تست روانشناسی: چقدر جرات ابراز وجود (جسارت) دارید؟

سوالات زیر درباره این است که شما در موقعیت‌های مختلف تا چد می‌توانید ابراز وجود کنید و فکر یا احساس خود را در مقابل دیگران به راحتی به زبان بیاورید.

با توجه به طیف زیر به هر سوال از 0 تا 4 نمره بدهید! به هنگام پاسخ خیلی حساس نشوید. اولین پاسخی که به ذهنتان رسید، همان درست است.

همیشه= 0     معمولا= 1    گاهی= 2   به ندرت= 3    هرگز= 4

1- اگر کسی بی‌نوبت خودش را در جلوی صف جا کند، آیا شما کار او را نادیده می‌گیری؟

2- آیا برایت سخت است که از دوستی بخواهی تا لطفی در حق شما بکند؟

3- اگر رئیس یا سرپرست از شما درخواست غیرمنطقی داشته باشد، برایت سخت است که نه بگویی؟

4- از حرف زدن با یک جنس مخالف جذاب که از آشنایان شماست، در می‌روی؟

5- برایت سخت است که خواسته‌های غیرمنطقی والدین خود را رد کنی؟

6- برایت سخت است که وقتی رئیس یا سرپرستت از شما تعریف و تحسین می‌کند، بپذیری؟

7- آیا احساسات منفی خود را وقتی به‌جا و درست است به دیگران ابراز می‌کنی؟

8- آیا در بحث با افرادی که چندان آشنایی با آن‌ها نداری، داوطلبانه نظرات یا اطلاعاتی می‌دهی؟

9- اگر یک چهره محبوب و مورد تحسین خود را در یک گردهمایی بزرگ ببینی، آیا تلاش می‌کنی که خودت را به او معرفی کنی؟

10- چقدر می‌توانی احساس خشم به‌حق خود را آشکارا به والدینت ابراز کنی؟

11- اگر دوستی داشته باشی که مورد تایید والدینت نیست، آیا کوشش و کمک می‌کنی که آن‌ها را بیشتر به هم بشناسانی؟

12- اگر به هنگام تماشای برنامه مورد علاقه‌ات از تلویزیون، یکی از اطرافیان مزاحمت ایجاد کند، آیا می‌توانی از او بخواهی که ساکت باشد؟

13- در تصمیم‌گیری درباره چگونه گذراندن اوقات فراغت با دوستان نزدیکت، آیا نقش پررنگی داری؟

14- اگر از دست همسرت یا نامزدت خشمگین باشی، آیا برایت سخت است که احساست را به او بگویی؟

15- اگر دوستت که قرار بود برای یک کار مهم با ماشینش تو را برساند، یک ربع به قرار زنگ بزند و بگوید نمی‌تواند بیاید، آیا شما ناراحتی و دلخوری خود را به او ابراز می‌کنی؟

16- زمانی که عجله داری و کنار یک سوپرمارکت نگه می‌داری تا دو-سه قلم خرید کنی، آیا در صف پرداخت از دیگری خواهش می‌کنی که جلوتر از او حساب کنی؟

17- آیا برایت سخت است که درخواست دیگران را رد کنی؟

18- اگر رئیس یا سرپرستت نظری بدهد که شدیدا مخالف آن باشی، آیا جسارت بیان دیدگاهت را داری؟

19- اگر همسر یا نامزدت از یکی از رفقایت خوشش نیاید و ایراد بگیرد، آیا شما مخالفت خود را ابراز می‌کنی و از خوبی‌های رفیقت برایش می‌گویی؟

20- آیا درخواست چیزی یا کاری از دیگران برایت سخت است؟

21- اگر در یک رستوران خوب، از غذایی راضی نباشی، آیا این را به پیش‎خدمت می‌گویی؟

22- آیا معمولا سریع و راحت نمی‌توانی عذرخواهی کنی؟

23- به هنگام ضرورت، آیا برایت سخت است که از والدینت چیزی یا کاری بخواهی؟

24- آیا به دیگران اصرار می‌کنی که آن‌ها هم باید سهم خودشان را در یک کار ادا کنند؟

25- آیا برایت سخت است که به فروشنده بگویی نه نمی‌خواهم؟

26- آیا در یک گروه دوستانه کوچک، نسبت به شرکت در بحث بی‌میلی؟

27- آیا ناراحتی و خشم به‌حق و به‌جای خود را به رئیس یا سرپرست خود ابراز می‌کنی؟

28- آیا دیگران را تعریف و تحسین می‌کنی؟

29- آیا برایت سخت است که از یک دوست صمیمی کار مهمی بخواهی که او را به زحمت خواهد انداخت؟

30- اگر یکی از بستگان نزدیکت درخواستی داشته باشد که از نظر شما ناحساب است، آیا برایت سخت است که بگویی نه؟

31- اگر رئیس یا سرپرستت حرفی بزند که درست نباشد، آیا با صدای رسا آن را زیر سوال می‌بری؟

32- اگر به یک دوست علاقه‌مند باشی، آیا برایت سخت است که به صورت کلامی به او ابراز علاقه کنی؟

33- آیا برایت سخت است که خریدت را که مایه رضایت تو نبوده تعویض کنی؟

34- اگر به هنگام یک بحث مهم، فرد صاحب‌قدرتی میان کلام شما بپرد، آیا از او می‌خواهی که تا اتمام حرف شما صبر کند؟

35- اگر شخصی از جنس مخالف که خواهان ملاقات با او هستید، در یک مهمانی به شما توجه نشان بدهد، آیا در باز کردن صحبت با او پیش‌قدم می‌شوید؟

36- آیا به دوستی که به ناحق از شما انتقاد کرده، احساس رنجش و ناراحتی خود را نشان می‌دهی؟

37- اگر والدین بخواهند که آخر هفته به دیدارشان بروی و خودت از قبل برنامه دیگری داشته باشی، آیا برنامه‌ات را تغییر می‌دهی؟

38- آیا از حرف زدن در یک بحث یا مناظره، اکراه داری؟

39- اگر دوستی از شما 50 هزارتومن قرض گرفته و انگار فراموش کرده باشد، آیا برایت سخت است که به او یادآوری کنی؟

40- اگر رئیس یا سرپرستت شوخی را به حدی برساند که ناخوشایند شما باشد، آیا برایت سخت است که بگویی خوشت نمی‌آید؟

41- اگر همسر یا نامزدت در حقت بی‌انصافی کند، آیا برایت سخت است که در این باره چیزی به او بگویی؟

42- اگر صندوق‌دار فروشگاه بخواهد کار کسی را راه بیندازد که بعد از شما آمده، آیا این را به روی او می‎آورید؟

43- اگر شما از صاحب‌خانه خود خواسته باشی که تعمیرات خاصی را انجام بدهد و او تاخیر داشته، آیا بر این مورد سماجت می‎ورزی؟

44- آیا برایت سخت است که از رئیس یا سرپرست خود اجازه بخواهی که زودتر مرخص شوی؟

45- آیا برایت سخت است که عشق و محبت خود را نسبت به همسر یا نامزدت به زبان بیاوری؟

46- آیا اظهار نظر به دیگران برایت آسان و راحت است؟

47- اگر دوستی از تو درخواستی ناحساب داشته باشد، آیا می‌توانی آن را رد کنی؟

روش نمره‌گذاری تست ابراز وجود یا جسارت

شما خودتان می‌توانید این تست را نمره‌گذاری کنید.

♦ ابتدا نمراتی که به سوالات 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13، 14، 15، 16، 17، 18، 19، 21، 24، 27، 28، 31، 34، 35، 42، 43، 44، 46 و 47 داده‌اید را به این صورت تغییر دهید:

♦ نمره  0 را به 4، 1 را به 3، 2 را همان 2، و 4 را به 0 تغییر دهید.

♦ وقتی این تغییر را انجام دادید حالا همه نمرات این 47 سوال را با هم جمع کنید. هر چه نمره بالاتری به دست آورید یعنی سطح ابراز وجود یا جرات‌مندی شما بالاتر است.

♦ محدوده نمره خود را در جدول زیر پیدا کنید تا ببینید از 100 چه نمره‌ای نصیبتان خواهد شد.

ابراز وجود یا قاطعیت یعنی چه؟

ابراز وجود (جرات‌مندی اجتماعی یا جسارت اجتماعی یا رفتار قاطعانه) یعنی بیان کردن افکار، عقاید و احساسات خود به شکل مستقیم، صادقانه ، شایسته و اجتماعی‌پسند.

ابراز وجود، امری بسیار مهم و تاثیرگذار در تعاملات بین‌فردی و یکی از مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی پراهمیت در زندگی امروز است. جراتمند بودن یعنی اینکه بتوانی از حق خودت و حق دیگران به طریقی مثبت و با حفظ آرامش دفاع کنی. ابراز وجود یعنی نه پرخاشگری و خشونت، و نه تن دادن منفعلانه به ناحقی. در واقع رفتار قاطعانه نقطه تعادل بین رفتار پرخاش‌گرانه و رفتار منفعلانه است. نکته مهم دیگر این است که در ابراز وجود ما باید به افکار، احساسات و عقاید دیگران هم احترام بگذاریم. افراد جراتمند قادر هستند بدون آزار خود و دیگران، حرف‌ها و نظرات خودشان را به گوش دیگران برسانند. البته همه ما گاهی به جای ابراز وجود جراتمندانه متوسل به خشونت می‌شویم و یا گاهی به انفعال و هیچ کاری نکردن کشیده می‌شویم. اما بهتر است این مهارت موثر را در خود تقویت کنیم تا بتوانیم اغلب اوقات با این روش به تعامل با دیگران بپردازیم.

ما انسان‌ها موجوداتی اجتماعی هستیم و لاجرم در موقعیت‌هایی قرار می‌گیریم که نیاز است با تکیه بر اعتماد‌به‌نفس خود به موثرترین روش، خودمان را ابراز کنیم، نظر بدهیم، احساساتمان را بیان کنیم، از حق خود دفاع کنیم تا به هدف شایسته خود برسیم؛ بدون آن که کار به خشونت و یا انفعال و بی‌تفاوتی کشیده شود. خواه در خانه باشیم، خواه در محل کار، خواه با همکاران و مدیران و مشتریان خود باشیم خواه با همسر و فرزند و اعضای خانواده و فامیل، به هر حال رفتار قاطعانه و جرات‌مندانه به ما کمک می‌کند تا بدون زیرپا گذاشتن حق خود و حق دیگران، به نحوی شفاف، محترمانه و معقولانه ابراز وجود کنیم و حرفمان را بزنیم.

رفتار قاطعانه شامل چه موارد است؟

- بیان راحت و واضح خواسته‌ها، افکار و احساسات خود و ترغیب دیگران به چنین امری.

- گوش دادن به نظرات دیگران و پاسخ دادن به طرز مناسب، خواه در موافقت با آن نظر باشد خواه در مخالفت با آن نظر.

- قبول مسئولیت و توانایی سپردن مسئولیت به دیگران.

- ابراز قدردانی از دیگران به خاطر آنچه انجام داده‌اند یا خواهند داد.

- توانایی قبول اشتباه و عذرخواهی کردن.

- حفظ خودکنترلی و خویشتن‌داری.

- برخورد منصفانه و عادلانه با دیگران.

تفاوت رفتار قاطعانه، رفتار منفعلانه و رفتار پرخاشگرانه

- می‌تونی امروز ماشین رو ببری بشوری؟

پاسخ منفعلانه: آره، بعد خرید از تره‌بار و خرید از فروشگاه، غذا پختن، تمیز کردن خونه، بچه‌ها رو کلاس بردن، کارواشم میرم!

پاسخ پرخاشگرانه: خیلی پررویی! نمی‌بینی این همه کار دارم!

پاسخ قاطعانه: نه، فکر می‌کنم نمی‌تونم. چون امروز خیلی کارهای دیگه‌ای دارم که باید انجام بدم.
 

فردی که ابراز وجود می‌کند و رفتار قاطعانه دارد، هم به نیازهای خودش و هم به نیازهای دیگران احترام می‎گذارد!

فردی که رفتار پرخاشگرانه دارد، فقط نیازهای خودش را مهم و ارجح می‎داند و به نیازهای دیگران تعدی می‌کند!

فردی که ابراز وجود نمی‌کند، در واقع نیازهای دیگران را در اولویت قرار داده و نیاز خودش را نمی‌‌بیند و به آن پاسخ مناسبی نمی‌دهد، لذا در درازمدت احساس منفی به خودش و دیگران پیدا می‌کند! حس می‌کند زیردست دیگران است و مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. شاید علت زیربنایی این رفتار، اعتماد‌به‌نفس و عزت‌نفس پایین باشد که چون درمان نشده به یک چرخه معیوب تبدیل شده و با افزایش رفتارهای منفعلانه، باعث ایجاد حس بی‎ارزشی در فرد می‌شود و همین یعنی چرخیدن مدوام و بی‎رحمانه چرخه خودتخریبی که جسم و روح فرد را از رمق خواهد انداخت، مگر اینکه برخیزد و همت کند تا این چرخه خودتخریبی را به کمک یک مشاور و روان‌درمانگر خوب از کار بیندازد و رفتارهای قاطعانه را در پیش گرفته و به خودش و دیگران، عزت و احترام بدهد و یک زیستن شایسته و آزادانه و محترمانه را نصیب خود و عزیزان خود کند.

اگر در این آزمون نمره پایینی کسب کردید، به این فکر کنید که کمک گرفتن از یک مشاور خوب در این زمینه، چه افق‌های شادتر و آزادتری را رو به شما خواهد گشود. شما لایق این هستید که این فرصت را به خود بدهید.

منبع: پرسشنامه ابراز وجود بزرگسالان تدوین دکتر جان گالاسی