دستگاه اکسیژن ساز، یک دستگاه پزشکی است که نیتروژن را از هوای اطراف جدا می کند و باعث می شود تا بتوان 95 درصد اکسیژن خالص را تنفس کرد. در صورت وجود شرایط سلامتی که باعث کاهش بیش از حد سطح اکسیژن می شود، ممکن است پزشک استفاده از یک دستگاه اکسیژن ساز را تجویز کند.
برای اینکه اطلاعات بیشتری در رابطه با دستگاه اکسیژن ساز کنید و با فایده دستگاه اکسیژن ساز بیشتر آشنا شوید، در ادامه این بخش با خوب میشی همراه بمانید.
دستگاه اکسیژن ساز چیست؟
دستگاه اکسیژن که با عنوان تغلیظ کننده اکسیژن یا ژنراتور اکسیژن (oxygen concentrator) نیز شناخته می شود، نوعی وسیله پزشکی است که ممکن است به عنوان بخشی از اکسیژن درمانی، مورد استفاده قرار گیرد. اگر شرایطی وجود داشته باشد که ریه ها را تحت تأثیر قرار یا حتی اگر در تنفس مشکل وجود داشته باشد، استفاده از یک دستگاه اکسیژن ساز به بدن کمک می کند تا اکسیژن مورد نیاز برای عملکرد خود را دریافت کند.
دستگاه اکسیژن ساز، به طور مداوم هوای اطراف (هوای اتمسفر) را تصفیه می کند تا 90٪ تا 95٪ اکسیژن خالص را تحویل دهد و می توان این اکسیژن را از طریق یک ماسک پلاستیکی که روی دهان و بینی قرار می گیرد یا یک لوله پلاستیکی انعطاف پذیر با دو شاخک که به سوراخ های بینی می رود (کانولای بینی) تنفس کرد.
فقط در صورتی می توان از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کرد که توسط پزشک تجویز شود. زیرا اگر به اکسیژن نیاز نداشته باشید، تنفس اکسیژن خالص می تواند باعث آسیب طولانی مدت ریه شود.
پیشنهاد مطالعه: دلایل گرفتگی شبانه عضلات پا و راه درمان آن
آشنایی با انواع دستگاه اکسیژن ساز
به طور کلی، دستگاه های اکسیژن ساز در 2 نوع اصلی وجود دارند:
دستگاه اکسیژن ساز ثابت
یک دستگاه اکسیژن ساز ثابت معمولا حدود 10 کیلوگرم وزن دارد. دارای دسته هایی برای بلند کردن دستگاه یا چرخ هایی در قسمت پایین برای به حرکت درآوردن آن است. این دستگاه با برق کار می کند، بنابراین باید آن را به یک پریز برق وصل کنید. در صورت قطعی برق، برخی از برندهای اکسیژن ساز، دارای یک باتری پشتیبان یا یک مخزن اکسیژن فشرده پشتیبان هستند، بنابراین تا زمانی که برق دوباره متصل شود، همچنان می توانید از اکسیژن موجود در این دستگاه استفاده کنید.
دستگاه اکسیژن ساز قابل حمل
دستگاه اکسیژن ساز قابل حمل، کوچکتر و سبک تر از دستگاه اکسیژن ساز ثابت است و امکان حمل و جا به جایی راحت تر را فراهم می کند. خروجی اکسیژن این مدل، معمولا کمتر از دستگاه های ثابت است. اکثر دستگاه های اکسیژن ساز قابل حمل، از باتری های لیتیوم یونی قابل شارژ استفاده می کنند.
چه شرایطی با استفاده از دستگاه اکسیژن ساز قابل درمان یا مدیریت است؟
اگر موارد زیر وجود داشته باشد، ممکن است پزشک استفاده از دستگاه اکسیژن ساز را تجویز کند:
- آسم
- برونشیت
- بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD)
- فیبروز سیستیک
- آمفیزم
- نارسایی قلبی
- سرطان ریه
- ذات الریه
- ترومای تنفسی (شکستگی دنده، فروپاشی ریه، ریه کبود شده)
- آپنه خواب
برخی از افراد به ویژه ورزشکاران هنگام بازدید از مناطق مرتفع از دستگاه اکسیژن ساز استفاده می کنند. هنگامی که ورزش می کنید، سخت تر نفس می کشید زیرا بدن در تلاش است تا اکسیژن بیشتری را به ریه ها برساند. ریه ها اکسیژنی را تامین می کند که بدن برای عملکرد از آن استفاده می کند. این شامل عضلات شما نیز می شود. اما اگر نتوانید از طریق تنفس سنگین اکسیژن کافی دریافت کنید، سلول های بدن، کربوهیدرات ها را به لاکتات (اسید لاکتیک) برای انفجارهای کوتاه انرژی تبدیل می کنند. نام این فرآیند گلیکولیز بی هوازی است. استفاده از یک دستگاه اکسیژن ساز، به جلوگیری از تولید اسید لاکتیک در بدن کمک می کند که باعث افزایش انرژی، کاهش خستگی و بهبود تمرین خواهد شد.
فایده دستگاه اکسیژن ساز چیست؟
اصلی ترین مزیت یا فایده دستگاه اکسیژن ساز این است که کمک می کند راحت تر نفس بکشید. البته لازم است بدانید که استفاده از این دستگاه، درمانی برای بیماری نیستند و ممکن است تنگی نفس را به طور کامل تسکین ندهند. اما کمک می کنند تا در صورت وجود شرایط خاص، نفس کشیدن راحت تر شود.
به طور کلی، فایده دستگاه اکسیژن ساز عبارت است از:
کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید
استفاده از دستگاه اکسیژن کمک می کند تا سطح اکسیژن در خون افزایش پیدا کند. سطوح بالاتر اکسیژن در خون نیز می تواند انرژی بیشتری به بدن بدهد و کمک می کند تا احساس بهتری داشته باشید. همچنین می تواند به شما کمک کند فعال تر بمانید، بیشتر ورزش کنید و مشکلات مربوط به تنفس را کاهش دهید.
به بهبود خواب کمک می کند
وجود مشکلات خواب، یکی از شاخص های رایج COPD یا آپنه خواب است. سطح اکسیژن در طول دوره‌های خواب به شدت کاهش می‌یابد؛ حتی در افراد سالم، و این موضوع می تواند خواب خوب شبانه را برای کسانی که مشکلات تنفسی دارند، سخت تر کند. استفاده از یک دستگاه اکسیژن ساز، می تواند کمک کند خواب بهتر و آرام تری داشته باشید.
پیشنهاد مطالعه: 21 راهکار برای خواب راحت در شب
باعث بهبود خلق و خو می شود
یکی از مزایای ملموس استفاده از دستگاه اکسیژن ساز، بهبود خلق و خو است. کسانی که اکسیژن دریافت می کنند راحت تر می خوابند. همچنین می توانند عملکرد بهتری در زندگی روزمره خود، دیدگاه مثبت تری نسبت به زندگی، حافظه و شناخت بهتر و حتی افزایش عزت نفس را تجربه کنند.
به افزایش استقامت در ورزش کمک می کند
ورزش کردن، چه به معنای رفتن به باشگاه، قدم زدن در اطراف محله یا هر فعالیت دیگری باشد، اغلب برای کسانی که مشکلات تنفسی دارند دشوار است. استفاده از یک دستگاه اکسیژن ساز، می تواند به شما کمک کند سخت تر و طولانی تر تمرین کنید و مزایای سلامتی قابل توجه ورزش منظم را افزایش دهید.
باعث افزایش سطح هوشیاری می شود
اگر دائماً با این احساس از خواب بیدار می شوید که در مه هستید یا در مه در حال قدم زدن و زندگی کردن هستید، ممکن است در طول شب یا حتی در روز اکسیژن کافی دریافت نکنید. استفاده از یک اکسیژن ساز می تواند شما را هوشیارتر، پاسخگوتر کند و می توانید واکنش سریعی به خواسته های روزانه نشان دهد.
خطر هیپوکسمی را به حداقل می رساند
هیپوکسمی کمبود اکسیژن در خون است. این وضعیت با تنگی نفس، علائم آسم و حتی کمی مایل به آبی در پوست مشخص می شود.
اکسیژن بی پایانی را فراهم می کند
مزیت دیگر این است که بر خلاف انواع دیگر مخازن اکسیژن، نیازی به پر کردن مجدد یک دستگاه اکسیژن ساز نیست و تا زمانی که منبع انرژی وجود داشته باشد، اکسیژن نامحدودی نیز خواهید داشت.
معایب دستگاه اکسیژن ساز چیست؟
دستگاه اکسیژن ساز، باید منبع تغذیه داشته باشد. بنابراین اگر از یک دستگاه اکسیژن ساز استفاده می کنید، بهتر است حداقل یک مجموعه از باتری های کاملاً شارژ شده یا یک مخزن اکسیژن فشرده در دسترس داشته باشید تا در صورتی که برق شد، حداقل برای چند روز، باتری کافی یا اکسیژن اضافی در دسترس داشته باشید.
علاوه بر این، استفاده از اکسیژن خالص نیز می تواند خطرناک باشد. اگرچه اکسیژن قابل اشتعال نیست اما باعث می شود آتش داغ تر و سریع تر شود. همچنین می تواند باعث انفجار شود. بنابراین مطمئن شوید که دستگاه اکسیژن ساز خود را با فاصله زیاد از منابع دارای دماهای بالا یا مواد قابل اشتعال نگه دارید، از جمله:
- سیگار و سیگار برگ
- کوره
- گریل
- گازوئیل
- روغن
- رنگ و تینر رنگ
- الکل
- محصولات مبتنی بر روغن، مانند وازلین
همچنین باید از استفاده از تجهیزات الکتریکی در اطراف مخزن اکسیژن خودداری کنید. زیرا این خطر وجود دارد که تجهیزات الکتریکی جرقه بزنند و باعث آتش سوزی شوند. این شامل مواردی مانند:
- سشوار
- پتوهای برقی
- بخاری های دیواری
- تیغ های برقی
- دستگاه ویپ
پیشنهاد مطالعه: 10 روش درمان مسمومیت غذایی + علائم مسمومیت غذایی
دستگاه های اکسیژن ساز، مزایای سلامتی زیادی دارند. از آنجا که این دستگاه ها اکسیژن را مستقیماً به کاربر می رسانند، می توانند به بهبود عملکرد کلی تنفسی و کاهش علائمی مانند تنگی نفس و خستگی کمک کنند. این می تواند به افراد کمک کند تا فعال و درگیر در زندگی روزمره خود باقی بمانند، که می تواند تأثیر مثبتی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد.
