سردرد های شدید، ضربان دار، مکرر و یکطرفه سر، که فرد را به سمت نورگریزی و صداگریزی میبرد و به مرور، باعث تهوع و گاها استفراغ میشود؛ بله، توضیحات اخیر، مهمترین نشانه های سردرد میگرنی بود. سردردی که احتمالا اگر با آن درگیر باشید بارها خاطره روزهای خوشتان را تلخ کرده و به لحظاتی رسیدهاید که از تمام دنیا، یک اتاق تاریک و بیصدا میخواستید تا دردتان شدت نگیرد؛ اما احتمالا همیشه این سوال وجود داشته که میگرن چه علتی دارد؟ چرا این دردهای گاه و بیگاه سراغتان میآید و از همه مهمتر، آیا میگرن درمان قطعی دارد یا میتوان از آن پیشگیری کرد؟
میگرن اغلب گروه سنی 15 تا 55 سال را درگیر کرده و در ایالت متحده آمریکا قریب به 12 درصد جمعیت، با میگرن دست و پنجه نرم میکنند، این درد با محرکهایی تشدید شده و اغلب قبل از حمله میگرنی، هشدارهایی مبنی بر شروع این حمله خواهید داشت.
علت سردرد میگرنی چیست؟
متاسفانه هنوز علت میگرن مشخص نشده، اما طبق بررسیها و شواهد، عواملی هستند که در بروز سردرد های میگرنی نقش پررنگی ایفا میکنند؛ مثل استرس، فشار عصبی، آلرژی، نور یا صدای شدید، همچنین تحقیقاتی صورت گرفته و این فرضیه را قوت بخشیده که ژنتیک در بروز میگرن نقش دارد و افرادی که در خانواده خود سابقه سردرد های میگرنی دارند، به احتمال بیشتر با میگرن درگیر خواهند شد؛ همچنین شواهدی وجود دارد که میگرن به دلیل فعالیت غیرطبیعی مغز است که در نهایت بر نحوه ارتباط اعصاب و همچنین موادشیمیایی و رگهای خونی تاثیر میگذارد. در هر حال همانطور که گفته شد، همچنان علت قطعی میگرن مشخص نشده و طبیعتا تا زمانی که علت این حملات دردناک تشخیص داده نشود نمیتواند درمان قطعی برای آن یافت، اما با شناسایی محرکهایی که باعث میگرن میشوند میتوان تا حدودی از سردرد میگرنی پیشگیری کرد.
علل ابتلا به میگرن
1. تغییرات هورمونی عامل میگرن
در پی بررسیها پیرامون سردرد های میگرنی، تغییرات هورمونی به عنوان یکی از دلایل میگرن شناخته شد. بسیاری از زنان، در دوران قاعدگی، علائم میگرن را تجربه میکنند
2. محرک های عاطفی عامل میگرن
یکی دیگر از دلایل بروز میگرن و یا تشدید آن، محرکهای عاطفی است؛ فشار عصبی، غم و اندوه، استرس، افسردگی و هیجان بالا از عواملی است که میتواند باعث سردرد میگرنی شود.
3. شرایط جسمی عامل میگرن
سردرد میگرنی بیارتباط با فشار جسمی نیست. کمخوابی، تنش در خواب، ضعف بدن، فشار و قندخون پایین نیز از عوامل میگرن است.
4. محرکهای غذایی عامل میگرن
گاها غذایی که مصرف میکنید، میتواند شما را با میگرن درگیر کند. الکل، کافئین، شکلات، انواع پنیرها و همچنین اهمیت ندادن به وعدههای غذایی و عدم مصرف به موقع و کافی آب، نیز در بروز سردرد های میگرنی نقش دارند.
5. محرکهای محیطی عامل میگرن
قرار گرفتن در محیط پر دود، نور زیاد و غیر استاندارد، پر سر و صدا نیز از عوامل محیطی هستند که میتوانند در میگرن نقش داشته باشند.
انواع میگرن چیست؟
بر خلاف باور عموم، میگرن محدود به سردرد و علائم ثانویه آن نمیشود، بلکه میگرن طیف گستردهای دارد که در ادامه انواع آن را خواهیم گفت:
1. میگرن چشمی
در میگرن چشمی، فرد برای مدت کمتر از یک ساعت با اختلال بینایی مواجه خواهد شد. این اختلال، به صورت تاری دید و دیدن جرقه و نورهای غیر واقعی که باعث تشدید سردرد میشود، همراه است و در نوع پیشرفتهتر آن، ممکن است فرد مبتلا با میگرن چشمی، برای مدتی بینایی خود را به کل از دست بدهد. میگرن چشمی به دلیل اختلالات مغزی رخ میدهد و اغلب دلایل دیگری به جز میگرن دارد که باید با مراجعه به متخصص مغز و اعصاب نسبت به درمان آن اقدام نمود.
2. میگرن همی پلژیکا
در میگرن همی پلژیکا، فرد مبتلا، دچار فلج موقت یک سمت از بدن خواهد شد و این عارضه همزمان با سرگیجه و اختلال در بینایی اتفاق می افتد. با توجه به این که میگرن همی پلژیکا علائمی بسیار شبیه به سکته مغزی دارد، در زمان بروز آن، باید حتما به پزشک مراجعه کنید. پزشک با تزریق مسدود کننده کانال کلسیم، علائم را کنترل خواهد کرد.
3. میگرن شریان بازیلر
میگرن شریان بازیلر در نتیجه انقباض شدید و ناگهانی شریان بازیلر که یک رگ خونی بزرگ در قاعده مغز میباشد، رخ میدهد؛ که همزمان با آن، علائمی مثل اختلال در بینایی، اختلال در تکلم، اختلال در هماهنگی حرکت، وزوز گوش، کاهش شنوایی و کاهش هوشیاری نیز رخ میدهد.
توجه کنید که علائم ذکر شده، صرفا همزمان و همراه هم اتفاق نمیافتد و ممکن است میگرن شریان بازیلر شما، صرفا دو یا سه علائم را داشته باشد. برای درمان میگرن شریان بازیلر از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی استفاده میشود، همچنین از وراپامیل، توپیرامات یا لاموتریژین نیز میتوان به عنوان درمانهای پیشگیرانه یاد کرد.
4. میگرن و سردرد شدید قاعدگی (پریود)
این نوع میگرن، بر اثر تغییر سطح استروژن بدن اتفاق میافتد و از دو روز قبل از قاعدگی، آغاز و تا روز اول قاعدگی ادامه دارد، برای درمان میگرن قاعدگی، میتوانید از یک هفته مانده به دوران قاعدگی تا 5 روز بعد از قاعدگی، روزی 1 عدد ناپروکسن استفاده کنید، اگر این درمان کارگشا نبود حتما با مراجعه به پزشک، درمان دیگری را جایگزین کنید.
5. میگرن شکمی
معمولا میگرن شکمی، با درد شدید، تهوع و استفراغ در ناحیه شکم اتفاق میافتد و اغلب در کودکان رایج است. این نوع میگرن، در بزرگسالی تبدیل به میگرن کلاستیک خواهد شد و کودکانی که با آن درگیر هستند، اغلب زمینه ارثی میگرن دارند. برای درمان میگرن شکمی ممکن است پزشک استفاده از بتا بلاکر ها یا آنتی میگرن ها را توصیه کند.
6. درمان میگرن وستیبولار
در میگرن وستیبولار، فرد با عارضه عدم تعادل مواجه است و ممکن است حس کند که اطراف او در حال حرکت است یا نمیتواند تعادل خود را حفظ کند. در حقیقت نوعی از سرگیجه، مبتلایان به میگرن وستیبولار را درگیر میکند که ممکن است با علائم بینایی و شنوایی نیز همراه باشد. در درمان میگرن وستیبولار، پزشک علاوهبر تجویز داروهای کنترل میگرن، فیزیوتراپی را نیز تجویز میکند.
7. میگرن مزمن و شدید
میگرن مزمن، شرایطی است که در آن، فرد طی یک ماه، حداقل دچار 15 حمله میگرنی میشود و میگرن به مرور تبدیل به درد روزانه و همیشگی او خواهد شد. در میگرن مزمن، علائم میگرن بسیار شدید بوده و تکرار دائم آن، کیفیت زندگی فرد را به شدت تحتتاثیر قرار میدهد.
برای درمان میگرن مزمن، میتوان از روشهایی مثل بوتاکس، طب سوزنی و داروهای ضدعفونیکننده و بیوفیدبک و... استفاده کرد.
درمان قطعی میگرن
احتمالا در کوچه و خیابان، سایتها و عطاریها، عبارت درمان قطعی میگرن به چشمتان خورده باشد؛ اما متاسفانه هیج درمان قطعی برای میگرن وجود ندارد و تا زمانی که علت دقیق میگرن مشخص نشود، نمیتوان انتظار درمان قطعی داشت. در حال حاضر، درمان میگرن محدود به درمان علائم مربوط به آن و داروهای تسکیندهنده میباشد.
راه های درمان میگرن
1. درمان میگرن با اصلاح شیوه زندگی
همانطور که گفته شد، عواملی بر تشدید میگرن موثر هستند که با اصلاح سبک زندگی میتوان سد راهی برای میگرن بود.
2. درمان میگرن با تزریق بوتاکس یا سم بوتولینوم
یکی از بهترین و رایجترین درمان های میگرن، تزریق بوتاکس یا سم بوتولینوم، به عصبهای حسی است، که با فلج کردن این اعصاب، میگرن را نیز موقتا تا زمان از بین رفتن اثر بوتاکس کنترل میکند.
3 درمان میگرن با مصرف مسکن
همانطور که میدانید، مسکن ها، نمیتوانند اثر درمانی داشته باشند؛ اما حداقل در کاهش درد های میگرنی موثر هستند. بهتر است در مواقعی که اولین نشانه های درد میگرنی را حس میکنید، از مسکن هایی مثل ناپروکسن، ایبوپروفن، استامینوفن و سایر مسکن ها مانند آسپرین و استامینوفن که در کاهش یا توقف درد میگرنی موثرند استفاده کنید.
4. مصرف داروهای ضد تهوع
در افرادی که میگرن، همراه با تهوع و استفراغ اتفاق میافتد، مصرف داروهای کاهشدهنده احساس تهوع، میتواند در روند درمان یا کاهش درد میگرنی، موثر باشد. متوکلوپرامید یکی از بهترین داروها برای کاهش تهوع است؛ همچنین آگونیستهای سروتونین، مثل سوماتریپتان، ممکن است برای میگرن شدید یا برای سردردهایی که به داروهای OTC (داروهای بدون نسخه) پاسخ نمیدهند نیز تجویز شوند.
5. درمان میگرن با داروهای ضد افسردگی
مهار کنندههای بازجذب سروتونین، گروهی از داروهای ضد افسردگی هستند که با کاهش اضطراب و اثرات ضد افسردگی خود، میتوانند در درمان میگرن نقش داشته باشند، توجه کنید که هرگز این دسته از داروها نباید خودسرانه و بدون تجویز پزشک و مشخص کردن دوز مصرف، استفاده شود.
چطور از میگرن پیشگیری کنیم؟
پیشگیری قطعی از میگرن وجود ندارد؛ اما عواملی هستند که به شما کمک میکنند که کمتر در معرض حملات میگرنی قرار بگیرید. این عوامل را در ادامه همین مقاله خواهید خواند.
- پیشگیری از میگرن با خواب کافی
- پیگیری از میگرن با نوشیدن آب به میزان کافی
- پیشگیری از میگرن با مصرف مکمل ب 12
- پیشگیری از میگرن با مصرف ریبوفلاوین (ویتامین ب 2)
- پیشگیری از میگرن با مصرف عصاره گل سرخ
- پیشگیری از میگرن با مصرف کوآنزیم Q10 یا "یوبی کوئینون" که یک آنتیاکسیدان قوی است.
- پیشگیری از میگرن با ورزش منظم
- پیشگیری از میگرن با کاهش استرس و فشار عصبی
- پیشگیری از میگرن با رعایت رژیم غذایی و عدم مصرف محرک های غذایی
تفاوت میگرن با سردرد چیست؟
احتمالا تا به اینجای مقاله، باید به خوبی متوجه شده باشید که سردرد با میگرن چه تفاوت هایی دارد. اما اگر همچنان در تشخیص آن مردد هستید، در تصویر زیر به طور کاملا خلاصه، تفاوت سردرد با میگرن را مشاهده میکنید.
