ساق پا به دلایل مختلفی میتواند درد بگیرد. گاهی درد ساق پا جزئی بوده و به سرعت از بین میرود اما گاهی طولانی مدت تکرار میشود که ذهن فرد را درگیر میکند. درد ساق پا میتواند دلایل مختلفی داشته باشد اما به ندرت به طور مستقیم با سرطان مرتبط است. با این حال متاسفانه درد ساق پا و سرطان موضوعی است که ممکن است برای هر فردی پیش آید.
دلایل شایع درد ساق پا
به فاصله بین زانو و قوزک پا، ساق گفته میشود. به جز عصبها، رگها و ماهیچههای متعدد، دو استخوان نازکنی (Fibula) و درشتنی (Tibia) در ساق پا قرار دارند. دلایل شایع درد ساق پا میتواند شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
1. گرفتگی عضلات: گرفتگی عضلات معمولا به دلیل کمبود آب، خستگی یا کمبود مواد معدنی مانند پتاسیم و منیزیم اتفاق میفتد که مصرف دارو برطرف میشود.
2. ترومبوز وریدی عمقی (DVT): نارسایی وریدی و لخته شدن خون در وریدهای عمقی پا که ممکن است باعث درد و تورم در ساق پا شود.
3. مشکلات عصبی: مشکلات عصبی مانند سیاتیک و نوروپاتی محیطی به دلایل مختلف از جمله دیابت یا سموم که میتواند باعث درد در ساق پا شود.
4. مشکلات عضلانی-اسکلتی: مشکلات مربوط به بخش عضلانی-اسکلتی مانند آسیبهای ورزشی (کشیدگی یا پارگی عضلات و لیگامانها) یا آرتروز (فرسایش مفاصل) نیز ممکن است منجر به درد در ساق پا شود.
اما در موارد نادر درد ساق پا میتواند به طور غیرمستقیم با سرطان مرتبط باشد. با این حال درد ساق پا و سرطان وجود دارد. برخی از سرطانها که میتوانند باعث درد ساق پا شوند، عبارتند از:
1. سرطان استخوان: متاسفانه سرطان استخوان از جمله یوئینگ سارکوم که در میان کودکان و نوجوانان رایج است، استئوسارکوم (رشد نئوپلاسم بدخیم بافت استخوانی) و سرطان غضروف (کوندروسارکوم) میتواند مستقیما به استخوانهای ساق پا حمله کند.
2. سرطانهایی که متاستاز کردهاند: سرطانهای مختلف مانند سرطان پستان، ریه یا پروستات میتوانند به استخوانها متاستاز دهند یعنی سرایت کرده و گسترش یابند. این نوع درد اغلب شدید و مداوم است و ممکن است شبها بدتر شود.
3. سرطانهای خون: سرطان خون مانند لوسمی (Leucémie) یا لنفوم که میتوانند باعث درد استخوان شوند.
4. سرطانهای ناحیه لگن: انواع سرطان ناحیه لگن مانند سرطان مثانه، تخمدان و کولون که میتوانند عصبها یا عروق خونی را فشرده کنند و باعث درد در ساق پا شوند.
علائم سرطان استخوان در پا
درد ساق پا و سرطان به شکلهای مختلفی بروز مییابد که ممکن است فردی یک یا چند مورد از آن را تجربه کند. علائم سرطان استخوان پا عبارتند از:
- درد: درد پایدار و مداوم در ساق پا که با فعالیت بدنی یا در شبها بدتر میشود.
- تورم: تورم در ناحیه مبتلا که ممکن است با گذشت زمان بیشتر شود.
- حساسیت: حساسیت و درد هنگام لمس ناحیه مبتلا.
- ضعف استخوان: استخوانها ممکن است ضعیف شده و به راحتی شکسته شوند (شکستگیهای پاتولوژیک).
- کاهش وزن و خستگی: علائم عمومی سرطان مانند کاهش وزن بیدلیل و خستگی شدید.
تشخیص درد پا
اگر درد ساق پا با هر یک از علائم زیر همراه باشد، باید به پزشک مراجعه شود:
- کاهش وزن بیدلیل
- خستگی شدید و مزمن
- تبهای مکرر یا بدون دلیل
- تغییرات در پوست یا رنگ پوست ساق پا
- وجود توده یا تورم مشکوک
- درد مداوم که با استراحت یا داروهای مسکن تسکین نمییابد
درد پا عموما توسط ارتوپد و گاه متخصص ستون فقرات بررسی میشود اما گاه نتایج شک برانگیز بوده که همین امر باعث میشود نیاز به آزمایش های جدیتری باشد تا در صورت احتمال رابطه درد ساق پا و سرطان چک شود. برای تشخیص علت درد ساق پا، پزشکان ممکن است از روشهای زیر استفاده کنند:
- تصویربرداری: اشعه ایکس، امآرآی، سیتی اسکن و اسکن استخوان برای مشاهده ساختارهای داخلی و تشخیص تومور.
- بیوپسی: نمونهبرداری از بافت مشکوک برای بررسی سلولهای سرطانی زیر میکروسکوپ.
- آزمایش خون: بررسی نشانههای احتمالی عفونت یا دیگر مشکلات متابولیک.
درمان سرطان استخوان
در صورتیکه علت درد ساق پا به علت سرطان تشخیص داده شود میبایست درمان سرطان را آغاز کرد. درمان سرطان استخوان بسته به نوع، مرحله و محل تومور میتواند شامل موارد زیر باشد:
- جراحی: برداشتن تومور و در برخی موارد نیاز به جایگزینی بخشی از استخوان با پروتز.
- شیمی درمانی: استفاده از داروهای ضد سرطان برای کشتن سلولهای سرطانی.
- پرتو درمانی: استفاده از پرتوهای پرانرژی برای کشتن یا کوچک کردن تومور.
- داروهای هدفمند: استفاده از داروهایی مانند داروهای ضد انعقاد برای DVT یا داروهای شیمیدرمانی برای سرطان که بهطور خاص به سلولهای سرطانی حمله میکنند.
فرصت مطالعه:
- علت زانو درد هنگام نشستن و برخاستن
- خار پاشنه پا | علت و درمان آن
- ورزش های جلوگیری از ورم پا در بارداری
- دلایل گرفتگی شبانه عضلات پا و راه درمان آن
جمع بندی
درد ساق پا بهویژه اگر درد شدید و مداوم باشد و با علائم دیگری مانند تورم و حساسیت همراه باشد میتواند یکی از علائم سرطان استخوان محسوب شود. اگر درد ساق پا با علائم مشکوک به سرطان همراه است، پیگیری سریع و دقیق میتواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند. تشخیص زودهنگام و درمان به موقع میتواند به بهبود نتایج درمانی کمک کند.
