 | نشانه ها + درمان "اختلال نقص توجه و بیش فعالی در بزرگسالان (ADHD) | نشانه ها + درمان")
اختلال نقص توجه و بیش فعالی در بزرگسالان (ADHD)
بسیاری از شما نام بیش فعالی را شنیده‌اید و شاید شما را به یاد کودکانی بیندازد که در توجه کردن مشکل دارند یا بیش فعال هستند اما بزرگسالان نیز می‌توانند بیش فعالی داشته باشند. بیش فعالی در بزرگسالان با Adult ADHD نشان داده می‌شود. بیش فعالی در بزرگسالان دیر و به ندرت تشخیص داده می‌شود و به همین دلیل کمتر تحت درمان قرار می‌گیرد.
در بزرگسالان چه افرادی به اختلال نقص توجه و بیش فعالی مبتلا می‌شوند؟
هر بزرگسالی که بیش فعالی داشته باشد در کودکی به آن مبتلا شده است. بعضی از آن‌ها ممکن است در همان زمان کودکی تشخیص داده شده و درمان صورت گرفته باشد اما برخی دیگر درمان نشده باقی مانده‌اند. همچنین بعضی از آن‌ها تشخیص داده نشده‌اند و در بزرگسالی متوجه چنین امری می‌شوند. در حالیکه بسیاری از کودکان از بیش فعالی رنج می‌برند حدود 60% هنوز در بزرگسالی به آن مبتلا هستند که بیش فعالی در بزرگسالان نامیده می‌شود. به نظر می‌رسد که بیش فعالی در بزرگسالان به طور مساوی بر زنان و مردان تاثیر بگذارد.
نشانه های بیش فعالی در بزرگسالان | علائم بیش فعالی در بزرگسالان
تشخیص بیش فعالی در کودکان بسیار راحت‌تر از بزرگسالان است طوری که ممکن است یک فرد بزرگسال حتی نداند که به آن مبتلا است. اگر مبتلا به بیش فعالی در بزرگسالان باشید ممکن است برای شما سخت و مشکل باشد که بتوانید:
- دستورات را دنبال کنید: وقتی به انجام کاری مشغول می‌شوید که باید از قانون و مقررات اطاعت کرده و مطابق آن‌ها پیش روید به سختی می‌توانید دستورات را هضم و دنبال کنید.
- اطلاعات را به یاد بیاورید: به سادگی همه چیز را فراموش می‌کنید.
- گوش کنید: مهارت ضعیف شنیداری به قدری زیاد می‌شود که عملا بسیاری از قول و قرارها و ملاقات‌ها نشنیده گرفته شده و از یاد می‌رود.
- تمرکز کنید: تمرکز کردن به قدری سخت می‌شود که حواس پرتی را به وجود می‌آورد به طوری که اگر مشغول انجام کاری هستید با دریافت یک ایمیل یا شنیدن صدای تلفن تمامی هوش و حواس خود را از دست می‌دهید و انجام کارها سخت می‌شود.
- وظایف را برنامه ریزی و سازماندهی کنید: بیش فعالی در بزرگسالان روی مسئولیت‌های اجتماعی و سازماندهی کردن وظایف به عنوان فرد مسئول تاثیر منفی می‌گذارد.
- کار را به موقع و سر وقت تمام کنید: گویی کنترل زمان از دست شما در می‌رود و نمی‌توان کار را در موعد مقرر تحویل داد.
- رانندگی کنید: رانندگی تمرکز و مهارت بالایی را می‌طلبد. برای برخی از افراد بزرگسال بیش فعال نشستن پشت فرمان و گذراندن زمان سخت است همچنین باعث می‌شود بعضی از آنان سرعت بالایی داشته باشند که دچار حوادث رانندگی شده و امتیاز منفی کسب کنند.
- ازدواج کنید: بعضی از بزرگسالان بیش فعال در برقراری رابطه زناشویی مشکل دارند طوریکه مسئولیت زندگی را درک نکنند، قادر به فهمیدن احساسات همسر خود نباشند و ...
این علائم بیش فعالی در بزرگسالان می‌تواند از خفیف تا شدید باشد و با گذر زمان تغییر کند. بیش فعالی ممکن است در بسیاری از قسمت‌های زندگی مانند:
- خانه
- دانشگاه
- محیط کار
- ازدواج
مشکل ایجاد کند.دریافت درمان و یادگیری روش‌های مدیریت بیش فعالی در بزرگسالان بسیار کمک کننده است که بیشتر افراد سازگاری با آن را می‌آموزند. مدیریت ADHD باعث می‌شود فرد نقاط قوت شخصی خود را رشد داده و شاهد کسب موفقیت باشد.
چالش‌های پیشروی بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی
اگر به عنوان فرد بزرگسال مبتلا به بیش فعالی هستید ممکن است دچار با مشکلات و چالش‌های زیر شوید:
- اضطراب
- دلزدگی
- به تاخیر انداختن
- فراموشی
- مشکل در تمرکز هنگام مطالعه
- مشکل در کنترل خشم
- مشکل در کار
- تکانشگری (تصمیمات عجولانه گرفتن، عدم دور اندیشی و آینده نگری، عدم پشتکار و احساسات غیر ارادی و هیجان انگیز)
- تحمل کم در هنگام نا امیدی
- عزت نفس پایین
- نوسانات خلقی
- عدم مهارت در سازماندهی
- مشکلات در برقراری رابطه
- سوء مصرف یا اعتیاد
- بی انگیزگی
بعضی از این نشانه‌ها می‌تواند به طور جدی روی فرد تاثیر بگذارد و یا آزار دهنده نباشد. همچنین این مشکلات می‌تواند دائم باعث ایجاد آزار و مشکلات بعدی شوند یا اینکه فقط به شرایط بستگی داشته باشند. هیچ دو فرد مبتلا به بیش فعالی دقیقا مثل هم نیستند به طوریکه یک فرد مبتلا به بیش فعالی می‌تواند هیجان‌زده و علاقمند به انجام کاری باشد و تمرکز خود را هم حفظ کند در حالیکه فرد دیگری تحت هر شرایطی در تمرکز مشکل دارد. بعضی از افراد به دنبال شرایط حالت بیش فعالی آن‌ها تحریک شده در حالیکه گروهی دیگر چنین نمی‌شوند. حتی بیش فعالی در بزرگسالان باعث گوشه‌گیر شدن و ضد اجتماعی شدن می‌شود در حالیکه برای عده‌ای دیگر عکس این مورد صادق است؛ به راحتی می‌توانند رابطه را گسترش داده و در اجتماع باشند.
بیش فعالی در بزرگسالان و ازدواج
بزرگسالان مبتلا به بیش فعالی زمانی که تصمیم به ازدواج می‌گیرند باید جلسات مشاوره را طی کرده و شریک خود را در جریان اختلال خود قرار دهند چرا که در غیر این صورت شاهد:
- واکنش‌ها و هیجانات افراطی هنگام مقابله با شرایط دشوار زندگی می‌شوند
- کنترل خشم در بحث‌ها و مشاجرات را از دست می‌دهند
- با دقت به حرف‌های طرف مقابل گوش نمی‌کنند
- کارها و وظایف محوله به آن‌ها ناتمام خواهد ماند
- عدم انجام وظایف (به عنوان پدر، همسر، معشوقه و ...) به عنوان بی مسئولیتی و عدم تعهد برداشت می‌شود
- احساس می‌کنند کسی به آن‌ها توجه نمی‌کند، نادیده گرفته شده و طرد می‌شوند
در حالیکه پشت تمامی این رفتارها و احساسات دلیلی نهفته شده است که نیاز به همدلی، درک و کنترل شدن دارند که روان درمانی تاثیر بسزایی دارد.
بیش فعالی در بزرگسالان و درمان آن | بهترین درمان بیش فعالی در بزرگسالان
هیچ درمانی خاص برای بیش فعالی در بزرگسالان وجود ندارد بنابراین اگر دکتر به شما اعلام کند که دچار بیش فعالی هستید باید با یکدیگر همکاری کنید تا بتواند یک برنامه درمانی دقیق برای شما تنظیم کند تا بهترین نوع درمان صورت گیرد. برنامه درمانی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ارائه یک جدول زمان بندی شده برای انجام کارها: استفاده از یک جدول زمانی یا دفتر برنامه ریزی کمک می‌کند فرد بتواند زمان بندی را برای خود تعریف کند. همچنین می‌توان از آلارم موبایل به منظور هشدار زمان آغاز یا پایان کاری استفاده کرد.
- نفس کشیدن‌های عمیق و آرام: نفس کشیدن‌های عمیق کمک می‌کند که از عجله کردن پرهیز کرده و فرصت کافی برای فکر کردن به رفتارهای خود را داشته باشید. همچنین اضطراب و تشویش را دور می‌کند.
- حذف عوامل پرت کننده حواس: اگر عواملی همچون صدای موبایل حواس شما را پرت می‌کند آن را به حالت سایلنت در آورید یا برای دوری از سر و صدا به مکان‌های ساکت و آرام بروید.
- تخلیه کردن انرژی اضافه: انرژی اضافه می‌تواند با انجام کارهایی مانند ورزش، رقصیدن یا سرگرمی مورد علاقه تخلیه شود.
- کمک گرفتن از دیگران: اگر تفکر و رفتارهای مخرب دارید از مشاوری آگاه و دانا کمک بگیرید همچنین اطرافیان مورد اعتماد را در جریان قرار دهید تا هنگامی که بیش فعالی به رفتارهای شما غلبه می‌کند به کمک شما بیایند و شرایط شما را درک کنند.
- بهبود عزت نفس: مبتلایان ADHD تحت تاثیر بیش فعالی خود و پی تذکرات مداوم دیگران ممکن است احساس کمبود عزت نفس داشته باشند. با بهبود عزت نفس شاهد بهبود رفتارها و اعتماد به نفس خواهید بود.
- بهبود روش‌هایی برای کنترل رفتارهای پر خطر و روبط خانوادگی: مشاور با توجه به شرایط فرد راهکارهای را ارائه می‌دهد تا فرد هنگام مواجه با مشکلات بتواند به جای پاک کردن صورت مسئله، آن‌ها را حل و فصل کند.
- خواب و استراحت کافی: داشتن خواب و استراحت کافی در طول روز توان مدیریت استرس و فشار افزایش یافته و قابلیت پشت سر گذاشتن موقعیت‌های دشوار زندگی و کار فراهم می‌شود.
- مدیتیشن و یوگا: تاثیرات یوگا و مدیتیشن بر آرامش ذهن و روح و روان را نمی‌توان نادیده گرفت. بنابراین برای فرار از فشارهای منفی و خود درگیری یوگا و مدیتیشن بسیار کمک کننده است.
دارو بیش فعالی بزرگسالان
بعضی از داروهایی که به منظور درمان بیش فعالی در بزرگسالان تجویز می‌شود همان داروهایی هستند که به کودکان هم تجویز می‌شود. داروها به منزله درمان کامل بیش فعالی نیستند بلکه از شدت آن‌ها و عوارض بعدی می‌کاهد. بعضی از داروها عبارتند از:
- دکس متیل فنیدات
- دگزامفتامین
- آمفتامین
- دکسترو آمفتامین
- لیز دگزامفتامین
- متیل فنیدات (ریتالین)
- کلونیدین
- گوانفاسین
- اتوموکستین
بعضی از انواع داروها و قرص‌ها محرک بوده که اعتیاد آور هستند یعنی با فراموش کردن مصرف آن‌ها، بیش فعالی در فرد برانگیخته شده یا مشکلات سوء مصرف پیدا می‌کند به همین دلیل ممکن است در کنار آن‌ها و یا به طور کل از داروهای غیر محرک استفاده شود. پر تجویزترین دارو ریتالین است که مغز را فعال کرده و فرد را متوجه رفتارهای خود می‌کند که باید با تجویز پزشک از آن استفاده کرد.
تست بیش فعالی بزرگسالان
همان طور که در بخش‌های قبل گفتیم، تشخیص بیش فعالی در بزرگسالان کاری به نسبت سخت و دشوار است. به همین منظور تستی طراحی شده است که به منزله غربالگری و شناسایی افراد بیش فعال به کار می‌رود که نتایج آن قابلیت تحلیل و تفسیر را دارد. در فضای مجازی و اینترنت انواع آزمون‌های تشخیصی بیش فعالی وجود دارد که نتایج آن بر اساس نمره کسب شده محاسبه می‌شود که نمی‌تواند جایگزین نظر دقیق پزشک شود بنابراین بهتر است در صورتی که احساس می‌کنید علائم بیش فعالی را دارید یا مدام از سوی دیگران به خاطر نشانه‌ها تذکر دریافت می‌کنید به پزشک و روانشناس مراجعه کرده و در صورت لزوم وی شما را به روانپزشک ارجاع خواهد داد.
مدت زمان درمان بیش فعالی در بزرگسالان
مدت زمان درمان بیش فعالی در بزرگسالان به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- شدت بیش فعالی
- نوع و دوز داروهای تجویزی
- میزان جدیت بر مصرف مداوم داروها
- میزان تاثیر گذاری داروها (تاثیرگذاری دارو از فردی به فرد دیگر متفاوت است)
- میزان پیگیری مشاوره و روان درمانی
که با توجه به هریک از این فاکتورها مدت زمان بهبودی در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است به همین دلیل هرگز نباید دو فرد بزرگسال بیش فعال به ظاهر یکسان را با یکدیگر مقایسه کرد.
