افسردگی در بارداری چگونه است؟
اگرچه بسیاری از افراد بارداری را دوران خوشبختی می‌دانند که با لذت، هیجان، در آغوش گرفتن نوزاد و شگفتی یک زندگی جدید همراه است. اما حدود 10% تا 20% از مادران آینده با علائم افسردگی دست و پنجه نرم می‌کنند که افسردگی در بارداری نامیده می‌شود که نه تنها مادر بلکه کودک هم در معرض خطر قرار می‌گیرد.
علائم افسردگی در بارداری چیست | علائم افسردگی در بارداری
بعضی از نشانه‌های افسردگی در بارداری عبارتند از:
- غم و اندوه
- گریه
- خواب بیش از حد یا به مقدار بسیار کم
- پرخاشگری
- عدم تمرکز
- بی اشتهایی شدید یا پرخوری عصبی
- اضطراب
- احساس گناه
- افکار منفی مانند خودکشی، مرگ، سقط جنین ...
دلیل افسردگی در بارداری | عوامل خطرساز ایجاد افسردگی در بارداری
- داشتن سابقه افسردگی یا PMDD (اختلال دیسفریک قبل از قاعدگی، نوع شدیدی از PMS)
- سن در زمان بارداری؛ هرچقدر سن کمتر باشد احتمال افسردگی بیشتر می‌شود.
- تنها زندگی کردن یا حمایت خانوادگی محدود
- حمایت عاطفی محدود
- خشونت خانگی یا درگیری زناشویی
- بارداری نامطمئن
اثرات ناشی از افسردگی در بارداری
1. استرس در دوران بارداری می تواند به بازگشت افسردگی یا بدتر شدن علائم افسردگی کمک کند.
2. افسردگی در بارداری می‌تواند مانعی در برابر خود مراقبتی در دوران بارداری باشد: شاید کمتر بتوانید توصیه‌های پزشکی را دنبال کنید، کمتر بخوابید و به میزان کافی غذا نخورید.
3. افسردگی در بارداری می‌تواند احتمال استفاده از الکل، دخانیات و داروهای غیر قانونی را افزایش دهد که باعث آسیب به کودک و مادر می‌شود.
4. افسردگی در بارداری می‌تواند خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن را افزایش دهد.
5. افسردگی در بارداری می‌تواند میان پیوند عاطفی مادر با جنین اختلال ایجاد کند همچنین مادر را در معرض ابتلا به افسردگی پس از زایمان قرار دهد.
مطلب پیشنهادی:
آیا من باردار هستم؟ | علائم بارداری بعد از چند روز ظاهر می‌شود؟
افسردگی در بارداری ناخواسته
بارها پیش آمده است زوج جوانی که به تازگی زندگی خود را آغاز کرده‌اند و یا به هر دلیلی آمادگی پذیرش عضو جدید در خانواده را نداشته‌اند، هنگامی که متوجه بارداری شده‌اند از اینکه ناخواسته بوده است دچار افسردگی شده‌اند چرا که برنامه ذهنی آن‌ها را به هم زده و کودک را عاملی مزاحم می‌دانند. بهتر است مادران باردار مبتلا به افسردگی به خصوص در بارداری‌های ناخواسته از تجربه و نصیحت‌های دیگران استفاده کرده و خود را در طول دوران بارداری با شرایط وفق دهند و به این فکر کنند که کودک آن‌ها موجودی بی گناه بوده است و پناهی جز آن‌ها ندارد. با پزشک و روانشناس در ارتباط باشید تا ذهنیت خود را از بارداری ناخواسته به سمت بارداری خدا خواسته تغییر دهید.
مطلب پیشنهادی:
هفت حرکات یوگا برای تنبلی تخمدان
افسردگی در بارداری و جنسیت جنین | افسردگی در بارداری دختر یا پسر
وقتی جنسیت جنین باب سلیقه پدر یا مادر نباشد می‌تواند باعث ایجاد افسردگی در بارداری شود چرا که خواهان جنسیت دیگری بوده‌اند. باید گفت که افسردگی در بارداری ارتباطی به جنسیت جنین ندارد بنابراین افسردگی در دوران بارداری پدیده‌ای جدا از دختر یا پسر بودن نوزاد است. چه بسا دیده شده است که زنانی که دو قلو یا بیشتر، از جنسیت‌های متفاوت باردار هستند نیز به افسردگی دچار شده‌اند.
مطلب پیشنهادی:
دختره یا پسر؟ | سریع ترین راه تعیین جنسیت جنین
افسردگی در بارداری دوم
بارداری دوم به دلیل اینکه مادر یک بار تجربه بارداری و مادر شدن را داشته است تا حدودی متفاوت از بارداری اول است. برخی با آغوش باز آن را پذیرفته و به راحتی آمادگی پذیرش بچه دوم را دارند چرا که می‌دانند می‌توانند از تجربه بارداری اول خود استفاده کنند اما در گروهی دیگر از مادران بارداری دوم به معنی چند برابر شدن مسئولیت‌ها و ایجاد فشار روانی بیشتر است بنابراین با آن کنار نیامده و دچار افسردگی می‌شوند. البته مادرانی هم هستند که با وجود پذیرش نوزاد جدید باز هم دچار افسردگی می‌شوند که در هر حالت نیاز است زیر نظر پزشک بوده و از نصیحت‌ها و توصیه‌های ایشان استفاده کرد.
افسردگی شدید در بارداری
افسردگی در بارداری گاهی می تواند به قدری شدید شود که مادر به فکر خودکشی یا سقط جنین بیفتد. به طور کل در دوران بارداری به قدری هورمون‌ها به هم می‌ریزد که زن باردار زندگی را کسل کننده و رو به پایان می‌بیند. در این حالت زن باردار نیاز به مراقبت‌های شدید پزشکی، روان درمانی و داروهای ضد افسردگی دارد و لازم است اطرافیان بیش از گذشته حامی وی باشند تا این دوران بحرانی بگذرد.
داروی افسردگی در بارداری (قرص افسردگی در بارداری)
مطالعات درمورد تاثیر داروهای ضد افسردگی بر روی جنین در حال رشد در شکم مادر نشان می دهد که این داروها برای درمان افسردگی در دوران بارداری بی خطر هستند. با این حال ممکن است خطر نقص مادرزادی از جمله ناهنجاری‌های جنین در قلب یا جمجمه وجود داشته باشد که نیازمند داروهای ضد افسردگی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) که نسبت به سایر داروهای ضد افسردگی عوارض کمتری دارند از جمله:
- فلوکستین (Prozac)
- پاروکستین (Paxil)
- سرترالین (Zoloft)
در اوایل بارداری مورد استفاده هستند. درمورد خطرات و مزایای داروهای ضد افسردگی با پزشک خود صحبت کنید تا با همکاری ایشان علائم را مدیریت کرده و یک برنامه درمانی برای شما در نظر بگیرد.
مراقبت از خود در برابر افسردگی در بارداری
آماده شدن برای ورود یک نوزاد جدید کار سختی است اما سلامتی شما باید در درجه اول قرار گیرد بنابراین هر کاری که می توانید انجام دهید تا آرام باشید چرا که مراقبت از خود مهم‌ترین قسمت مراقبت از جنین است. درمورد آنچه شما را نگران می‌کند با خانواده یا دوستان معتمد خود صحبت کنید خواهید دید وقتی از آن‌ها درخواست حمایت می‌کنید، شما را ساپورت خواهند کرد. از گوش دادن به موسیقی غمگین یا بی ارزش خودداری کنید. از رنگ‌های ملایم و شاد استفاده کنید و به کارهایی که حال شما را خوب می‌کند بپردازید. اگر همچنان احساس اضطراب و ناراحتی دارید با پزشک زنان خود و روانشناس در ارتباط باشید.
مطلب پیشنهادی:
5 علت خارش سینه زنان + درمان خارش پستان
جلوگیری از افسردگی در بارداری
افسردگی در دوران بارداری چیزی نیست که بتوان 100% از آن جلوگیری کرد چرا که گاهی فرد خود نمی‌داند افسرده است و با مراجعه به پزشک و معاینات متوجه افسردگی می‌شود. به طور کل زن باید از همان ابتدا قدر خود را بداند. از همین رو از همان ابتدا:
- مراقب روح و روان خودش باشید
- تغذیه سالمی داشته باشید
- خواب کافی داشته باشید
- پیگیر درمان افسردگی‌های قبل از بارداری باشید
- از منابع استرس زا دوری کنید
- کتاب‌های انگیزشی بخوانید
- در سمینارهای موفقیت شرکت کنید
- تمرینات آرامش بخش مانند یوگا را دنبال کنید
- مشکلات زندگی زناشویی را حل کنید
- در سن مناسب باردار شوید.
و در انتها فراموش نکنید که باید:
خودتان مراقب خودتان باشید.
