افسردگی در خانواده می‌تواند تأثیر مخربی بر روابط اعضا بگذارد. خدمات مشاوره خانواده در تلاش است این اثرات را به حداقل برساند. به ظاهر افسردگی موضوع فردی است اما مانند سرماخوردگی، افسردگی هم می‌تواند اختلالی واگیردار باشد و کل اعضای خانواده بدون اینکه متوجه شوند به افسردگی مبتلا شوند. در این مقاله، به موضوع "مقابله با افسردگی در خانواده" می‌پردازیم. ما نشانه‌ها، علل و راهکارهای درمانی برای این مسئله را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
افسردگی چیست؟
افسردگی طبق تعریف انجمن روان‌پزشکی آمریکا به‌عنوان یک بیماری شایع پزشکی شناخته می‌شود که بر نحوه تفکر، احساس و رفتار شما تأثیر می‌گذارد. همچنین اختلال افسردگی شامل طیفی از نشانه‌های محدود و کوچک تا علائم گسترده و کلی است که به‌عنوان افسردگی بالینی شناخته می‌شود و می‌تواند در روابط افراد با دیگران، مخصوصا اعضای خانواده تأثیر منفی به سزایی بگذارد. افسردگی باعث احساس بی‌ارزشی و تفکر منفی می‌شود و در بسیاری از موارد با کمک مشاوره فردی قابل حل است .
نشانه‌های افسردگی در خانواده
همان‌طور که یک فرد ممکن است به اختلال افسردگی مبتلا شود، کل خانواده نیز می‌تواند بدون اینکه حتی بدانند به افسردگی مبتلا شوند. تأثیر افسردگی بر خانواده می‌تواند بدین شکل باشد که جو منفی بر خانواده حاکم باشد و اعضای خانواده به جای تعامل و وقت گذراندن با همدیگر به فضای امن خود عقب نشینی کرده و سنگر گیرند، این فضای امن می‌تواند تلویزیون یا کامپیوتر باشد. برخی از نشانه‌های شایع این مشکل عبارتند از:
- تغییر در رفتار و روابط
اعضای خانواده ممکن است تغییرات ناگهانی در رفتار خود اعمال کنند. این تغییرات می‌تواند شامل انزوا، اختلال در روابط خانوادگی، یا اندک‌شدن تعاملات اجتماعی با دیگران باشد. معمولا در خانواده‌های افسرده افراد دیگر کلمات محبت‌آمیز را نسبت به همدیگر به کار نمی‌برند؛ برعکس در بیشتر اوقات ابراز ناراحتی و بی‌‌حوصلگی می‌کنند و شنوده خوبی برای همدیگر نیستند.
- عواقب جسمی
افسردگی ممکن است منجر به عوارض جسمی شود، از جمله باعث احساس خستگی و کمبود انرژی گردد. تفاوت خستگی روزمره با خستگی ناشی از افسردگی این است که خستگی ناشی از افسردگی می‌تواند باعث عدم تمرکز، بیقراری و کاهش انگیزه هم شود. افسردگی در خانواده منجر به کاهش آستانه تحمل افراد خانواده نیز می‌گردد که زمینه ساز افزایش تنش و درگیری است. همچنین رابطه علت و معلولی بین دردهای جسمی و افسردگی وجود دارد. روانشناسان و روانپزشکان سال‌هاست که به ارتباط مشکلات روانی و دردهای مزمن باور دارند.
- افکار منفی
افراد مبتلا به افسردگی ممکن است افکار و پیش‌بینی‌های منفی درباره آینده داشته باشند. این افکار می‌توانند به تشدید افسردگی منجر شوند. افکار منفی یکی از مشکلات و دغدغه‌های اساسی در بین افراد افسرده است. این موضوع بخش قابل توجهی از تفکر شخص را درگیر خود کرده و در صورت دامن زدن به این تفکرات که به نام نشخوار فکری در مباحث تخصصی روانشناسی مطرح می‌شود می‌تواند زمینه ساز بیماری‌هایی همچون افسردگی مزمن شود.
علل افسردگی در خانواده
تنها یک دلیل مشخص برای افسردگی در خانواده وجود ندارد. شواهد نشان می‌دهد افسردگی ناشی از ترکیبی از فاکتورهای ژنتیکی، بیولوژیکی، محیطی و روانشناسی است. برخی از علل شایع شامل موارد زیر می‌شوند:
- فشارهای روزمره
ماهیت زندگی ماشینی و شهرنشینی، انسان را روزانه در معرض برخورد با انواع رویداد‌های فشار زای روانی قرار می‌دهد. فشارهای مالی، شغلی، و اجتماعی می‌توانند نقش مؤثری در افزایش احتمال افسردگی در خانواده ایفا کنند.
- تغییرات زندگی
تغییرات بزرگ در زندگی مانند ازدواج، طلاق، مهاجرت، یا مرگ یکی از اعضای خانواده ممکن است به عنوان عوامل مؤثر برای افسردگی عمل کنند.
- عوامل ژنتیکی
عوامل ژنتیکی نیز می‌توانند نقشی در انتقال افسردگی به اعضای خانواده داشته باشند. افسردگی می‌تواند به روش‌های متعدد، در خانواده‌ها انتقال یابد. والدین و فرزندان ممکن است در تعدادی از ژن‌ها که باعث استعداد ابتلا به افسردگی می‌شوند، اشتراک داشته باشند. کودکان ممکن است افکار افسردگی و روش‌های توجیهی والدین را در خانه و طی دوران رشد به خود جذب کنند. شواهد قابل توجهی وجود دارد که وقتی مادران کودکان افسرده باشند، نمی‌توانند با کودک خود ارتباط برقرار کنند.
- تجارب نامطلوب
تحقیقات نشان داده‌اند که یک ارتباط قوی بین تجربیات نامطلوب در دوران کودکی از قبیل سواستفاده کلامی یا فیزیکی یا محیط ناسالم خانه به سبب والدینی که دچار مشکلات روانی هستند و ریسک طولانی مدت افسردگی وجود دارد. مطالعات نشان می‌دهد که سواستفاده کلامی ریسک افسردگی را بیش از دو برابر افزایش می‌دهد. تجربیات نامطلوب، یک منبع قابل توجه از اضطراب هستند.
- بیماری ها
برخی بیماری‌ها در بین اعضای خانواده مانند بیماری‌های مزمن، بی‌خوابی، درد مزمن، یا اختلال کم‌توجهی و بیش‌فعالی (ADHD) یا حتی برخی بیماری‌های ناشناخته در بدن (مانند باکتری‌های روده) فرد را در معرض ریسک بالاتری برای این بیماری قرار می‌دهند.
راهکارهای درمانی افسردگی از نظر یک متخصص مشاوره خانواده
خانواده‌ها می‌توانند از شدت و پایداری افسردگی جلوگیری کنند و الگوی ارتباطی دیگری را پیش بگیرند. در مقابله با افسردگی در خانواده، راهکارهای مختلفی وجود دارد. این راهکارها می‌توانند به شرح زیر باشند:
- توجه به نشانه‌های افسردگی در خانواده
هر چه زودتر متوجه‌اش شوید، به همان نسبت سریع‌تر می‌توانید به فرد کمک کرده و همچنین سایر اعضای خانواده را از خطر ابتلا دور کنید. افسردگی ممکن است در هر شخصی به شکل متفاوتی ظاهر شود:
- در کودکان، نه به شکل ناراحتی بلکه در قالب نافرمانی
- در کودکان مدرسه‌ای به صورت پیشرفت تحصیلی ضعیف، انزوا از مدرسه و فعالیت‌های اجتماعی
- در نوجوانان به شکل پنهانی سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی ، و مصرف مواد مخدر
- در افراد مسن‌تر کمبود اشتها برای غذا و عدم تمایل به زندگی کردن
- افزایش تفکر مثبت درخانواده
خانواده‌ها اغلب نوعی سبک تفکر منفی را به ارث می‌برند که زمینه‌های افسردگی را مهیا می‌سازد. معمولا نوعی الگوی بدبینی برای محافظت از عزیزان‌مان در برابر شکست، ناامیدی و استرس داریم؛ این الگو میراثی است که از نسلی به نسل بعد منتقل می‌شود. اما در واقع چنین الگوی تفکرِ منفی، درست برعکس عمل می‌کند و نه تنها از عزیزان‌مان محافظت نمی‌کند بلکه منجر به فرسایش سلامت روان‌شان نیز می‌شود.
- مشاوره و پشتیبانی روان‌شناختی
مراجعه به متخصصان روانشناسی و مشاوره می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی و خانواده‌های آنها کمک کند. این مشاوره‌ها می‌توانند به بهبود روابط خانوادگی و کاهش نشانه‌های افسردگی کمک کنند. برای درمان اثربخش افسردگی ما به شما متخصصین کلینیک روانشناسی نیک‌مایند را معرفی میکنیم تا تشخیص و برنامه درمانی مناسبی برای‌تان ترتیب دهند.
- داروها
در برخی موارد، پزشکان ممکن است داروهای ضد افسردگی تجویز کنند تا علائم افسردگی را کاهش دهند. انتخاب دارو و دوز آن توسط پزشک مشخص می‌شود. دارو درمانی، درمان نشانه‌هایی است که تصور می‌شود در نتیجه مشکلات مدارهای مغزی ایجاد شده‌اند.
- حمایت اجتماعی
حمایت از اعضای خانواده توسط دیگر اعضا و دوستان می‌تواند به افراد مبتلا به افسردگی انگیزه و اعتماد به نفس بدهد. جویای حال یکدیگر شدن، نه فقط از سر عادت بلکه بر اساس نوعی حس ارتباط، در هر مرحله از زندگی می‌تواند مثل ضربه گیر در برابر افسردگی عمل کند.
سخن پایانی
افسردگی در خانواده می‌تواند به تمام اعضای خانواده تأثیر بگذارد و به مشکلات جدی منجر شود. با توجه به اهمیت این مسئله، شناخت نشانه‌ها، علل، و راهکارهای درمانی ضروری است. این مقاله تنها یک شرح کلی از موضوع است و مشاوره حرفه‌ای از متخصصان معتبر توصیه می‌شود. اگر خود یا عزیزان‌تان از افسردگی رنج می‌برید، متخصصان کلینیک روانشناسی نیک مایند قادر به کمک رسانی به شما برای ارتقا سطح سلامت روان و کیفیت زندگی‌تان می‌باشند
