یکی از مشکلات و ناهنجاری‌های فکی دندانی، جلو بودن فک پایین است. آندربایت در واقع نوعی ناهنجاری دندانی است که در آن دو فک بالا و پایین به صورت نامتناسب قرار می‌گیرند و فک پایین جلوتر از فک بالا قرار می‌گیرد. این مشکل ممکن است به علت عوامل مختلفی از جمله ژنتیک و وراثت رخ دهد. جلو بودن دندان های پایین ممکن است تاثیر منفی در زیبایی و اعتماد به نفس افراد داشته باشد. در بسیاری از موارد، عامل اصلی این ناهنجاری ژنتیک و شدت آن متغیر است. درمان ناهنجاری فک پایین بستگی به شدت آن دارد و ممکن است از ارتودنسی به تنهایی تا ارتوسرجری (ارتودنسی و جراحی فک) مختلف باشد. تشخیص این مسئله تنها به عهده متخصص ارتودنسی است.
مشکل آندربایت دندان چیست؟
جلو بودن فک پایین یا به عبارت ساده "آندربایت"، یک نوع ناهنجاری دندانی است که در آن به طور طبیعی فک پایین جلوتر از فک بالا واقع می‌شود. این ناهنجاری می‌تواند در درجات مختلفی از شدت ظاهر شود. برخی افراد از ناهنجاری فک پایین با شدت زیادی رنج می‌برند، در حالی که دیگران ممکن است شدت کم‌تری از این ناهنجاری را تجربه کنند که ممکن است برای دیگران به سختی تشخیص داده شود.
ناهنجاری فک پایین نه تنها از نظر ظاهری مشکلاتی ایجاد می‌کند، بلکه در موارد شدید می‌تواند به مشکلات جدی در سلامت دندانی فرد منجر شود. برخی از مشکلات متداولی که ممکن است در اثر ناهنجاری فک پایین رخ دهد، عبارت‌اند از:
-
تحلیل لثه: عدم تناسب فک‌ها ممکن است به مشکلات لثه و بافت‌های دهانی منجر شود.
-
پوسیدگی دندان‌ها: فشار نامتناسب بر دندان‌ها می‌تواند باعث پوسیدگی زودهنگام آن‌ها شود.
-
مشکلات تکلم و صحبت کردن: این ناهنجاری ممکن است تأثیر منفی بر تلفظ و تکلم فرد داشته باشد.
-
ساییدگی دندان‌ها: در بعضی موارد، دندان‌ها به دلیل فشار نامتناسب فک‌ها ممکن است به سمتی خاص ساییده شوند.
-
درد در ناحیه دهان و صورت: عدم تناسب بین فک‌ها ممکن است به درد و عدم راحتی در ناحیه دهان و صورت منجر شود.
-
مشکلات در مصرف غذا: عدم توانایی در گاز زدن و جویدن مواد غذایی به صورت صحیح که می‌تواند تغذیه مناسب را تحت تاثیر قرار دهد.
علل جلو بودن فک پایین و تأثیرات آن
قرارگیری صحیح و تناسبی فک‌ها به عوامل مختلفی بستگی دارد. در شرایط طبیعی، فک‌ها باید به طور کامل روی یکدیگر قرار بگیرند و دندان‌های فک بالا تقریبا با دندان‌های مشابه فک پایین همخوانی داشته باشند. بسیاری از عوامل می‌توانند به ناهنجاری فک پایین منجر شوند، از جمله:
- ژنتیک: در بیشتر موارد، جلو بودن دندان های پایین دلایل ژنتیکی دارد. عوامل ژنتیکی، نه تنها در اندازه فک‌ها، بلکه در قرارگیری دندان‌ها و فک‌ها نیز تاثیرگذار هستند.
-
عوامل محیطی: عوامل محیطی و عادت‌های نادرست در دوران کودکی ممکن است در نمو فک‌ها تأثیر داشته باشد. مثلا استفاده طولانی مدت از پستانک، مکیدن انگشتان دست یا استفاده نادرست از شیشه شیر می‌توانند به جلو بودن فک پایین منجر شوند.
- آسیب و ضربه: آسیب و ضربات شدید به صورت می‌توانند باعث ایجاد مشکلات دائمی در استخوان‌های فک شوند. تصادفات نیز ممکن است به این ناهنجاری منجر شوند. پس از درمان جراحی، فک‌ها ممکن است دیگر به شکل اولیه خود بازنگردند.
-
تومورها: برخی از انواع سرطان در منطقه فک و دهان می‌توانند به ناهنجاری فک پایین منجر شوند.
راه‌های درمانی ناهنجاری فک پایین
-
جراحی: در موارد شدید، عمل جراحی جهت اصلاح موقعیت فک‌ها و تعادل بین آن‌ها انجام می‌شود. در این روش، قسمتی از استخوان فک پایین برداشته شده و موقعیت آن تصحیح می‌شود. این نوع درمان معمولا برای افراد بزرگسال و افراد بالغ مناسب است.
-
استفاده از ارتودنسی: اگر مشکل کمی کم‌تر و خفیف‌تر باشد و میزان ناهنجاری فک پایین کم باشد، از روش‌های ارتودنسی مانند استفاده از "Chin cap" و دستگاه‌های ارتودنسی برای کنترل رشد فک‌ها و تعادل بین آن‌ها استفاده می‌شود. این روش با کمک رشد فک بالا، موقعیت آن را بهبود می‌بخشد. با این حال، این روش زمان‌بر بوده و نیاز به صبر و همکاری بیمار دارد.
درمان جلو بودن فک پایین در کودکان
درمان ناهنجاری فک پایین در کودکان اغلب با موفقیت قابل انجام است، به شرطی که در سنین ابتدایی تشخیص داده و مراقبت‌های لازم را انجام دهید. در ادامه، راه‌ها و اقدامات متداول برای درمان این مشکل در کودکان آورده شده است.
استفاده از دستگاه‌های ارتودنسی
در مواردی که ناهنجاری فک پایین نسبتا خفیف باشد و میزان جلوزدگی کم باشد، از دستگاه‌های ارتودنسی برای کنترل رشد فک‌ها و تصحیح موقعیت آن‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه‌ها شامل افزایشگرهای جلویی و دستگاه‌های ارتودنسی مخصوص برای کودکان می‌شوند.
ارتودنسی ثابت
در مواردی که جلو بودن فک پایین جدی‌تر باشد، نیاز به درمان ارتودنسی ثابت (براکت‌ها و بندهای زنجیره‌ای) ممکن است وجود داشته باشد. این درمان به مدت زمان طولانی‌تری ادامه دارد و به تدریج موقعیت دندان‌ها و فک‌ها را بهبود می‌بخشد.
جراحی
در موارد بسیار جدی و در صورتی که مشکل به جراحت نیاز داشته باشد، جراحی ممکن است انجام شود. این عمل جراحی به تصحیح موقعیت استخوان‌های فک پرداخته و ممکن است برای بزرگ‌ترین کودکان و نوجوانان مناسب باشد.
درمان خانگی جلو بودن فک پایین
ناهنجاری فک پایین یک مشکل دندانی جدی است که ممکن است نیاز به تداخل تخصصی داشته باشد. درمان این مشکل اغلب نیازمند راهنمایی و معالجه از طرف دندانپزشک یا ارتودنتیست است؛ اما در کنار درمان‌های حرفه‌ای، برخی تمرینات و روش‌های درمان خانگی جلو بودن فک پایین ممکن است به عنوان تکمیلی در درمان مورد استفاده قرار گیرند. لطفا توجه داشته باشید که قبل از شروع هر نوع درمان خانگی، باید با دندانپزشک یا ارتودنتیست مشورت کنید. درمان‌های خانگی ممکن شامل موارد زیر هستند:
-
تمرینات مکمل
-
رعایت تغذیه سالم
-
مراقبت از دندان‌ها
-
استفاده از براکت‌ها و دستگاه‌های ارتودنسی مخصوص
درمان پزشکی
درمان پزشکی تنها راه ممکن برای اصلاح جلو بودن فک پایین، استفاده از سیم و برس‌های پلاستیکی است. زمانی که در ناهنجاری دندان وخامت کم‌تری وجود دارد، می‌توان با استفاده از این ابزارها به اصلاح فک پایین کمک کرد. در بعضی موارد، کشیدن یک یا دو دندان ممکن است تاثیر زیادی در بهبود و اصلاح فک پایین داشته باشد. همچنین، دندانپزشکان برای بهبود این عارضه از ابزارهای مختلف برای صیقل دادن دندان‌های بزرگ استفاده می‌کنند.
سوالات متداول
1- آیا دندان عقل می‌تواند باعث بروز اندربایت شود؟
همانطور که گفتیم ناهنجاری فکی بیشتر به دلایل ژنتیکی اتفاق می‌افتد، از این رو دندان عقل نمی‌تواند در بروز این مشکل دخیل باشد؛ البته باید بدانید که اگر مبتلا به اندربایت هستید، رویش دندان عقل می‌تواند این مشکل را حادتر کند.
2- چه سنی مناسب درمان اندربایت است؟
این بیماری هرچه زودتر رفع شود، بهتر است. بسیاری از مواقع ارتودنسی در سنین پایین می‌تواند باعث اصلاح فک شود.
3- اگر اندربایت درمان نشود، چه مشکلاتی را به همراه می‌آورد؟
اگر اندربایت درمان نشود، می‌تواند مشکلات زیادی را برای کل بدن شما ایجاد کند؛ از جمله سو هاضمه و سردردهای مکرر. بهتر است به این درمان به عنوان یک عمل زیبایی نگاه نکنید؛ زیرا می‌تواند تمام زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد.
4- آیا افزایش سن منجر به شدیدتر شدن بیماری می‌شود؟
بله، افزایش سن می‌تواند تاثیر زیادی در شدیدتر شدن این بیماری داشته باشد. از این رو توصیه می‌شود قبل از رسیدن به سن بلوغ، اقدام‌های مربوطه برای درمان انجام شود؛ زیرا بعد از این سن، رشد فک متوقف می‌شود و باعث بروز مشکلات شدیدتر می‌شود.
