است به کوچک شدن یا مرگ مغز منجر شود.
علت کوچک شدن مغز سالمندان
بررسی علت کوچک شدن مغز در افراد مسن پیش از شروع پروسه درمان بسیار مهم است. برخی عوامل می‌توانند در آتروفی مغزی نقش داشته باشند و علائم آن را تشدید کنند. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت
دیابت و قند خون بالا به دلیل ایجاد اختلالات در سیستم عصبی، از بیماری‌هایی هستند که می‌توانند به تشدید کوچک شدن مغز در افراد منجر شوند. بیماران دیابتی تقریباً ۴ درصد بیشتر از سایرین در معرض بروز علائم کوچک آتروفی مغزی قرار دارند.
اختلالات خواب
اختلالات خواب و اضطراب نیز از عوامل موثر در بروز علائم کوچک شدن مغز به شمار می‌روند. بسیاری از افراد با افزایش سن، به طور طبیعی ساعات خواب کمتری دارند و این اختلالات می‌تواند منجر به افزایش کوچک شدن مغز شود. تحقیقات نشان می‌دهد که در سالمندان مبتلا به اضطراب، خطر کوچک شدن مغز تا حد زیادی افزایش می‌یابد.
سیگار کشیدن و مصرف الکل
محققان با بررسی سوابق افراد سیگاری و انجام MRI بر روی مغز آنها، به نتایج جالبی دست یافته‌اند. بروز علائم آتروفی مغز در سالمندان سیگاری، دو برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری است. همچنین، مصرف نوشیدنی‌های الکلی می‌تواند خطر کوچک شدن مغز را تا ۸۰ درصد افزایش دهد و به تبع آن، به زودتر از پا درآمدن فرد منجر شود.
فشار خون
نوسانات فشار خون نیز علت کوچک شدن مغز در سالمندان به شمار می‌آید. این نوسانات می‌توانند به عروق مغزی آسیب وارد کرده و آنها را نسبت به تحلیل رفتن بسیار آسیب‌پذیر کنند. چنین آسیب‌هایی ممکن است منجر به تغییرات ساختاری در مغز و حتی ایجاد بیماری‌هایی مانند آلزایمر شوند.
علائم آتروفی مغز سالمند
علائم کوچک شدن مغز در سالمندان به محل و علت مرگ سلول‌های عصبی بستگی دارد. با این حال، مشاهده هر یک از این علائم ممکن است به دلیل مشکلات دیگر نیز باشد؛ بنابراین برای تشخیص دقیق، مراجعه به پزشک ضروری است. علائمی که باید به آنها توجه کنید عبارتند از:
- زوال عقلی یا اختلال در حافظه
- تغییرات در خلق‌وخو، شخصیت یا رفتار
- مشکلات در قضاوت و تفکر انتزاعی
- اختلالات در حافظه، تفکر، صحبت کردن، درک، نوشتن و خواندن
- تشنج ناشی از فعالیت الکتریکی غیرطبیعی در مغز
- از دست دادن هوشیاری همراه با تشنج
- مشکلات در گفتار و شنوایی
- از دست دادن کنترل حرکات
- اختلالات بینایی، از جمله تاری دید یا دو بینی
- احساس سردرگمی، گیجی، هذیان، بی‌حالی و توهم
- ضعف، از دست دادن حس یا فلج موضعی
- مشکلات در انجام فعالیت‌های روزمره مانند خوردن و لباس پوشیدن
آتروفی مغزی در افراد مسن یک موضوع بسیار مهم و جدی است؛ بنابراین نگهداری از سالمند توسط تیم مراقبتی و پرستاران باتجربه اهمیت زیادی دارد.
به نقل از medicalnewstoday :
هنگام تشخیص آتروفی مغز، پزشک ممکن است با گرفتن یک تاریخچه کامل پزشکی و پرسش در مورد علائم فرد شروع کند. این ممکن است شامل پرسیدن سؤالاتی در مورد زمان شروع علائم و وقوع رویدادی باشد که آنها را تحریک کرده است. پزشک همچنین ممکن است آزمایش‌های زبان یا حافظه یا سایر آزمایش‌های خاص عملکرد مغز را انجام دهد. اگر آنها مشکوک به آتروفی مغزی هستند، باید آسیب مغزی را شناسایی کرده و شدت آن را ارزیابی کنند. این کار به ام آر آی یا سی تی اسکن نیاز دارد.
کوچک شدن مغز چه عوارضی دارد؟
از جمله عوارض کوچک شدن مغز در پیری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- از دست دادن حافظه: در افراد مبتلا به آتروفی مغزی، اولین نشانه کاهش حافظه، فراموشی وقایع جدید و سپس فراموش کردن طولانی‌مدت خاطرات قدیمی است. در مراحل شدیدتر، ممکن است فعالیت‌های روزمره مانند غذا خوردن یا مسواک زدن نیز فراموش شود.
- افسردگی و اضطراب: حدود ۳۰ درصد از افراد مبتلا به آتروفی مغزی ممکن است دچار افسردگی و اضطراب شوند.
- اختلالات زبانی: بیماران ممکن است در بیان خواسته‌های خود دچار مشکل شوند و در مراحل پیشرفته‌تر لکنت زبان و عدم توانایی در تلفظ صحیح کلمات را تجربه کنند.
- تغییر خلق و خو: آتروفی مغز در سالمندان ممکن است باعث حساسیت بالا و تغییر رفتار سالمند شود.
درمان کوچک شدن مغز در سالمندان
با توجه به دشواری‌ها و چالش‌های مرتبط با آتروفی مغز، این سؤال برای بسیاری مطرح می‌شود که آیا درمانی برای این کوچک شدن مغز در پیری وجود دارد یا خیر. باید گفت که درمان آتروفی مغز به صورت ۱۰۰ درصد امکان‌پذیر نیست؛ اما با استفاده از برخی داروها و تغییر در سبک زندگی، می‌توان این عارضه را کنترل کرده و عوارض خطرناک آن را کاهش داد.
درمان دارویی برای کوچک شدن مغز وجود دارد. داروهایی که برای جلوگیری از سکته مغزی تجویز می‌شوند، مانند رقیق‌کننده‌های خون، داروهای کاهش‌دهنده فشار خون و داروهای کاهش‌دهنده کلسترول می‌توانند به کنترل آتروفی مغز کمک کنند. همچنین، داروهای مربوط به بیماری آلزایمر، مانند آریسپت و نامندا، ممکن است برای مدیریت این بیماری مورد استفاده قرار گیرند.
جمع‌بندی
آتروفی مغزی در سالمندان یکی از مسائل جدی و رو به افزایش است که به تدریج باعث کاهش حجم مغز و اختلالات شناختی می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به زوال عقل، اختلالات حافظه و تغییرات رفتاری شود. عواملی مانند کهولت سن، دیابت، چاقی، اختلالات خواب و سبک زندگی نامناسب در تسریع این روند تاثیر دارند.
هرچند درمان قطعی برای آتروفی مغزی وجود ندارد، تغییر در سبک زندگی و استفاده از داروهای مناسب می‌تواند به کنترل علائم کمک کند. در این زمینه، خدمات پرستاری مراقبت از سالمندان می‌تواند بسیار موثر باشد. سفیر آرامش با ارائه مراقبت‌های تخصصی، به سالمندان مبتلا به آتروفی مغزی کمک می‌کند تا زندگی بهتری داشته باشند و از حمایت‌های لازم برخوردار شوند. با انتخاب سفیر آرامش، می‌توانید اطمینان حاصل کنید که عزیزانتان تحت مراقبت‌های مناسب قرار دارند.
