آنژیوگرافی قلب یا آنژیو قلب، یک روش تشخیصی بسیار مهم و کارآمد در پزشکی است که برای مشاهده وضعیت عروق خونی قلب و شناسایی مشکلات مرتبط با گردش خون قلب استفاده میشود. روش آنژیو قلب به پزشکان اجازه میدهد تا اطلاعات دقیقی درباره شرایط عروق کرونر به دست آورده و در صورت وجود انسداد یا تنگی اقدامات درمانی مناسبی انجام دهند. بسیاری از افراد نگران خطرات و عوارض احتمالی آنژیوگرافی هستند از این رو در این بخش از سایت خوب میشی به بررسی آنژیو قلب پرداخته شده تا از نگرانی بیماران و همراهان وی کاسته شود.
درباره آنژیو قلب
آنژیو قلب روشی است که در آن یک لوله بسیار باریک و بلند به نام کاتتر از طریق رگ پا یا دست وارد قلب شده و مادهای با کنتراست بالا تزریق میشود که در این صورت اگر رگی دچار گرفتگی یا تنگی شده باشد، در تصویر مشخص شده و پزشک آن رگ را باز میکند. آنژیو قلب اختصار یافته واژه آنژیوگرافی عروق کرونری است که هم در کودکان و هم در بزرگسالان میتواند انجام شود.
آنژیو قلب بیهوشی دارد؟
یکی از سوالات رایج درباره آنژیوگرافی قلب این است که آیا این عمل نیاز به بیهوشی دارد یا خیر. آنژیو قلب که برای دیدن رگهای خونی مورد استفاده قرار میگیرد نیاز به آرام بودن بیمار دارد از این رو نوع بیهوشی بستگی به وضعیت بیمار و روش انجام آنژیو دارد.
در بسیاری از موارد، آنژیوگرافی با استفاده از بیهوشی موضعی انجام میشود. در این روش پزشک ناحیهای که کاتتر وارد میشود را بیحس میکند، به طوری که بیمار در طول عمل هیچ دردی احساس نمیکند. در این حالت بیمار هوشیار بوده و حتی میتواند روند عمل را مشاهده کند. بیحسی موضعی موجب کاهش خطرات مرتبط با بیهوشی عمومی و همچنین زمان ریکاوری سریعتر میشود زیرا بیمار بعد از عمل به راحتی و سریعتر میتواند پس از استراحت به حالت طبیعی و عادی زندگی روزمره برگردد.
اگر بیمار دچار اضطراب یا ترس باشد، پزشک از آرامبخش مداوم یا خوابآور استفاده میکند تا بیمار احساس راحتی و امنیت بیشتری داشته باشد. این گزینه برای افرادیکه با وجود بیحسی موضعی احساس خوبی ندارند مناسب است.
در شرایط خاص در صورتیکه پزشک تشخیص دهد که بیمار به بیهوشی عمومی نیاز دارد، این روش مطرح خواهد شد. بیهوشی عمومی بیشتر برای بیماران با وضعیتهای خاص یا با مشکلات پزشکی به کار میرود. از مزیتهای بیهوشی میتوان به این مورد اشاره کرد که بیمار در حین عمل کاملا خواب است و هیچ احساسی ندارد اما بیهوشی عمومی خطرات خود را از جمله عوارض تنفسی یا واکنشهای آلرژیک به دارو دارد.
به طور قطعی نمیتوان گفت کدام یک از دو روش بیهوشی یا بیحسی بهتر است زیرا بستگی به شرایط بیمار دارد که در این مورد بهتر است تصمیمگیری را به عهده پزشک معالج گذاشت. پزشکان قبل از شروع عمل آنژیو به بیمار اطلاعات دقیقی درباره نوع بیهوشی و خطرات مربوطه ارایه میدهند.
پیشنهاد مطالعه: آنژیوگرافی قلب چیست؟ | آنژیوگرافی قلب کودکان و نوزادان
آنژیو قلب نیاز به بستری دارد؟
آنژیو قلب به ظاهر بسیار ساده است اما به دلیل اینکه لوله داخل شریان (سرخرگ) قرار میگیرد و رگهای مسدود شده باز میشوند تا حدودی باعث ایجاد درد و بیحالی در بیمار خواهد شد. بسیاری از بیماران نگران این هستند که آیا پس از آنژیوگرافی باید در بیمارستان بستری شوند یا خیر. در واقع، بستگی به شرایط بیمار و نوع روش انجام شده دارد.
در بسیاری از موارد، آنژیو قلب به عنوان یک روش سرپایی انجام میشود. بیماران بعد عمل پس از چند ساعت بستری میتوانند به خانه بروند در صورتیکه هیچ نشانهای از عوارض نداشته باشند. در غیر این صورت ممکن است چند روز بستری شوند تا از سلامت بیمار اطمینان حاصل شود. عوامل مختلفی وجود دارد که ممکن است باعث نیاز به بستری شدن بیمار بعد از آنژیوگرافی شود، از جمله:
1. تشخیص مشکلات جدی: اگر در طول آنژیوگرافی نتایج نگرانکنندهای مشاهده شود و بیمار نیاز به درمانهای فوری مانند آنژیوپلاستی یا جراحی قلبی داشته باشد.
2. شرایط پزشکی خاص: بیمارانی که در گذشته دچار بیماریهای قلبی، فشار خون بالا شدهاند یا از دیابت رنج میبرند ممکن است نیاز به بستری داشته باشند تا تحت مراقبتهای ویژه قرار گیرند.
3. عوارض احتمالی: اگر خونریزی یا عفونتی در محل کاتتر رخ دهد بیمار نیاز خواهد داشت که تحت مراقبتهای ویژه قرار گیرد.
آنژیو قلب چقدر طول میکشد؟ | مراحل انجام آنژیو
مدت زمان لازم برای انجام آنژیوگرافی قلب بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است اما زمان کلی میتواند بسته به شرایط مختلف متفاوت باشد. مراحل انجام آنژیو قلب عبارتند از:
1. آمادهسازی و فراهم کردن مقدمات: این مرحله شامل توضیحات پزشک و پرستار درباره روند عمل و اطمینان از آمادگی بیمار برای انجام آنژیو قلب است.
2. ورد کاتتر: پزشک کاتتر را از طریق عروق بزرگ وارد عروق کرونر میکند و این مرحله خود چند دقیقه بیشتر طول نمیکشد.
3. گرفتن تصویر از درون عروق: در این مرحله، تصاویر X-ray از عروق قلبی گرفته میشود و پزشک این تصاویر را تحلیل و بررسی میکند.
4. پایان کار و نظارت: بعد از اتمام انجام آنژیو، بیمار به اتاق ریکاوری منتقل میشود. در این مرحله علائم حیاتی باید تحت نظر قرار گیرد.
پس از آن رژیم غذایی سبک آغاز شده و مایعات غیر کافئین به خورد بیمار داده میشود. در آنژیو قلب حضور همراه کنار بیمار الزامیست. کل زمان شامل مراحل مختلف میتواند بیشتر از یک تا چند ساعت باشد که شامل زمان انتظار قبل از عمل و زمان نظارت بعد از آن است و حتی میتواند تا چند روز به طول بینجامد.
عوارض آنژیوگرافی
هر عمل جراحی یا تشخیصی میتواند عوارض خاص خود را داشته باشد. آنژیوگرافی از این قاعده مستثنی نبوده و بیمار و همراهان وی باید از این عوارض احتمالی آگاه باشند. خونریزی در محل ورود کاتتر میتواند به وجود آید که در اکثر مواقع با فشار مناسب متوقف میشود. در موارد نادر، ممکن است نیاز به درمان بیشتری داشته باشد که در کل خونریزی جزو عوارض جدی و گاه نادر است. به عنوان یک عمل جراحی، خطر عفونت همیشه وجود دارد. پزشکان سعی میکنند تا حد ممکن از عفونت جلوگیری کنند اما بیماران باید علائم عفونت را بشناسند تا در صورت مشاهده در اسرع وقت نسبت به برطرف کردن آن اقدام نمایند.
در موارد نادر عوارضی مانند آریتمی قلبی یا حمله قلبی ممکن است در نتیجه آنژیوگرافی انجامشده ایجاد شود که این امر در بیمارانی که دارای بیماریهای قلبی زمینهای هستند احتمال بالاتری دارد. آسیب به ورود کاتتر میتواند به عروق آسیب برساند و در شرایط نادر ممکن است عروق دچار انسداد شوند به همین دلیل باید به پزشک حاذق مراجعه کرد.
به جز عوارض جدی، عوارضی نیز وجود دارد که معمولا خفیفتر هستند ولی ممکن است برای بیماران اذیتکننده باشند:
- کبودی و درد: کبودی در اطراف محل ورود کاتتر اغلب شایع است و بعد از چند روز بهبود مییابد.
- احساس خستگی: بیماران ممکن است بعد از آنژیو احساس خستگی کنند که به دلیل فشار روانی و جسمی ناشی از عمل باشد.
نکات و توصیهها پس از آنژیو
پزشکان پس از آنژیو قلب به بیماران توصیه میکنند که چند روز بعد از عمل، به وی مراجعه کنند تا وضعیت بیمار به دقت بررسی شود. بررسی نحوه بهبودی و اطمینان از عدم بروز عوارض از اصلیترین دلایل مراجعه مجدد بیمار به پزشک است. پس از انجام آنژیو قلب، توجه به برخی نکات مهم میتواند به بهبود سریعتر بیمار کمک کند:
1. استراحت کافی: بیماران باید در روزهای اول پس از عمل استراحت کافی داشته باشند. فعالیتهای شدید باید تا چند روز اول متوقف شده و پس از گذشت دوره با احتیاط انجام شوند.
2. پرهیز از فعالیتهای سنگین: پزشکان توصیه میکنند که تا حداقل 48 ساعت پس از آنژیو از انجام فعالیتهای سنگین پرهیز شود.
3. نظارت بر علائم حیاتی: باید به دقت علائم بالینی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس و تغییرات در ضربان قلب زیر نظر پزشک قرار گیرد.
4. پیگیری داروها: در صورت تجویز دارو، بیماران باید داروها را به موقع و طبق دستور مصرف کرده و هیچگونه دارویی را بدون مشورت با پزشک قطع نکنند.
هرگونه عارضه یا علامت غیرعادی باید به سرعت تحت نظر قرار گیرد و بیمار باید در صورتی که علائمی از عفونت یا خونریزی شدید مشاهده کرد در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند. در صورت عدم حضور پزشک در مطب میبایست به اورژانس مراجعه نمود.
نتیجه گیری
آنژیوگرافی قلب یک روش تشخیصی مفید و موثر برای بررسی وضعیت قلب و عروق است. مدت زمان انجام آنژیو قلب معمولا بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه است که بسته به وضعیت بیمار و تعداد عروق مورد بررسی میتواند متفاوت باشد. پس از انجام عمل، بیمار برای چند ساعت تحت نظر قرار میگیرد تا از بروز عوارض احتمالی مانند خونریزی در محل ورود کاتتر جلوگیری شود. اکثر بیماران پس از چند ساعت استراحت میتوانند به خانه بازگردند.
این روش علیرغم خطرات و عوارضی که ممکن است داشته باشد بهطور کلی خطرناک نیست بلکه میتواند به تشخیص و درمان به موقع بیماریهای قلبی کمک کند. اگر تجربهای درباره آنژیو قلب دارید، در بخش نظرات پیام بگذارید.