هیالورونیک اسید (Hyaluronic Acid) به اختصار HA که با نام هیالورونان نیز شناخته می شود، یک گلیکوزآمینوگلیکان فاقد سولفات است که به مقادیر زیاد در بافت های پیوندی،پوششی و عصبی بدن و نیز در مایع موجود در چشم ها یافت می شود. HA به طور طبیعی در ماتریکس برون سلولی حضور دارند و نقش های زیادی از جمله روان کنندگی را ایفا می کنند.
پس از کشف این ترکیب آلی منحصر به فرد در سال ۱۹۳۰ توسط دانشمند مشهور «مایر»، توجه جمعیت عمدهای که در صنایع پزشکی، پیراپزشکی، زیبایی و مراقبت از پوست فعال بودند به این ماده جلب شد. فواید بیشمار هیالورونیک اسید در کنار ایمن بودن این ترکیب برای تمام افراد موجب شد تا افراد فعال در این صنایع به سمت تولید محصولات بر پایهی هیالورونیک اسید سوق پیدا کنند.
ابتدا هیالورونیک اسید را از منشاء جانوری تامین میکردند اما چندین سال بعد در حدود ۱۹۷۰ میلادی، دانشمندان طی تحقیقاتی متوجه شدند که هیالورونیک اسید توسط برخی باکتریهای گرم منفی نیز تولید میشود. این کشف آغازی بود بر تغییر روش استخراج HA و افزایش عرضهی محصولات با پایهی هیالورونیک اسید.
هیالورونیک اسید در صنعت زیبایی
هیالورونیک اسید در صنعت زیبایی استفاده های فراوانی دارد. مهمترین ویژگی این ماده آبرسان بودن آن است. هیالورونیک اسید یک NMF است و خاصیت جذب مولکولهای آب را دارد. از این رو HA در کنار گلیسیرین و بوتیلن گلایکول، اصلی ترین ترکیب حاضر در مواد آبرسان نظیر ژل آبرسان، کوکتل ها و ویال های آبرسان و نیز سایر سرم های آبرسان است.
دانشمندان پیشرو در مطالعات و آزمایشات میدانی، در اوایل دهه ۹۰ میلادی موفق شدند با افزودن یک عامل شیمیایی، مولکولهای هیالورونیک اسید را به صورت افقی پیوند دهند که به آن تکنولوژی کراس لینکینگ میگویند. هیالورونیک کراس لینک شده به سرعت جایگاه خود را در کارخانههای تولیدکننده ژل و فیلر های حجم دهنده پیدا کردند.
ژل و فیلر های تولید شده بر پایه هیالورونیک اسید غیرحیوانی به سرعت محبوبیت پیدا کردند و جایگزین فیلر های سیلیکونی و سایر روش های حجم دهندگی مصنوعی شدند. عمده علل آن نیز راحتی در تزریق، عدم بروز عوارض جانبی و عدم بروز واکنش های آلرژیک و حساسیت و نیز راحتی بازگشت فیلرهای هیالورونیک اسیدی در صورت پشیمانی از تزریق بود.
امروزه هیالورونیک اسید نقش بسزایی در صنعت زیبایی بازی میکند. عمده محصولات کاربردی در این حوزه از هیالورونیک اسید به عنوان مادهی اصلی و یا یک مادهی مکمل در ترکیبات محصولات استفاده میشود؛ چرا که یک آبرسان قوی و یک تنظیم کنندهی pH و پایدارکنندهی تکسچر محصولات پوستی است. تولیدکنندگان هیالورونیک اسید سهم عمدهای از مارکت کازمتیک و زیبایی در سراسر جهان را به خود اختصاص میدهند.
بزرگترین تولیدکننده هیالورونیک اسید در جهان کشور چین است. کشورهای شرق آسیا و غرب اروپا نیز که از تولیدکنندگان بزرگ محصولات بر پایهی هیالورونیک اسید هستند، واردکنندگان عمدهی این محصول به حساب میآیند. کشورهایی نظیر کرهی جنوبی، آلمان، فرانسه، اسپانیا و آمریکا سالهاست که بخش زیادی از بازار محصولات زیبایی به ویژه محصولات بر پایهی هیالورونیک اسید را از آن خود کرده اند. اما همچنان کارخانههای چینی تولیدکنندگان اصلی هیالورونیک اسید خام هستند.